ریال دیجیتال چیست؟
-
- زمان مطالعه: 12دقیقه
- دیدگاه ها بدون دیدگاه
- مطالعه شده توسط 6672 نفر
در حالی که راهکارهای غیرمتمرکز پرداخت، در دنیا در حال فراگیرتر شدن هستند؛ در طول چند سال گذشته راهکارهای نیمه متمرکز به عنوان نسل جدیدی از محصولات مبتنی بر زنجیره بلوک موردتوجه بسیاری قرارگرفته اند که از مهمترین آنها میتوان به زنجیره بلوک سازمانی و پول دیجیتال بانک مرکزی اشاره نمود.
فعالان حوزه زنجیره بلوک نیمه متمرکز بر این باور هستند که میتوان با محدودسازی برخی از ویژگی های زنجیره بلوک، مقداری تمرکزگرایی را نیز در محصوالت آن گنجاند. درواقع هدف کلی زنجیره بلوکه ای نیمه متمرکز، بهرمندی حداکثری از امتیازات مهم فنآوری زنجیره بلوک با درجه ای از تمرکزگرایی کنترل شده است. پدیدهی پول دیجیتال بانک مرکزی که در ایران “ریال دیجیتال” نام گرفته است نیز یکی از راهکارهای ارائه شده نیمه متمرکز زنجیره بلوکی است. تعاریف و کارکردهای زیادی توسط خبرگان و کارشناسان برای پول دیجیتال بانکهای مرکزی ارائه شده است که بعضاً اختالافات زیادی نیز مابین آنها دیده میشود. به طورکلی میتوان پول دیجیتال بانک ِ های مرکزی را “پول الکترونیکی انحصاری و منتشره توسط بانک مرکزی که از آن میتوان برای مبادلات بدون واسطه استفاده نمود” تعریف کرد.
بر این اساس،توسعه “ریال دیجیتال” میتواند گامی بلند در راستای بهره مندی از منافع فنآوری زنجیره بلوک در حوزه پرداخت باشد.
جایگاه توکن پول دیجیتال بانکهای مرکزی در میان انواع پول
همانگونه که در شکل ۱-۲ مشاهده میشود توکن پول دیجیتال بانک مرکزی را میتوان بهصورت ذیل تعریف نمود:
توکن پول دیجیتال بانک مرکزی، گونه ای از پول دیجیتال است که توسط بانک های مرکزی صادر گردیده، به صورت همتا به همتا مورد تبادل قرار میگیرد.
مفهوم عام پول دیجیتال بانک مرکزی برخالف برداشتی که در ابتدا در ذهن مخاطب ایجاد می نماید، ماهیت جدیدی نبوده
و سالهاست در موارد متنوعی مانند حسابهایی که برای بانک ها نزد بانک های مرکزی افتتاح میگردد، نوع مشخصی از “پول دیجیتال بانک مرکزی” عینیت یافته است.
در واقع با نیم نگاهی به طبقه بندی انواع پول براساس شکل ۱-۲ پولی که منحصرا از سوی بانک مرکزی منتشر شده، و فرآیندهای مرتبط با خلق و انتشار آن به ً صورت کامال الکترونیکی باشد مشمول تعریف عام ًبه عنوان ابزاری جهت
“پول دیجیتال بانک مرکزی” خواهد شد.
بر همین اساس، به صورت کامل در اختیار عموم قرار گیرد یا صرفا تسهیل تسویه بین بانکی و مدیریت نقدینگی تنها در اختیار بانکها و موسسات مالی و اعتباری باشد؛ و همچنین انتشار این شکل از پول در قالب توکن های دیجیتال با هدف ایجاد استقالال از مدیریت متمرکز واحد در ثبت و ضبط عملیات مالی و همچنین تامین امکان تبادل پول دیجیتال منتشر شده بین دارندگان بهصورت بیواسطه، شقوق دیگری از پول دیجیتال بانک مرکزی را محقق خواهد کرد.
صرف نظر از طبقه بندی پیشگفته، عموما کالن و یا تسهیل مراودات و تراکنشهای بینالمللی۲۴ منتشر میگردند. درحالحاضر، دو نوع پول از نظر دسترس پذیری توسط بانک مرکزی منتشر میشود:
– وجه نقد که در دسترس عموم قرار دارد.
– حساب های تسویه ای که معمولا در دسترس حساب های محدود( عمدتا بانک ها) قرار دارد.
با توسعه این ابزار، عموم مردم میتوانند عالوه بر اسکناس و مسکوک به پول دیجیتال منتشره توسط بانک مرکزی دسترسی داشته باشند. بنابراین توکن پول دیجیتال، نوع سوم پول بانک مرکزی خواهد بود که به صورت الکترونیکی و به عنوان تعهد بانک مرکزی منتشر میگردد و عموم مردم میتوانند از آن برای مبادلات بدون واسطه استفاده نمایند.
برخی معیارهای طراحی و ارزیابی ریال دیجیتال بانک های مرکزی
در یک تعریف ساده و کلی، پول دیجیتال بانک مرکزی را میتوان بهعنوان تعهد رایج الکترونیکی بانک مرکزی تعریف کرد که میتواند برای تسویه حساب یا به عنوان ذخیره ارزش مورد استفاده قرارگیرد. در این تعریف، طیف گستردهای از ویژگی ها و پارامترهاوجود دارد که با تغییر و تنظیم آن میتوان تعریف دقیقتری از پول دیجیتال بانک مرکزی را ارائه داد.
بدین ترتیب، پول دیجیتال بانک مرکزی را میتوان به عنوان پول محدود الکترونیکی در نظر گرفت که در قالب ذخایر بانک مرکزی نیز قابل طبقه بندی است. با توجه به وضوح ویژگیهای “بدهی بانک مرکزی” و “الکترونیکی” بودن ماهیت توکن پول دیجیتال بانک مرکزی، سایر مولفه های مورد نظر به شرح زیر تعریف میشوند:
اولین مورد از مولفه های فوق الذکر، سطح دسترسی است. برخی تحلیلگران نظیر فانگ و هاالبورداو برگ دسترسی عمومی را به عنوان یکی از مشخصه ها اساسی پول دیجیتال بانک مرکزی معرفی میکنند. در همین راستا بانک مرکزی اروپا ترجیح داده است که از اصطلاح گسترده تر “پایه پولی دیجیتال” استفاده کند با این حال، میتوان حالتی را تصور نمود که بانک مرکزی بتواند با تنظیم این پارامتر، نوع خاصی از پول دیجیتال مرتبط با خود را ایجاد نماید.
دومین مولفه، قابلیت پرداخت بهره است. بانک مرکزی میتواند با اعمال نرخهای مثبت، صفر یا حتی منفی بر این نوع پول،از آن به عنوان یک ابزار جهت اجرای سیاست گذاری پولی استفاده نماید. در صورت عدم اعمال نرخ بهره بر پول دیجیتال(بهره صفر) شبیه به اسکناس های منتشره بانک مرکزی خواهد بود و میتوان آن را در قالب وجه نقد الکترونیکی یا اسکناس الکترونیکی نامگذاری کرد.
مولفه سوم، امکان مبادله این پول با انواع دیگر بدهی های بانک مرکزی است. در بیشتر چارچوب های پولی موجود، انواع مختلف بدهی های بانک مرکزی به صورت یک به‌یک با یکدیگر قابل مبادله است. به عنوان مثال، یک واحد اسکناس و
مسکوک در جریان میتواند با یک واحد از ذخایر بانکها نزد بانک مرکزی مبادله شود؛ بدین معنی که اجزای مصارف پایه پولی قابل مبادله با یکدیگر هستند.
مولفه چهارم، فناوری مورد استفاده در تولید پول دیجیتال بانک مرکزی است، که میتواند بهصورت مبتنی بر توکن یا مبتنی بر حساب باشد. انتشار پول دیجیتال بانک مرکزی بهصورت توکنی، بدین معنی است که واحدهای پول دیجیتال بانک مرکزی به محض انتشار میتوانند به طور مستقل و خارج از اراده بانک مرکزی، بین آحاد اقتصادی به چرخش در آیند؛ دقیقا به همان روشی که در حال حاضر اسکناس و مسکوک منتشره بانک مرکزی مبادله میشود.
مولفه پنجمی که بیشترین تمایز را ایجاد میکند، این است که آیا پول دیجیتال بانک مرکزی باید یک پول رمزنگاری شده باشد یا خیر. پولهای رمزنگاری شده مانند بیتکوین، لایتکوین یا اتریوم به منظور حفظ یا اثبات اعتبار خود از نوعی
فناوری دفتر کل توزیع شده که متکی بر تکنیکهای رمزنگاری هستند، استفاده میکنند.
مولفه ششم، موضوع گمنامی و سطح احراز هویت میباشد. میزان گمنامی و سطح احراز هویت در نوع طراحی پول دیجیتال بانک مرکزی از آن جهت مورد توجه است که به لحاظ مفهومی در صورت عدم الزام به احراز هویت پیش از فعالسازیابزار انتقال و نگهداری پول دیجیتال، کارکرد پول دیجیتال طراحی شده کامال مشابه با اسکناس بوده و از نظر اقتصادی نیز انتظار می رود اثرات و تبعات اقتصادی مشابه و اثر شبکهای متناظر با کارکرد اسکناس را از خود منعکس نماید.
مولفه هفتم، تابآوری زیرساختی است. این مولفه از آن منظر حائز اهمیت است که اولویت این مولفه، نحوه مشارکت متولیان زیرساخت و دارندگان دفترکل توزیع شده در اجماع تراکنشها و نقش راهبر و مدیر اصلی زیرساخت دفترکل
توزیع شده در کنترل های نهایی تراکنشها را متاثر مینماید. همچنین با توجه به میزان اهمیت این مولفه، دامنه کاربری پول دیجیتال و حوزه اثرگذاری آن در اقتصاد نیز تعیین میگردد.(کارکرد در حوزه خرد یا کلان)
دیدگاه های نوشته
بدون دیدگاه