
در دنیای معاملات ارز دیجیتال، دو نقش کلیدی بهصورت مداوم در تعامل با یکدیگر قرار دارند: میکر (Maker) و تیکر (Taker). این دو نوع معاملهگر رفتارها و تأثیرات متفاوتی بر بازار دارند. شناخت تفاوت بین آنها به ما کمک میکند تا درک بهتری از مفاهیم نقدشوندگی، کشف قیمت و ساختار هزینه معاملات در بازار کریپتو داشته باشیم. برای آشنایی کامل با نقش میکر و تیکر در ترید ارز دیجیتال، به خواندن ادامه دهید.
میکر و تیکر: تعریف، نقشها و تأثیر آنها بر بازار ارز دیجیتال
تعریف میکر (Market Maker)
میکر کسی است که مسئولیت آغاز یک سفارش خرید یا فروش را بر عهده دارد. در مقابل، تیکر شخص یا نهادی است که بلافاصله اقدام به اجرای همان سفارش میکند. در دنیای ترید، پویایی بین «میکر و تیکر» نقش اساسی دارد. میکرها با ایجاد فاصلهای بین قیمت خرید و قیمت فروش (Bid/Ask Spread) فعالیت میکنند.
تعریف تیکر (Market Taker)
هنگامی که یک تیکر وارد بازار میشود، معمولاً قیمت پیشنهادی فروش را میپذیرد که غالباً بالاتر از قیمت فعلی بازار است. پس از آن، معامله بر اساس قیمت پیشنهادی خرید انجام میشود. این اختلاف میان قیمت بازار و قیمت پیشنهادی خرید و فروش، همان اسپرد است که نشاندهنده سود میکرهاست.
اهمیت میکر و تیکر در حفظ نقدشوندگی بازار
نگاه دیگر به این ماجرا نشان میدهد که میکرها و تیکرها هرکدام نقشی متفاوت در شکلگیری دفتر سفارشات ایفا میکنند. مسئولیت کلیدی آنها حول محور حفظ نقدشوندگی در بازار میچرخد. سودآوری میکر و تیکر وابسته به اختلاف قیمت خرید و فروش داراییهاست، چراکه هر دو طرف ریسک نگهداری داراییهایی را میپذیرند که ممکن است دچار نوسان قیمتی شوند.
میکرها و تیکرها از استراتژیهای متعددی برای یافتن سود استفاده میکنند و اغلب سیگنالهای مخصوص به نقش خود را در تحلیل بازار در نظر میگیرند. با این حال، در خصوص اثربخشی این استراتژیها اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی آنها را کاربردی میدانند و برخی دیگر آنها را بیشتر شبیه به مفاهیم مبهم یا حتی شبهجادویی تلقی میکنند.
نقش میکر و تیکر در صرافیهای رمزارز
پویایی بین میکر و تیکر در حفظ قیمتهای لحظهای و قیمتهای پیشنهادی برای یک دارایی بسیار حیاتی است. بهطور کلی، شرکتکنندگان ویژهای به نام میکرها نقش مهمی در افزایش نقدشوندگی داراییها دارند و همین موضوع امکان انجام معاملات روان را برای خریداران و فروشندگان فراهم میسازد.
تبدیل شدن به یک میکر در صرافیهای رمزارز کار سختی نیست. با ثبت یک سفارش محدود (Limit Order) در یک صرافی متمرکز مانند بایننس (Binance) یا یک صرافی غیرمتمرکز همتابههمتا، شما بهطور فعال در نقش یک میکر قرار میگیرید.
همچنین، برخی صرافیهای غیرمتمرکز مانند یونیسواپ (Uniswap) از راهکاری به نام «بازارساز خودکار» یا AMM استفاده میکنند تا نقش میکر و تیکر را بدون نیاز به دفتر سفارشات به هم متصل کنند.
مفاهیم مهم برای میکرها و تیکرها در بازار کریپتو

دفتر سفارشات
بیشتر صرافیهای متمرکز مانند Binance (و برخی صرافیهای غیرمتمرکز مانند Komodo Wallet) از دفتر سفارشات برای اتصال میکرها و تیکرها استفاده میکنند. این ساختار سنتی به کاربران امکان ثبت سفارش در سطوح قیمتی مختلف را میدهد.
کارمزد معاملات و نقدشوندگی
پویایی میان میکر و تیکر زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که بحث کارمزد معاملات مطرح باشد. هر دو گروه در صرافیها مشمول پرداخت کارمزد میشوند، اما میکرها به دلیل نقش کلیدیشان در افزایش نقدشوندگی، معمولاً از تخفیف در کارمزد برخوردار هستند. در مقابل، تیکرها که نقدشوندگی بازار را مصرف میکنند، اغلب با کارمزد بالاتری مواجه میشوند.
ساختار کارمزد برای میکر و تیکر
با این حال، باید توجه داشت که این ساختار کارمزد میتواند بسته به نوع صرافی متفاوت باشد. برخی صرافیها ممکن است برای تشویق به تأمین نقدشوندگی، کارمزد میکرها را بهطور کامل حذف کنند. این تصمیم به دلیل نقش حیاتی میکرها در حفظ کارایی عملکرد صرافی اتخاذ میشود.
برای درک عمیقتر از نحوه محاسبه کارمزدهای معاملات کریپتو و آشنایی با پلتفرمهایی که کمترین کارمزد را دارند، راهنمای جامع ما را مطالعه کنید.
رابطه بین نقدشوندگی و کارمزد معاملات
همانطور که پیشتر اشاره شد، تعامل میان میکر و تیکر تأثیر زیادی بر تداوم نقدشوندگی داراییها دارد. این نقدشوندگی نقش اساسی در تثبیت قیمت یک دارایی ایفا میکند، یا حداقل به کنترل نوسانات آن کمک میکند.
نبود نقدشوندگی منجر به عدم امکان خرید یا فروش دارایی میشود و در نتیجه بر ارزشگذاری آن اثر منفی میگذارد. همچنین، میکرها و تیکرها در کنار یکدیگر نقش مهمی در محافظت نسبی داراییها از دستکاری بازار ایفا میکنند؛ اگرچه این محافظت محدود است.
شناخت سبک معاملاتی شما

شناخت تفاوت میان میکر و تیکر به شما کمک میکند تا سبک معاملاتیتان را بهتر شناسایی کنید:
میکرها معمولاً سفارش محدود ثبت میکنند و با صبر و تحلیل، به دنبال انجام معاملات سودآور هستند. این سبک برای افرادی مناسب است که به مشارکت پیوسته، استراتژیک و بلندمدت در بازار علاقه دارند و همچنین مایلاند کارمزد کمتری پرداخت کنند.
تیکرها ترجیح میدهند معامله را سریع و با بهترین قیمت موجود انجام دهند. این روش برای معاملهگرانی مناسب است که سرعت و قطعیت اجرا را در اولویت قرار میدهند، حتی اگر در ازای آن کارمزد بیشتری بپردازند.
جمعبندی
شناخت تفاوت میان میکر و تیکر برای درک ساختار بازار ارزهای دیجیتال ضروری است. میکرها با ایجاد نقدشوندگی و ثبت سفارشهای خرید و فروش، نقش مهمی در ثبات بازار ایفا میکنند. در مقابل، تیکرها با اجرای سریع معاملات و استفاده از نقدینگی موجود، به پویایی بازار کمک میکنند.
نهنگهای کریپتو نیز میتوانند در هر دو نقش ظاهر شوند و با توجه به حجم بالای داراییهایشان، تأثیر زیادی بر قیمتگذاری و احساسات بازار دارند. در نهایت، درک نقش میکر و تیکر نهتنها به معاملهگران کمک میکند تا استراتژی بهتری برای معاملات خود انتخاب کنند، بلکه به آنها امکان میدهد هزینهها، ریسک و فرصتهای بازار را بهتر مدیریت کنند.
سؤالات متداول درباره میکر و تیکر
تفاوت اصلی بین میکر و تیکر چیست؟
تفاوت اصلی در نحوه ثبت و اجرای سفارشهاست. میکرها سفارشهایی را ثبت میکنند که بلافاصله اجرا نمیشود و در دفتر سفارشات باقی میماند تا زمانی که کسی آن را اجرا کند. در مقابل، تیکرها سفارشهایی را ثبت میکنند که فوراً با سفارشهای موجود تطبیق داده میشود و نقدشوندگی بازار را مصرف میکنند.
چرا کارمزد تیکر بیشتر از میکر است؟
تیکرها بهدلیل استفاده از نقدشوندگی موجود در بازار (مثلاً با ثبت سفارش بازار) باعث کاهش عمق دفتر سفارشات میشوند. صرافیها برای تشویق تأمین نقدشوندگی، کارمزد میکرها را کمتر در نظر میگیرند و گاهی حتی آن را صفر میکنند، اما برای تیکرها بهدلیل مصرف نقدینگی، کارمزد بالاتری در نظر میگیرند.
آیا من میتوانم همزمان میکر و تیکر باشم؟
بله. معاملهگران میتوانند بسته به استراتژی معاملاتی و شرایط بازار، گاهی در نقش میکر و گاهی در نقش تیکر ظاهر شوند. مثلاً ممکن است برای خرید یک دارایی خاص با قیمت مناسب، بهصورت میکر عمل کنید و برای فروش سریع همان دارایی، بهصورت تیکر.
آیا در صرافیهای غیرمتمرکز هم میکر و تیکر وجود دارند؟
در برخی صرافیهای غیرمتمرکز مبتنی بر دفتر سفارشات بله، میکر و تیکر به شکل سنتی حضور دارند. اما در پلتفرمهایی مانند Uniswap که از مدل بازارساز خودکار (AMM) استفاده میکنند، این نقشها بهصورت الگوریتمی پیادهسازی میشوند. با این حال، مفهوم اصلی تعامل عرضهکننده و مصرفکننده نقدشوندگی همچنان برقرار است.
چگونه بفهمم در حال حاضر میکر هستم یا تیکر؟
اگر سفارشی که ثبت کردهاید بلافاصله اجرا نشده و وارد دفتر سفارشات شده، شما میکر هستید. اما اگر سفارش شما بهسرعت و بدون انتظار اجرا شده، شما بهعنوان تیکر شناخته میشوید. در اغلب صرافیها، این موضوع در تاریخچه سفارشات یا جزئیات هر معامله مشخص میشود.