
به گزارش ارزینجا و به نقل از Ecoinimist، اگر حتی کمی با بیت کوین (BTC) آشنا شده باشید، احتمالاً بارها با یکی از مهمترین ویژگیهای آن روبهرو شدهاید. تعداد بیت کوینها محدود است و تنها ۲۱ میلیون واحد از آن وجود خواهد داشت. این فقط یک عدد نیست. این عدد، بخش اساسی از ساختار اولین رمزارز جهان است. قانونی درونی که آنرا مانند طلای دیجیتال کمیاب میسازد. اما این موضوع، یک پرسش بزرگ را بهدنبال دارد: ” زمانیکه به این سقف برسیم، چه اتفاقی میافتد؟ آیا شبکه بیت کوین خاموش میشود؟ آیا استخراجکنندگان کار را رها میکنند؟ و آیا ارزش آن سر به فلک میکشد یا فرو میپاشد؟ “
در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که پس از استخراج آخرین BTC، چه رخ میدهد و چرا این شبکه برای ادامه فعالیت در بلندمدت طراحی شده است.
زمان دقیق استخراج کامل بیت کوین چه زمانی است؟
استخراج بیت کوین بهتدریج انجام میشود و پاداشی که ماینرها (استخراجکنندگان) دریافت میکنند، هر چهار سال یکبار در رویدادی به نام ” هاوینگ (Halving) ” نصف میشود. آخرین هاوینگ در آوریل ۲۰۲۴ رخ داد که طی آن، پاداش هر بلاک به ۳.۱۲۵ واحد بیت کوین کاهش یافت. این فرایندها تا حدود سال ۲۱۴۰ ادامه مییابد. بله، بیش از صد سال دیگر که آخرین بخشهای بیت کوین استخراج خواهد شد.
پرسش بعد که به ذهن متبادر میشود آن است که چرا این زمان آنقدر دور است؟ گفتنی است که نرخ صدور Bitcoin به شکل نمایی کاهش مییابد. هدف آن است که الگویی مشابه نرخ تولید فلزات گرانبها مانند طلا ایجاد شود؛ محدود، سختیاب و در طول زمان کمیابتر.
پس از پایان استخراج، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

شاید این فکر پدید آید که شبکه بیت کوین خاموش خواهد شد، اما در واقع، BTC طوری طراحی شده که حتی پس از استخراج آخرین توکن نیز به کار خود ادامه دهد. در ادامه، آنچه تغییر خواهد کرد و آنچه بدون تغییر خواهد ماند مرور خواهد شد:
1- ماینرها دیگر بیت کوین جدید دریافت نمیکنند
در حال حاضر، ماینرها برای اعتبارسنجی بلاکها و تأمین امنیت شبکه، دو نوع پاداش دریافت میکنند:
- پاداش بلاک (بیت کوینهای تازه تولیدشده)
- کارمزد تراکنشها (پرداختشده توسط کاربران برای ثبت تراکنش در بلاک)
با استخراج کامل ۲۱ میلیون واحد BTC، پاداش بلاک حذف میشود و تنها کارمزد تراکنش بهعنوان انگیزه باقی میماند. شاید این موضوع نگرانکننده بهنظر برسد، اما این مسئله از همان ابتدا در طرح بیت کوین درنظر گرفته شده بود. ” ساتوشی ناکاموتو “، خالق بیت کوین، از آغاز این گذار را پیشبینی کرده و سیستم کارمزد را بهگونهای طراحی کرده بود که جایگزین پاداش بلاک شود. در نتیجه، شبکه متوقف نمیشود، بلکه تکامل مییابد.
2- کارمزد تراکنش، محرک اصلی خواهد شد
زمانیکه ماینرها دیگر Bitcoin جدیدی دریافت نکنند، باید از راه دیگری کسب درآمد کنند و آن هم از طریق کارمزد تراکنشها است. در حال حاضر، کارمزدها نقش کماهمیتتری نسبت به پاداش بلاک دارند. اما اگر به سال ۲۱۴۰ برسیم، تمام بار انگیزشی بر روی دوش همین کارمزدها خواهد بود. این وضعیت ممکن است به چند تغییر مهم منجر شود:
- احتمالاً تراکنشهای ارزش بالا بیشتر شوند؛ یعنی کاربرانی که مبالغ زیادی جابهجا میکنند، مایل به پرداخت کارمزدهای بالاتری خواهند بود تا ماینرها انگیزه لازم برای تأیید بلاکها را داشته باشند.
- حجم پایینتر تراکنشها ممکن است کاربران را به استفاده از راهکارهای لایه دوم (L2) مانند شبکه لایتنینگ (Lightning) سوق دهد که تراکنشهایی ارزانتر و سریعتر را بهصورت آفچین (برون زنجیرهای) ارائه میدهد.
- اولویتبندی تراکنشها رقابتیتر میشود؛ به این معنی که کاربران برای قرار گرفتن در بلاک، در زمانهای پُرتراکنش باید کارمزد بیشتری پرداخت کنند.
بنابراین، نتیجه چه خواهد بود؟ شبکه بیت کوین برای ادامه فعالیت، نیازمند اکوسیستم پویا کاربران و تراکنشهای فعال خواهد بود تا ماینرها باقی بمانند.
3- مدل امنیتی بیت کوین، کاملاً متکی بر کارمزد خواهد شد
ماینرها صرفاً تراکنشها را پردازش نمیکنند. آنها با مصرف توان محاسباتی عظیم، شبکه را در برابر حملات ایمن نگه میدارند. این امنیت، اکنون با انگیزه پاداشهای بلاک حفظ میشود. همچنین، زمانیکه این پاداش حذف شود، امنیت شبکه Bitcoin تنها به درآمد حاصل از کارمزدها وابسته خواهد بود. بر این اساس، اگر کارمزدها به اندازه کافی بالا باشند، ماینرها همچنان قدرت پردازشی خود را صرف بیت کوین خواهند کرد. اما اگر چنین نباشد، ممکن است بخشی از آنها دستگاههای خود را خاموش کنند یا به بلاک چینهای دیگر مهاجرت کنند. به همین دلیل، برخی تحلیلگران نگران هستند که دوران پس از پایان پاداش استخراج، پادشاه ارزهای دیجیتال را از نظر امنیتی آسیبپذیر کند، مگر آنکه کارمزدها بتوانند انگیزه کافی برای ادامه فعالیت استخراجگران ایجاد کنند. گفتنی است که این موضوع همچنان محل بحث و نوآوری است.
آیا بیت کوین پس از پایان استخراج هنوز ارزشمند خواهد بود؟

موضوع اصلی اینجا است که کمیابی، منبع ارزش است و BTC در آستانه تبدیل شدن به نهاییترین دارایی کمیاب است. زمانی که عرضه به سقف ۲۱ میلیون توکن برسد، دیگر هیچ بیت کوینی تولید نخواهد شد. این ویژگی تفاوتی بزرگ با ارزهای فیات مانند دلار آمریکا (USD) دارد که بانکهای مرکزی میتوانند هر زمان که بخواهند، پول جدید چاپ کنند. در همین حال، برخی معتقد هستند که این کمیابی مطلق میتواند Bitcoin را بیش از هر زمان دیگری ارزشمند کند، بهویژه در شرایطی که تقاضا در بازارهای نوظهور، خزانهداری شرکتها و نهادهای مالی به رشد خود ادامه میدهد.
از سوی دیگر، برخی بر این باور هستند که ارزش رمزارز بومی بیت کوین بیش از آنکه تنها به کمیابی وابسته باشد، به میزان کاربرد آن بستگی دارد. اگر افراد و کسبوکارها همچنان BTC را برای پرداختها، پسانداز و قراردادهای هوشمند (Smart Contract) از طریق سایدچینها یا رولآپها (Rollup) مفید بیابند، تقاضا همچنان بالا خواهد ماند.
پس از پایان استخراج، ماینرها چه خواهند کرد؟
ممکن است تصور کنید پایان پاداش استخراج بهمعنا نابودی صنعت ماینینگ است، اما به یاد داشته باشید که ماینرها کارآفرین هستند. آنها بهدنبال سود میروند. در ادامه چند مسیر تطبیق صنعت ماینینگ آمده است:
- بهینهسازی برای کارمزد تراکنشها: ماینرها ممکن است روشهای هوشمندتری برای اولویتبندی تراکنشهای با کارمزد بالا یا تجمیع آنها برای افزایش سودآوری توسعه دهند.
- حرکت بهسوی انرژیهای تجدیدپذیر: با کاهش حاشیه سود، کاهش هزینههای انرژی اهمیت بیشتری پیدا میکند. این موضوع میتواند روند حرکت صنعت ماینینگ بهسوی منابع انرژی پایدار را تسریع کند.
- ادغام: ماینرهای کوچک یا کمبازده ممکن است از رقابت خارج شوند و شبکهای جهانی اما فشرده و کارآمدتر شکل گیرد.
همچنین، نباید فراموش کرد که در سال ۲۱۴۰، ارزش بیت کوین ممکن است بهمراتب بیشتر از امروز باشد. حتی کارمزدهای اندک هم میتوانند به مقادیر قابل توجهی از لحاظ دلاری (یا ارزهای آینده) تبدیل شوند.
تأثیر این تغییرات بر کاربر عادی چه خواهد بود؟

برای کسی که از Bitcoin برای پرداخت، حواله یا نگهداری بلندمدت استفاده میکند، در دنیای پس از استخراج ۲۱ میلیون واحد، موارد زیر ممکن است قابل توجه باشد:
- در زمانهای شلوغی شبکه، کارمزد تراکنشها ممکن است افزایش یابد.
- استفاده بیشتر از راهکارهای لایهدوم مانند لایتنینگ برای پرداختهای خُرد روزمره.
- افزایش رقابت میان ماینرها برای گنجاندن تراکنش شما در بلاک بعدی.
- وجود یک دارایی باثبات و بدون تورم برای ذخیره یا معامله، با عرضهای که کاملاً در گردش است.
از نگاه کاربران، بیتکوین ممکن است حتی بیشتر شبیه به ” طلای دیجیتال ” شود؛ ابزاری برای حفظ ارزش بهجای وسیلهای برای پرداخت روزمره (هرچند این وضعیت نیز ممکن است تغییر کند.)
سخن پایانی: تکامل بیت کوین تازه آغاز شده است
در ادامه، شاید سال ۲۱۴۰ دور از دسترس به نظر برسد؛ چیزی که ممکن است در طول عمر خود تجربه نکنیم. اما تفکر بلندمدت برای درک این نکته که BTC چگونه برای ماندگاری طراحی شده، ضروری است. در این حال، سقف ۲۱ میلیونی عرضه بیت کوین، نه یک نقص، بلکه یک ویژگی است که این کریپتو را بهمرور رشد میدهد. این ویژگی همچنین توسعه بازار کارمزد، شبکههای لایه دوم و کاربردهای جدیدی را تشویق میکند که به تورم متکی نیستند.
در نتیجه، پایان پاداش بلاک، پایان بیت کوین نیست. بلکه آغازی است برای یک سیستم اقتصادی جهانی، خودپایدار و مبتنی بر کارمزد، سیستمی که نه توسط بانکهای مرکزی یا دولتها، بلکه توسط شبکهای غیرمتمرکز از کاربران و ماینرها اداره میشود. بنابراین، چه یک سرمایهگذار بلندمدت باشید و چه صرفاً به رمزارز کنجکاو، دانستن این نکته ضروری است که آینده BTC با رسیدن به عدد ۲۱ میلیون به پایان نمیرسد؛ فقط وارد فصل تازهای میشود.
پرسشهای متداول
آخرین بیت کوین چه زمانی استخراج میشود؟
استخراج آخرین BTC احتمالاً حوالی سال ۲۱۴۰ انجام میشود. دلیل آن، برنامه زمانبندی هاوینگ بیت کوین است که تقریباً هر چهار سال یکبار پاداش بلاک را نصف میکند و نرخ عرضه را بهتدریج کاهش میدهد.
پس از پایان پاداش بلاک، ماینرها از چه طریقی درآمد خواهند داشت؟
پس از آن، استخراج کنندگان فقط از طریق کارمزد تراکنشهایی که کاربران برای گنجاندن در بلاک میپردازند، درآمد خواهند داشت. این گذار از هماکنون، بهتدریج در حال انجام است، چون پاداشها رو به کاهش هستند.
آیا شبکه Bitcoin پس از رسیدن به ۲۱ میلیون واحد متوقف میشود؟
خیر. شبکه بیت کوین به عملکرد خود ادامه خواهد داد. استخراج همچنان برای تأیید تراکنشها و حفظ امنیت شبکه ضروری خواهد بود، فقط بدون ایجاد توکن جدید.
آیا امکان افزایش عرضه بیت کوین فراتر از ۲۱ میلیون وجود دارد؟
از نظر فنی، میتوان پروتکل Bitcoin را تغییر داد، اما این کار نیازمند اجماع گسترده میان کاربران، ماینرها و توسعهدهندگان شبکه است. با توجه به تأکید قوی بیت کوین بر کمیابی و غیرمتمرکز بودن، چنین تغییری بسیار بعید است و احتمالاً با مخالفت شدید مواجه خواهد شد.
آیا BTC پس از حذف پاداش بلاک، برای استفاده بیش از حد گران نخواهد شد؟
این موضوع بستگی به آن دارد که با افزایش تقاضا، کارمزدها میتوانند بالا بروند. اما راهکارهای L2 مانند شبکه لایتنینگ برای حفظ سرعت و کاهش هزینه تراکنشهای روزمره در حال توسعه هستند. هدف این راهکارها، کاهش شلوغی و هزینه است.
چگونه بیت کوین بدون انگیزه توکن جدید برای ماینرها، ایمن باقی خواهد ماند؟
امنیت شبکه به ارزش کارمزدها وابسته خواهد بود. اگر Bitcoin به رشد خود از نظر پذیرش و ارزش ادامه دهد، ماینرها همچنان انگیزه خواهند داشت که شبکه را ایمن نگه دارند. هرچه ارزش تراکنشها بیشتر شود، کاربران نیز حاضر هستند تا برای پردازش امن، کارمزد بیشتری بپردازند.
آیا رسیدن به ۲۱ میلیون واحد باعث افزایش قیمت بیت کوین خواهد شد؟
دستیابی به این امر، ممکن است. بسیاری از سرمایهگذاران معتقد هستند که عرضه محدود اولین رمزارز جهان، عامل اصلی در ارزش بلندمدت آن است، بهویژه در شرایط افزایش تقاضا. بااینحال، قیمت، تحت تأثیر عوامل بسیاری از جمله مقررات، پذیرش، روندهای کلان اقتصادی و احساسات بازار قرار دارد.