خرید مونرو سرمایه گذاری در حوزه حفاظت از حریم خصوصی است. این ارز دیجیتال با شبکه منحصر به فرد خود از سال 2014 در میدان بازی حضور دارد و به صورت گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. هدف اصلی مونرو، حفظ حریم خصوصی کاربران است که یکی از اهداف اصلی ایجاد بیت کوین نیز بود. تراکنش های موجود در بلاکچین مونرو را نمی توان ردیابی یا دنبال کرد. مونرو از الگوریتم اجماع اثبات کار برای صدور سکه های جدید و تراکنش های امن استفاده می کند. 

ارز دیجیتال مونرو چیست؟

مونرو (XMR) یک ارز دیجیتال منبع باز است که بر روی بلاکچینی با فناوری‌های افزایش حریم خصوصی ساخته شده است. این فناوری‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هویت فرستنده، گیرنده و مقدار تراکنش‌ها را مخفی نگه دارند. مونرو در سال 2014 راه‌اندازی شد و به سرعت به یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال در میان کاربرانی تبدیل شد که به حریم خصوصی اهمیت می‌دهند. این ارز در کاربردهای مختلفی از جمله انتقال ارزهای بین‌المللی، پرداخت‌های خرد و تأمین مالی غیرمتمرکز استفاده می‌شود.

هدف مونرو ساده است؛ انجام تراکنش ها، به صورت خصوصی و بدون نام. اگرچه معمولاً تصور می‌شود که بیت کوین می‌تواند هویت افراد را پنهان کند، اغلب به راحتی می‌توان پرداخت‌ها را به منبع اصلی آن‌ها وصل کرد و آنها را ردیابی نمود؛ زیرا بلاکچین‌ها شفاف هستند. از سوی دیگر، مونرو برای پنهان کردن فرستندگان و گیرندگان به طور یکسان از طریق استفاده از رمزنگاری پیشرفته طراحی شده است.

تیم سازنده مونرو می گوید حفظ حریم خصوصی و امنیت بزرگترین اولویت آنها است و سهولت استفاده و کارایی در رتبه دوم قرار دارد. هدف آن ها ارائه حفاظت از همه کاربران، صرف نظر از اینکه چقدر از نظر فناوری توانایی دارند می باشد. به طور کلی، هدف XMR این است که امکان پرداخت سریع و ارزان را بدون ترس از سانسور فراهم کند.

بلاکچین چیست؟

بلاکچین یک فناوری است که اطلاعات را به صورت ایمن و غیرمتمرکز ذخیره می‌کند. اطلاعات در بلوک‌هایی ذخیره می‌شوند که به یکدیگر متصل هستند. هر بلوک شامل یک مجموعه داده است و همچنین به بلوک قبلی خودش وصل است. این اتصال زنجیره وار علت انتخاب نام بلاکچین برای این فناوری است. امنیت یکی از ویژگی‌های اصلی بلاکچین است. این امنیت به دلیل استفاده از رمزنگاری برای تأیید و ایمن‌سازی داده‌ها حاصل می‌شود. رمزنگاری باعث می‌شود که داده‌ها فقط توسط افرادی که دارای کلید رمزگشایی هستند قابل دسترسی باشند. 

قابلیت اطمینان نیز یکی دیگر از ویژگی‌های اصلی بلاکچین است. این قابلیت اطمینان به دلیل استفاده از یک شبکه غیرمتمرکز حاصل می‌شود. در شبکه غیرمتمرکز، داده‌ها در چندین کامپیوتر ذخیره می‌شوند. این امر باعث می‌شود که حتی اگر یک کامپیوتر از شبکه خارج شود، داده‌ها همچنان قابل دسترس باشند. شفافیت ویژگی دیگری است که بلاکچین را متمایز می‌کند. داده‌های بلاکچین برای همه در دسترس هستند. این امر می‌تواند برای افزایش شفافیت و دسترسی در بسیاری از صنایع مفید باشد.

بلاکچین کاربردهای مختلفی دارد. یکی از کاربردهای اصلی بلاکچین، ارزهای دیجیتال است. ارزهای دیجیتال مانند مونرو از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنند. بلاکچین باعث می‌شود که تراکنش‌های ارزهای دیجیتال ایمن، قابل اعتماد و شفاف باشند.

تاریخچه ارز دیجیتال مونرو

ریشه‌های مونرو را می‌توان به کریپتو نوت (CryptoNote) ردیابی کرد. کریپتو نوت یک پروتکل ارز دیجیتال است که اولین بار در اکتبر 2013 و در وایت پیپری توسط شخصی با نام مستعار Nicolas van Saberhagen شرح داده شد. نویسنده این مقاله، حریم خصوصی و ناشناس بودن را "مهمترین جنبه‌های پول الکترونیکی" توصیف کرد و قابلیت ردیابی بیت کوین را "یک نقص بحرانی" خواند. یک کاربر انجمن Bitcointalk به نام "thankful_for_today" این ایده‌ها را در یک سکه که آن را BitMonero نامید، کدگذاری کرد. سایر کاربران انجمن با جهت گیری thankful_for_today برای BitMonero مخالفت کردند، بنابراین آن را در سال 2014 برای ایجاد مونرو فورک کردند. پس از آن صدها توسعه دهنده در طول سال ها به توسعه XMR کمک کرده اند.

مونرو پس از بیت کوین و اتریوم، سومین جامعه بزرگ توسعه دهندگان را دارد. متولی اصلی پروتکل قبلاً توسعه‌دهنده اهل آفریقای جنوبی به نام Riccardo Spagni بود و بخش اعظم تیم توسعه دهندگان اصلی ترجیح داده اند ناشناس باقی بمانند.

مونروچگونه کار می کند؟

مونرو بر اساس اصل عدم تمرکز عمل می کند، به این معنی که کاربر نیازی به اعتماد به افراد دیگری در شبکه ندارد. هدف آن دستیابی به حریم خصوصی از طریق چندین ویژگی منحصر به فرد است. برخلاف سایر دارایی‌های دیجیتال که هر سکه شماره سریال خاص خود را دارد، مونرو کاملاً قابل تعویض است، به این معنی که هر واحد پولی با هر واحد دیگری قابل تعویض است. به‌طور پیش‌فرض، جزئیات مربوط به فرستنده‌ها، گیرندگان، و مقدار ارز دیجیتالی که منتقل می‌شود، مبهم است. این مبهم‌سازی از طریق استفاده از امضاهای حلقوی به دست می‌آید، جایی که خروجی‌های تراکنش گذشته از بلاکچین انتخاب می‌شوند و به عنوان فریب عمل می‌کنند و شناسایی فرستنده واقعی را برای ناظران خارجی دشوار می‌سازند. برای اطمینان از اینکه تراکنش ها نمی توانند به یکدیگر مرتبط شوند، آدرس های مخفی برای هر تراکنش منفرد ایجاد می شود که فقط یک بار استفاده می شود.

ارز دیجیتال مونرو چگونه حریم خصوصی را تامین می کند؟

ارز دیجیتال مونرو از طریق مجموعه‌ای از ویژگی‌های فنی، حریم خصوصی را برای کاربران خود تامین می‌کند. این ویژگی‌ها عبارتند از:

• امضاهای حلقه‌ای: امضاهای حلقه‌ای، یک روش رمزنگاری است که هویت فرستنده یک تراکنش را مخفی می‌کند. در این روش، فرستنده تراکنش، امضای خود را با امضای سایر کاربرانی که در آن زمان تراکنش انجام می‌دهند، ترکیب می‌کند. این کار باعث می‌شود که نتوان با اطمینان گفت که چه کسی یک تراکنش را ارسال کرده است.
• تراکنش‌های محرمانه حلقه (RingCTs): تراکنش‌های محرمانه حلقه، یک روش رمزنگاری است که مقدار یک تراکنش را مخفی می‌کند. در این روش، مقدار تراکنش با یک عدد تصادفی جایگزین می‌شود. این کار باعث می‌شود که مقدار تراکنش ناشناس بماند.
• آدرس‌های مخفی: آدرس‌های مخفی، آدرس‌هایی هستند که هویت گیرنده یک تراکنش را مخفی می‌کنند. این آدرس‌ها با استفاده از یک الگوریتم رمزنگاری ایجاد می‌شوند که برای هر تراکنش جدید متفاوت است. این کار باعث می‌شود که شناسایی گیرنده تراکنش غیرممکن باشد.
• دندلایون++: دندلایون (Dandelion) ++، یک پروتکل است که آدرس IP دستگاه‌های تولید کننده تراکنش‌ها را مخفی می‌کند. این کار باعث می‌شود که ردیابی منبع تراکنش‌ها دشوارتر شود.

ترکیب این ویژگی‌ها، مونرو را به یکی از خصوصی‌ترین ارزهای دیجیتال موجود تبدیل می‌کند. این ویژگی‌ها باعث شده است که Monero برای کاربرانی که به حریم خصوصی خود اهمیت می‌دهند، مانند روزنامه‌نگاران، فعالان سیاسی و افرادی که در کشورهایی با محدودیت‌های مالی زندگی می‌کنند، جذاب باشد. با این حال، لازم به ذکر است که هیچ ارز دیجیتالی کاملاً خصوصی نیست. با پیشرفت فناوری، ممکن است در آینده روش‌هایی برای ردیابی تراکنش‌های مونروابداع شود.

موارد استفاده مونرو

اولین مورد استفاده از ارز دیجیتال مونرو به عنوان وسیله ای برای پرداخت است که حریم خصوصی و ناشناس بودن را برای کاربران محیا می کند. مونرو توسط افراد یا سازمان هایی استفاده می شود که مایل هستند تراکنش هایشان از نظارت دولت ها و اشخاص ثالث مخفی بماند. همچنین، برخلاف بسیار دیگری از ارزهای دیجیتال، کوین های XMR را نمی توان مسدود یا فریز کرد که آن را به رمزارزی ایده ال تبدیل می کند.

مونرو در دارک وب

مونرو یک ابزار رایج مبادله در بازارهای دارک نت است. در آگوست 2016، بازار دارک وب AlphaBay به فروشندگان خود اجازه داد تا مونرو را به عنوان جایگزینی برای بیت کوین بپذیرند. این سایت توسط مجریان قانون در سال 2017 آفلاین شد، اما در سال 2021 با مونرو به عنوان تنها ارز مجاز راه اندازی شد. رویترز در سال 2019 گزارش داد که سه تا از پنج بازار بزرگ دارک نت مونرو را پذیرفته اند، اگرچه بیت کوین همچنان پرکاربردترین شکل پرداخت در آن بازارها بود.

استخراج رمزارز مونرو

مونرو از یک الگوریتم اثبات کار (POW)، به نام RandomX برای اعتبارسنجی تراکنش ها استفاده می کند. این روش در نوامبر سال 2019 برای جایگزینی الگوریتم قبلی، یعنی CryptoNightR معرفی شد. هر دو الگوریتم به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در برابر استخراج ASIC، که معمولاً برای استخراج ارزهای دیجیتال دیگر مانند بیت‌کوین استفاده می‌شود، مقاوم باشند. مونرو را می توان با کارت گرافیک استخراج کرد.

استخراج مونرو، فرآیندی است که برای ایجاد واحدهای جدید XMR استفاده می‌شود. برای استخراج مونرو، نیاز به یک دستگاه کامپیوتر با قدرت پردازش بالا دارید. این دستگاه‌ها معمولاً کارت‌های گرافیک قدرتمندی دارند. همچنین، نیاز به نرم‌افزار استخراج مونرو دارید. فرآیند استخراج مونرو به این صورت است که دستگاه شما، مجموعه‌ای از معادلات رمزنگاری را حل می‌کند. اولین دستگاهی که معادلات را حل کند، یک بلوک جدید در بلاکچین مونرو ایجاد می‌کند و پاداش آن بلوک را دریافت می‌کند. این پاداش هر چهار سال یکبار به نصف کاهش می‌یابد. استخراج مونرو یک فرآیند رقابتی است. هرچه قدرت پردازش دستگاه شما بیشتر باشد، شانس بیشتری برای حل معادلات رمزنگاری و دریافت پاداش بلوک را دارید.

روش‌های استخراج مونرو

دو روش اصلی برای استخراج مونرو وجود دارد:

استخراج انفرادی: در این روش، شما به تنهایی از دستگاه خود برای استخراج مونرو استفاده می‌کنید. این روش برای افرادی که قدرت پردازش بالایی دارند، مناسب است.

استخراج گروهی (استخر استخراج): در این روش، شما قدرت پردازش دستگاه خود را با سایر استخراج‌کنندگان به اشتراک می‌گذارید. این روش برای افرادی که قدرت پردازش پایینی دارند، مناسب است.

سختی استخراج مونرو

سختی استخراج مونرو به طور مداوم در حال تغییر است. این تغییر به این دلیل است که هرچه تعداد استخراج‌کنندگان بیشتر شود، سختی استخراج نیز بیشتر می‌شود.

هزینه استخراج مونرو

هزینه استخراج مونرو به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

قیمت برق: برق یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های استخراج مونرو و همه ارزهای دیجیتال قابل استخراج است.

قیمت تجهیزات استخراج: با توجه به استخراج با کارت گرافیک، تجهیزات استخراج مونرو می‌تواند گران باشد.

هزینه‌های جانبی: هزینه‌های جانبی دیگری نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند، مانند هزینه‌های مربوط به اینترنت و سیستم های خنک کننده یا فضای مورد استفاده برای راه اندازی دستگاه ها.

عرضه در گردش مونرو

مونرو کمی غیرمعمول است؛ زیرا فروش اولیه توکن (ICO) برای آن برگزار نگردید و هیچ توکنی نیز از قبل ارائه نشد. عرضه نهایی مونرو 18،366،946 واحد XMR است. کل این تعداد سکه در گردش قرار دارند؛ بنابراین درحال حاضر درآمد ماینرها صرفا از فی تراکنش ها است. طبق داده های سایت کوین مارکت کپ، کمترین قیمت مونرو 0.213 دلار بوده و بیشترین قیمت مونرو نیز 517 دلار بوده است.

کیف پول های ارز دیجیتال مونرو

کیف پول‌های رمزارز مونرو (XLM) ابزارهایی هستند که به افراد امکان مدیریت و نگهداری ارز دیجیتال مونرو و تعامل با شبکه این رمزارز را می‌دهند. ارزدیجیتال مونرو یک کوین است؛ چراکه شبکه بلاکچین مختص خود را دارد. از این رو بسیاری از کیف پول‌های شناخته شده از ذخیره آن پشتیبانی نمی‌کنند. برای مثال کیف پول متامسک که یک کیف پول رمزارز شناخته شده است فقط از شبکه‌های مبتنی بر ماشین مجازی اتریوم پشتیبانی می‌کند. در ادامه برخی از کیف پول‌ها برای ذخیره، نگهداری و انتقال ریپل را معرفی می‌کنیم:

کیف پول من ارزینجا

کیف من ارزینجا یک کیف پول حضانتی است. کیف پول‌های حضانتی برای کاربرانی که به دنبال راحتی و سهولت استفاده هستند، گزینه مناسبی هستند. این کیف پول‌ها نیازی به نصب یا نگهداری نرم افزار ندارند و کاربران می‌توانند به راحتی از طریق وب سایت یا برنامه موبایل به آنها دسترسی داشته باشند. 

کیف من ارزینجا یک روش ساده برای ذخیره ارزهای دیجیتال است. همه رمزارزهای قابل معامله در صرافی ارزینجا در کیف من نیز پشتیبانی می‌شوند. استفاده از این کیف پول برای همه کاربران ارزینجا مقدور است و هزینه‌ای ندارد. استفاده از کیف من ارزینجا موجب می‌شود تا نیازی به پرداخت کارمزد شبکه برای انتقال ارزهای دیجیتال خود نداشته باشیم و مدت زمان دسترسی به وجوه خود را کاهش دهیم. تمام دارایی‌های موجود در کیف من ارزینجا در والت‌های سخت افزاری به روش سرد نگه داری می‌شوند که موجب می‌شود وجوه از هرگونه حملات آنلاین، هک و سوءاستفاده‌ها در امان باشند.

کیف پول رسمی مونرو: GUI Wallet کیف پول رسمی مونرو است. این کیف پول برای سیستم‌های عامل ویندوز، macOS و لینوکس در دسترس است. با استفاده از این کیف پول، کاربران می‌توانند مونرو را ذخیره کرده، تراکنش‌ها را انجام دهند و اطلاعات امنیتی خود را مدیریت کنند.

کیف پول های متن باز:  مانند  GUI Wallet، بسیاری از کیف پول‌های مونرو متن باز هستند. این به این معناست که کدهای منبع باز آن‌ها قابل دسترس برای عموم است و جامعه می‌تواند به بهبود و امنیت آنها کمک کند. مثال‌هایی از کیف پول‌های متن باز شامل Monerujo (برای دستگاه‌های اندروید) و Cake Wallet برای دستگاه‌های آیفون هستند.

مای مونرو: MyMonero یک کیف پول آنلاین برای مونرو است که به کاربران امکان می‌دهد به سرعت و آسان ارز دیجیتال XMRخود را مدیریت کنند. این کیف پول از یک رابط کاربری ساده و قابل فهم برخوردار است و از نگهداری تمامی داده‌ها در دستگاه (local device)  استفاده می‌کند.

کیف پول‌های سخت‌افزاری: برخی از کیف پول‌های سخت‌افزاری نیز از مونرو پشتیبانی می‌کنند. این کیف پول‌ها امنیت بیشتری برای ذخیره‌سازی کلیدهای خصوصی ارائه می‌دهند. Ledger Nano S و Trezor نمونه‌هایی از کیف پول‌های سخت‌افزاری هستند که از مونرو پشتیبانی می‌کنند.

هنگام استفاده از کیف پول‌های مونرو، اهمیت دارد که دقت و احتیاط لازم را در مورد نگهداری کلیدهای خصوصی خود داشته باشید. همچنین، همواره به روزرسانی نرم‌افزارهای کیف پول و پیگیری اخبار مربوط به امنیت ضروری است.

مزایا و معایب مونرو

مزایا

• حریم خصوصی: مونرو به دلیل ویژگی‌های حریم خصوصی خود شناخته شده است. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که غیرممکن باشد که بتوان هویت فرستنده، گیرنده و مقدار تراکنش‌های مونرو را ردیابی کرد. این ویژگی برای طیف گسترده‌ای از کاربردها، از جمله موارد زیر، مناسب است:
• پرداخت‌های غیرقابل ردیابی: مونرو می‌تواند برای انجام پرداخت‌های غیرقابل ردیابی استفاده شود. این ویژگی برای افرادی که به حفظ حریم خصوصی خود اهمیت می‌دهند، مانند روزنامه‌نگاران، فعالان سیاسی و افرادی که در کشورهایی با محدودیت‌های مالی زندگی می‌کنند، بسیار ارزشمند است.
• پولشویی: مونرو به دلیل ویژگی‌های حریم خصوصی خود، برای پولشویی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، لازم به ذکر است که هیچ ارز دیجیتالی کاملاً خصوصی نیست و با پیشرفت فناوری، ممکن است روش‌هایی برای ردیابی تراکنش‌های مونرو ابداع شود.
• خرید کالاها و خدمات غیرقانونی: مونرو برای خرید کالاها و خدمات غیرقانونی، مانند مواد مخدر و سلاح، نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• توزیع غیرمتمرکز: مونرو به صورت غیرمتمرکز تولید می‌شود. این بدان معناست که هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که کنترل تولید مونرو را در دست داشته باشد. این ویژگی باعث می‌شود که مونرو در برابر سانسور و کنترل توسط نهادهای مرکزی مقاوم باشد. همچنین، این ویژگی باعث می‌شود که مونرو برای کاربران در سراسر جهان، صرف نظر از موقعیت جغرافیایی یا شرایط سیاسی، قابل دسترس باشد.
• انعطاف‌پذیری: مونرو از نظر فنی بسیار انعطاف‌پذیر است. این ویژگی باعث می‌شود که مونرو بتواند برای طیف گسترده‌ای از کاربردها استفاده شود. به عنوان مثال، مونرو می‌تواند برای ایجاد قراردادهای هوشمند، ایجاد توکن‌های جدید و ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده شود.
• کارمزد کم: کارمزد تراکنش‌های مونرو بسیار کم است. این ویژگی باعث می‌شود که مونرو برای انجام پرداخت‌های کوچک نیز مناسب باشد. همچنین، این ویژگی باعث می‌شود که مونرو برای استفاده در کشورهایی با اقتصاد ضعیف مناسب باشد.
• سرعت بالا: تراکنش‌های مونرو به سرعت تأیید می‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود که مونرو برای انجام پرداخت‌های فوری نیز مناسب باشد. همچنین، این ویژگی باعث می‌شود که مونرو برای استفاده در شبکه‌های پرداخت سریع و آسان مناسب باشد.

معایب مونرو

• مصرف انرژی بالا: استخراج مونرو به دلیل استفاده از الگوریتم رمزنگاری CryptoNight، مصرف انرژی بالایی دارد. این امر باعث نگرانی‌هایی در مورد تأثیر مونرو بر محیط زیست شده است.
• پذیرش محدود: مونرو هنوز در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال، پذیرش محدودی دارد. این امر باعث می‌شود که استفاده از مونرو برای پرداخت‌های روزمره دشوار باشد.
• ریسک قانونی: استفاده از مونرو برای خرید کالاها و خدمات غیرقانونی، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات قانونی برای کاربران شود.

در مجموع، مونرو یک ارز دیجیتال با مزایای متعدد است. این مزایا باعث می‌شود که مونرو برای طیف گسترده‌ای از کاربردها مناسب باشد و پتانسیل تبدیل شدن به یک ارز دیجیتال محبوب را دارد. با این حال، مونرو همچنین دارای معایبی نیز هست که باید در نظر گرفته شوند.

سرمایه گذاری در مونرو

سرمایه گذاری در مونرو، مانند هر نوع سرمایه گذاری دیگری، دارای ریسک است. قبل از سرمایه گذاری در مونرو، باید مزایا و معایب آن را به دقت در نظر بگیرید.

مزایا سرمایه گذاری در مونرو

• پتانسیل رشد قیمت: قیمت مونرو در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. این رشد می‌تواند به دلیل ویژگی‌های حریم خصوصی مونرو، افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال و سایر عوامل باشد.
• بازار بزرگ: بازار ارزهای دیجیتال به سرعت در حال رشد است. این رشد می‌تواند به افزایش تقاضا برای مونرو و افزایش قیمت آن کمک کند.
• توزیع غیرمتمرکز: مونرو به صورت غیرمتمرکز تولید می‌شود. این امر باعث می‌شود که مونرو در برابر سانسور و کنترل توسط نهادهای مرکزی مقاوم باشد.

معایب سرمایه گذاری در مونرو

• ریسک قانونی: استفاده از مونرو برای خرید کالاها و خدمات غیرقانونی، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات قانونی برای کاربران شود.
• ریسک بازار: بازار ارزهای دیجیتال بسیار نوسانی است. این امر می‌تواند باعث کاهش قیمت مونرو و از دست دادن سرمایه سرمایه‌گذاران شود.

آینده ارز دیجیتال مونرو

آینده ارز دیجیتال مونرو به عوامل مختلفی بستگی دارد، برای مثال اگر پذیرش ارزهای دیجیتال در جهان افزایش یابد، مونرو نیز می‌تواند از این روند سود ببرد. یا  اگر کاربردهای مونرو گسترش یابد، تقاضا برای این ارز افزایش خواهد یافت.  مونرو با سایر ارزهای دیجیتالی مانند زی کش و دش رقابت می‌کند. اگر مونرو بتواند مزیت‌های رقابتی خود را حفظ کند، می‌تواند در آینده رشد کند. بر اساس عوامل ذکر شده، می‌توان پیش‌بینی کرد که آینده مونرو مثبت است. مونرو یک ارز دیجیتال با ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که می‌تواند برای طیف گسترده‌ای از کاربردها استفاده شود. این ارز دیجیتال همچنین از حمایت قوی یک جامعه فعال برخوردار است.