اگر از کاربران فعال حوزه کریپتو باشید و بحث‌های مختلف در کامیونیتی‌های کریپتو در شبکههای اجتماعی را دنبال کنید، احتمالا با نام eigenlayer آشنا باشید. پروژه eigenlayer اخیرا سر و صدای زیادی به پا کرده است، بخصوص در فضای توییتر و کامیونیتی‌های خارجی! از آنجایی که مطالب فارسی کمتری از این پروژه در دسترس است تصمیم گرفتیم تا در این مقاله مختصرا به آن بپردازیم و از کاربردهای این پروژه تازه معرفی شده صحبت کنیم.
این پروژه اخیرا در توییتر خود اعلام کرد که تست پروژه در شبکه آزمایشی گورلی اتریوم آغاز شده و پس از انجام بررسی‌های لازم با تعداد کاربران مدنظر، شبکه اصلی پس از سه ماهه سوم سال راه اندازی خواهد شد.
پروژه eigenlayer همچنین دارای یک پشتوانه جدی است و در دور سرمایه گذاری سری A خود در اواخر ماه مارس توانست 50 میلیون دلار به رهبری شرکت سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال، Blockchain Capital، همراه با Coinbase Ventures، Polychain Capital، Electric Capital و Finality Capital Partner جذب کند.
پروژه eigenlayer چیست و چه هدفی دارد؟
برای آشنایی با eigenlayer و کاری که انجام می‌دهد ابتدا باید مفاهیمی همچون “مکانیزم اجماع اثبات سهام (POS)” و “ولیدیتور” آشنایی داشت. شبکههای بلاک‌چینی برای ایمن شدن، تایید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها به مکانیزم اجماع نیاز دارند. هر شبکه می‌تواند بسته به نقشه‌راه و اهداف اصلی خود، نوع خاصی از پروف یا مکانیزم اجماع را در شاکله و اسکلت‌بندی بلاکچین خود پیاده کند. به‌طور کلی معروف‌ترین این مکانیزم‌ها اثبات کار (POW) و اثبات سهام (POS) است. برای اینکه از بحث اصلی دور نشویم پیشنهاد می‌شود که برای کسب اطلاع بیشتر از این مفاهیم، مقاله زیر را مطالعه فرمایید.
- بیشتر بخوانید: اثبات کار (PoW) و اثبات سهام (PoS) | تفاوت در چیست؟
ولیدیتور یا اعتبارسنج چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
اما مکانیزمی که به بحث ما و پروژه eigenlayer مربوط می‌شود، مکانیزم اثبات سهام یا POS است. بطور خلاصه در این مکانیزم، شبکه برای ایمن شدن به ولیدیتور یا همان اعتبار سنج‌ها نیاز دارد. اعتبارسنج‌ها با استیک توکن بومی شبکه به اعتبار سنجی شبکه کمک می‌کنند و تعداد توکن‌های هر ولیدیتور، قدرت و سهم آن‌ها در اعتبار سنجی را مشخص می‌کند. پس ولیدتورها کسانی هستند که توکن بومی شبکه را استیک کرده و باتوجه به میزان توکن‌های خود قدرت به دست می‌آورند تا صحت تراکنش‌ها را اعتبارسنجی کرده و بلوک‌های بلاکچین که اطلاعات شبکه داخل آن‌ها ذخیره می‌شود را بسازند. بنابراین ولیدتورها عملا مهم‌ترین مؤلفه‌ی شبکههای بلاکچین POS هستند و بودنشان برای شبکه حیاتی است. هرچه تعداد این ولیدترها بیشتر باشد امنیت و پایداری شبکه هم بیشتر است!
نکته دیگری که باید بدانیم این است که برای دستکاری و خراب‌کاری در شبکههای POS، باید به 51 درصد از توکن‌های شبکه دسترسی داشت. بنابراین هرچه ارزش مارکت کپ یک توکن بیشتر باشد حمله ۵۱ درصدی به آن هم سخت‌تر می‌شود؛ زیرا فرد مخرب باید ۵۱ درصد توکن‌ها را خریداری کند و این می‌تواند هزینه زیادی داشته باشد. از سوی دیگر، فرد مخرب باید توکن‌ها را از بازار خریداری کند که موجب بالارفتن تقاضا و افزایش قیمت توکن می‌شود.
eigenlayer، ناجی اتریوم!
برخلاف بسیاری از پروژه‌ها که خود را قاتل اتریوم، بیت کوین و .. می‌نامند، به نظر می‌رسد که eigenlayer سعی دارد ناجی پروژه‌های دیگر باشد. درحال حاضر، اتریوم ایمن‌ترین و پایدارترین شبکه بلاک‌چینی محسوب می‌شود؛ زیرا هم ولیدتورهای به شدت زیادی دارد و هم ارزش بازار توکنش بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار است؛ بنابراین بسیاری از پروژه‌ها برای بهره‌مند شدن از این امنیت تلاش می‌کنند. حال eigenlayer با نوآوری خود می‌خواهد شرایطی را فراهم کند که هر پروژه‌ای بتواند از امنیت اتریوم بهره‌مند شده و ولیدتورهای اتریوم شبکه آن‌ها را اعتبارسنجی کنند.
خب شاید همه بدانند که پروژه‌های لایه ۲ مبتنی بر رول‌آپ‌ها هم همین الان از امنیت اتریوم بهره می‌گیرند؛ اما یه تبصره وجود دارد، اینکه سیکوئنسرهای شبکههای لایه2 متمرکز و برای خود همان نهاد هستند. در زمینه بلاک چین، سیکوئنسرهای (Sequencer) جزء یا مکانیزمی است که به نظم دارد و رعایت ترتیب تراکنش‌ها در شبکه بلاک چین کمک می‌کند. در شبکه‌هایی مانند اتریوم و بیت کوین، سیکوئنسرها همان نودهای شبکه هستند. اما در لایه2 ها توسط خود بنیاد پروژه انتخاب می‌شوند. این موضوع یعنی عدم تمرکز و یکی از راه‌ها برای حرکت این شبکه‌ها به‌سمت غیرمتمرکزشدن، ایجاد یک توکن است.
پروژه‌ای که بازی را تغییر می‌دهد
بطور کلی یکی از دلایل ایجاد توکن در شبکههای مختلف غیرمتمرکز شدن سیکوئنسرها و ولیدیتورها است. شبکههای لایه ۱ که از مکانیزم POS استفاده می‌کنند عملا بدون توکن نمی‌توانند کاری انجام دهند. اما حالا نوع آوری eigenlayer سبب می‌شود که دیگر نیازی به ولیدتور ثالث برای اعتبارسنجی و ساخت بلوک نباشد. این قابلیت می‌تواند بشدت مورد توجه قرار گیرد و بازی را تغییر دهد.
با این قابلیت eigenlayer، ولیدتورهای اتریوم میتوانند به سایر شبکه‌ها خدمات ارائه دهند. فرقی هم نمی‌کند که شبکه لایه ۲، سایدچین و یا لایه ۱ باشد. حتی پروژه هایی که از ماشین مجازی اتریوم (EVM) پشتیبانی نمیکنند میتوانند از این قابلیت بهره‌مند شوند.
eigenlayer چگونه به اتریوم کمک می‌کند؟
قابلیت منحصر به فرد eigenlayer برای اتریوم و کامینیوتی اتریوم هم خیلی مفید خواهد بود. اما چگونه؟
اتریوم در ۱۲ آپریل 2023، یه بروزرسانی مهم به نام Shapella را تکمیل می‌کند که در این آپدیت ولیدیتورها میتوانند توکن‌هایی که قبلا استیک کرده‌اند را برداشت کنند. بنابراین اگر افراد زیادی این کار را انجام دهند، قطعا روی قیمت و امنیت اتریوم تأثیر خواهد داشت. اما حالا eigenlayer یه مشوق خیلی خوب برای ولیدتورهای اتریوم ایجاد کرده که توکن‌های خود را قفل نگه دارند و همچنان ولیدتور شبکه باقی بمانند؛ زیرا دیگر فقط کار و پاداش آن‌ها به اتریوم ختم نمی‌شود، بلکه میتوانند به بسیاری از شبکههای دیگر خدمات ارائه دهند و در ازای آن پاداش دریافت کنند.
سخن پایانی
یکی از نگرانی‌هایی که بعد از خواندن متن بالا ممکن است برای ما به وجود بیاید این است که “با چنین قابلیتی آیا ممکن است که پروژه‌های جدید توکنی نسازند؟” در پاسخ به این سوال باید گفت خیر! به عبارتی نباید نگران این موضوع بود، زیرا توکن‌ها کاربردهای فراوانی برای شبکه و پروژه‌های مختلف دارند. برای مثال جذب سرمایه، روش‌های حکومتی مانند DAOها و…
این پروژه فعلا در مرحله تست نت قرار دارد و به نظر می‌رسد که تا زمستان 2023 شبکه اصلی آن راه اندازی نخواهد شد. اما با توجه به سرمایه‌گذاران و کاربرد بخصوص این پروژه می‌توان از تست آن استفاده کرد که پس از راه اندازی شبکه و وجود ایردراپ از توکن‌های رایگان پروژه بهرمند شد. روش استفاده از شبکه تستی نیز در ارزینجا منتشر خواهد شد. پس باما همراه باشید.
