بررسی وب 3 و وب 2
در حالی که نسخه فعلی اینترنت یعنی وب 2 (Web2)، توسط میلیون ها نفر استفاده می شود، بدون نقص نیست. مسائل مربوط به مالکیت داده ها، سانسور و امنیت همچنان دامنگیر کاربران اینترنت می شود و به مفهوم سازی نسخه جدید و بهبود یافته ای به نام وب 3 دامن می زند. این اینترنت آینده به دنبال فناوری هایی مانند بلاک چین، هوش مصنوعی (AI) و واقعیت افزوده (AR) است. مهم تر از همه یک وب 3 (Web3) ایده آل باید مزایایی مانند مالکیت داده ها و محرمانه بودن را ارائه دهد. وب 3 به عنوان یک نسخه بهبود یافته از وب 2 معرفی می شود، اما دقیقاً چیست و آیا واقعا بهتر از وب 2 است؟
مقدمه
شبکه جهانی وب که به طور ساده به عنوان اینترنت یا وب نیز شناخته می شود، از زمانی که برای اولین بار با نام Web1 به جهان معرفی شد، به شدت تغییر کرده است. همانطور که فناوریها بهبود مییابند و تقاضای کاربران تکامل مییابد، جای تعجب نیست که وب نیز بر این اساس تغییر کرده باشد.
Web1 برای مصرف محتوا و تعامل ساده استفاده میشود. وب 2 که تا حدی با رونق تلفن های هوشمند و دسترسی به اینترنت موبایل شکل گرفته است، کاربران را قادر می سازد تا محتوای خود را ایجاد کنند. اکنون، مفهوم جدیدی از یک وب آینده به نام وب 3 ظهور کرده است. انتظار میرود که این اینترنت جدید به کاربران اجازه دهد نه تنها محتوا و دادهها را مصرف کرده و ایجاد کنند، بلکه مالک آن نیز باشند.
تاریخچه مختصری از وب
در حالی که وب در طول سال ها شاهد تغییرات متعددی بوده است، دو فاز اصلی آن را می توان به عنوان Web1 و وب 2 طبقه بندی کرد.
وب 1
Web1 که با نام Web 1.0 نیز شناخته می شود، اینترنت اصلی است. این صفحه از صفحات HTML ایستا (زبان قالببندی وب در آن زمان) تشکیل شده بود که اطلاعات را به صورت آنلاین نمایش میداد. Web1 بر روی یک زیرساخت کاملاً غیرمتمرکز اجرا میشد و هر کسی میتوانست سرور میزبانی کند، برنامههای کاربردی بسازد و اطلاعات را بدون سانسور در اینترنت منتشر کند. کاربران Web1 می توانستند از طریق مرورگرهای وب اطلاعات را در شبکه جستجو کنند.
معایب وب 1
متأسفانه راهی برای تغییر اطلاعات افراد وجود نداشت و فرصت های کمی برای تعامل با دیگران وجود داشت. کاربران فقط می توانستند از طریق پیام رسان های چت ساده و انجمن ها ارتباط برقرار کنند. به این ترتیب، کاربران با Web1 عمدتاً به عنوان خواننده تعامل داشتند، نه شرکت کننده.
وب 2
برخلاف Web1، اینترنت فعلی بر تولید محتوا متمرکز است و تا حد زیادی در انحصار شرکت های بزرگ و موفق فناوری است. در اواخر دهه 1990، پایگاههای اطلاعاتی، پردازشهای سمت سرور، فرمها و رسانههای اجتماعی در مجموع یک اینترنت تعاملیتر به نام وب 2 یا وب 2.0 را تشکیل دادند. این نسخه فعلی اینترنت است که زمین بازی برای تولید محتوا است. چه یک نویسنده، عکاس یا اینفلوئنسر مشتاق باشید، میتوانید به راحتی آثار خود را خلق کرده و در دنیای وب 2 به نمایش بگذارید.
ارائه دهندگان خدماتی مانند WordPress و Tumblr به افراد بستری برای ایجاد محتوا ارائه می دهند، در حالی که شرکت های رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک و توییتر به مردم اجازه می دهند با هر کسی در هر کجای دنیا ارتباط برقرار کنند. علاوه بر این، دسترسی به اینترنت تلفن همراه و محبوبیت تلفنهای هوشمند هر کسی را قادر میسازد تا به راحتی به محتواهای تولید شده دسترسی داشته باشند.
شرکت های وب 2 محور از مزایای این انقلاب اینترنتی بهره برده اند. به غیر از سود، شرکت ها پایگاه داده بزرگی از کاربران نیز ساخته اند. شرکتهای بزرگتری مانند گوگل و فیسبوک از شرکتهای کوچکتر خرید کردهاند و یک شبکه جهانی مرکزی از کاربران و دادههای آنها را جمعآوری کردهاند.
معایب وب 2
از زمان ظهور وب 2، شرکتهای بزرگ اینترنتی دریافتهاند که میتوانند از دادههای کاربر برای نگهداری آنها در اکوسیستم مربوطه خود استفاده کنند. با ایجاد تبلیغات هدفمند برای مصرف کنندگان یا ممانعت از برقراری ارتباط بین پلتفرم های مختلف، کاربران اغلب تمایل به ادامه استفاده از خدمات خود دارند.
در سال های اخیر، مسائل اخلاقی مانند سانسور، ردیابی داده ها و مالکیت داده ها توجه بسیاری از کاربران اینترنت را به خود جلب کرده است. از قضا، به نظر می رسد که داده های کاربر به شرکت های وب 2 تعلق دارد تا خود کاربران. ما شاهد مواردی از کنترل ناعادلانه دادهها بودهایم که در آن کاربران پس از نقض ناآگاهانه دستورالعملهای جامعه داخلی پلتفرم، حسابهای خود را بستهاند. در دهه 2010، اخبار مربوط به شکست فیس بوک در محافظت از داده های کاربرانش خشم جهانی را نسبت به داده های شخصی جمع آوری شده بدون رضایت کاربران برانگیخت.
برای رسیدگی به این مشکلات، برخی راه حلی را ارائه کرده اند که مزایای Web1 و وب 2 را ترکیب می کند: تمرکززدایی و مشارکت کاربر. مفاهیم اصلی این نسخه از اینترنت، معروف به وب 3، تا حد زیادی تعریف شده است.
وب 3 چیست؟
اگر به مشکلات فعلی وب 2 نگاه کنیم،وب 3 قدم منطقی بعدی برای بهبود اینترنت برای کاربران است. وب 3 با استفاده از فناوریهای همتا به همتا (P2P) مانند بلاک چین، واقعیت مجازی (VR)، اینترنت اشیا (IoT) و نرمافزار منبع باز، قصد دارد قدرت شرکتهای بزرگ وب 2 را کاهش دهد. با تمرکززدایی، کاربران می توانند امیدوار باشند که کنترل محتوای خود و مالکیت داده های خود را دوباره به دست گیرند.
ویژگی های کلیدی وب 3
غیرمتمرکز: از آنجایی که هدف آن مقابله با ریشه مشکل وب 2 یعنی تمرکز است، تمرکززدایی به طور طبیعی یک عامل حیاتی برای موفقیت وب 3 است. علاوه بر بازگرداندن کنترل دادهها به کاربران، شرکتها باید برای دسترسی به دادههای آنها هزینه بپردازند. تمرکززدایی باعث می شود که پرداخت های کریپتویی بومی برای همه قابل دسترس باشد و نیاز به واسطه های گران قیمت در زیرساخت پرداخت سنتی وب 2 را از بین ببرد.
بدون نیاز به مجوز: به جای اینکه چند نهاد بزرگ مشارکت کاربران را کنترل کنند یا ارتباطات بین پلتفرمی را ممنوع کنند، هر کسی می تواند آزادانه با دیگران در وب 3 تعامل داشته باشد.
بدون نیاز به اعتماد: شبکه وب 3 مبتنی بر این است که به کاربران اجازه می دهد بدون نیاز به اعتماد به چیزی جز خود شبکه در آن شرکت کنند. این ویژگیهای ذکرشده عمدتاً توسط بلاک چین و رمزارزها پشتیبانی میشوند.
مزایای بالقو ه وب 3
افزایش امنیت داده ها
دادههایی که غولهای فناوری در پایگاههای داده متمرکز نگهداری میشوند، آسیبپذیر هستند، زیرا هکرها برای به خطر انداختن دادههای کاربر باید تنها به یک سیستم دسترسی داشته باشند. با راه حل های غیرمتمرکز برای ذخیره و مدیریت داده ها، اطلاعات خصوصی را می توان با امنیت بیشتری نگهداری کرد.
مالکیت واقعی داده با وب 3
با توجه به اینکه یکی از محورهای وب 3 مالکیت داده است، کاربران می توانند کنترل داده های خود را دوباره به دست آورند و در صورت تمایل حتی از آن درآمد کسب کنند.
مقابله با سانسور با وب 3
بدون قدرت مرکزی، کاربران تحت سانسور ناعادلانه قرار نخواهند گرفت. بدون قدرت سانسور یا توانایی پاک کردن محتوای خاص، کنترل روایت هر گفتمانی برای شرکتهای بزرگ بسیار دشوارتر خواهد بود. مزایای بالقوه دیگری نیز وجود دارد که وب 3 را نسبت به نسخههای قبلی وب برتر می سازد.
آزادی مالی
وب 3 با اجازه دادن به کاربران برای استفاده، ایجاد و مالکیت محتوا و داده های خود، توانمندسازی می کند. و از آنجایی که وب 3 مبتنی بر فناوری بلاک چین است، کاربران میتوانند به راحتی به اکوسیستمهایی دسترسی داشته باشند که امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و سایر ابزارها را برای دستیابی به آزادی مالی تسهیل میکنند.
افزایش تعاملات اجتماعی
مانند نسخههای قبلی وب، وب 3 به ترکیب فناوریهایی که پس از فناوری بلاک چین ظهور میکنند، ادامه خواهد داد. به عنوان مثال، واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و هوش مصنوعی (AI) میتوانند عناصر دیجیتالی را به برنامههای وب 3 برای افزایش تعاملات اجتماعی آنلاین اضافه کنند.
در حال حاضر، ما شاهد یکی از این نمونه ها در قالب متاورس هستیم، دنیای سه بعدی مجازی که کاربران می توانند با استفاده از آواتارها در آن جستوجو کنند. از طریق فضاهای فراگیر مانند متاورس، کاربران می توانند به صورت آنلاین معاشرت کنند، زمین مجازی بخرند، بازی کنند و حتی از راه دور کار کنند.
سخن پایانی
وب 2 در مقابل وب 3 را میتوان بهعنوان گونهای از دنیای متمرکز قدیمی در مقابل دنیای غیرمتمرکز جدید در نظر گرفت. از آنجایی که وب 3 هنوز محقق نشده است، برتری ادعایی آن نسبت به وب 2 قابل بحث است. با این حال، وب 3 با زیرساخت غیرمتمرکز خود به طور بالقوه میتواند هک شدن مربوط به دادهها را که با وب 2 دیدهایم مقابله کند و کنترل را به کاربران بازگرداند.
برای مطالعه اخبار مرتبط با رمزارزها در ایران و جهان، وبلاگ و کانال خبری ما را دنبال کنید.