مقدمه
بدیهی است که بازار ارز دیجیتال در عین جذابیت، یک عرصه جدید از حوزه مالی را پیشه روی عموم مردم قرار داده است که در صورت نداشتن علم کافی ممکن است آثار مخربی را به جای بگذارد. تقریبا هر شخصی می‌تواند با استفاده از بیت کوین و سایر رمز ارزهای موجود در بازار کریپتو به سرمایه‌گذاری و خرید و فروش ارز دیجیتال مشغول شود، اما عده کمی از این حوزه مالی دست پر بیرون می‌آیند. چراکه ورود به بازار کریپتو و معامله در این بستر، مستلزم آگاهی و پیش‌نیازهاییست که مدیریت ریسک یکی از مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود. مدیریت ریسک یا Risk Management، یکی از مهم‌ترین دانش‌های مورد نیاز برای فعالیت در هر یک از بازارهای مالی بورس یا کریپتوکارنسی است که به معماله‌گران کمک می‌کند تا با کمترین ریسک، بهترین معامله و بیشترین سودآوری را به عمل آورند. در ادامه این مقاله با ما همراه شوید تا همه چیز درباره مدیریت ریسک را برای شما عزیزان توضیح داده و نحوه استفاده از این دانش را شرح دهیم.
مدیریت ریسک چیست؟
اگر بخواهیم تعریف کلی از مدیریت ریسک ارائه دهیم، به مجموعه تحلیل‌ها و سیاست‌های مدیریتی گفته می‌شود که از متضرر شدن در معاملات جلوگیری کرده و یا ریسک را به کمترین حد ممکن می‌رساند. در واقع مدیریت ریسک یا Risk Management، به استراتژی‌هایی اطلاق دارد که با تدابیر خاص و آینده‌نگری می‌تواند خطر معاملات شما را به کمترین میزان خود برساند. از آنجا‌که عرصه کریپتوکارنسی یکی از پرنوسان‌ترین بازارهای مالی به شمار می‌رود، کسب دانش مدیریت ریسک یکی از ضروری‌ترین اقدامات پیش از معامله در این نوع بازار محسوب می‌شود.
ورود به دنیای ارزهای دیجیتال به طور حسی و بدون داشتن تجربه، استراتژی ترید مناسب، مشخص کردن مقدار ریسک به پاداش و سایر فرآیندهای مدیریت خطر یک معامله می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. از همین روی در ادامه نحوه مدیریت ریسک در بازار ارز دیجیتال را آموزش داده و انواع خطرات احتمالی این بازار را شرح داده‌ایم.
مدیریت ریسک در بازار کریپتو
امروزه خرید و فروش رمزارز تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌های جهانی شده است که تمامی معامله‌گران در این عرصه در حال رقابت هستند. اما متاسفانه به دلیل نوپا بودن این بازار، احتمال از دست رفتن سرمایه بسیار بالا است. چهار نوع ریسک رایج در بازار کریپتو وجود دارد که با مدیریت ریسک می‌توانید این موارد را اصلاح کرده و معامله موفقی را تجربه کنید.
ریسک بازار: همانطور که گفته شد بازار ارز دیجیتال دائما در حال تجربه نوسانات است و قیمت رمز ارزها هیچ‌گاه ثابت نیست. به همین خاطر اگر شما می‌خواهید یک تریدر موفق باشید باید طی بررسی‌های به عمل‌آمده نسبت به موقعیت بازار، از لحظه دقیق ورود و خروج معامله خود آگاهی داشته و در همان زمان نیز ورود و خروج از بازار را اجرایی کنید.
ریسک طرف مقابل معامله: ریسک طرف مقابل معامله (Counterparty Risk)، نوع دیگری از خطرات احتمالی بازار کریپتو است که با سقوط یکی از بزرگ‌ترین صرافی‌های جهان به نام FTX، رایج شد. این صرافی در سال 2022، با امنیت پروتکل‌های دیفای و بریج‌ها مواجه شد که طی آن میلیاردها دلار سرمایه از بین رفت. به همین خاطر یکی از استراتژی‌های مدیریت ریسک سرمایه این است که تمامی سرمایه خود را در یک پلتفرم معاملاتی نگهداری نکنید.
ریسک معاملات مارجین: معاملات مارجین نوعی ترید محبوب در بازار ارزهای دیجیتال است که با استفاده از سرمایه مقروض از کارگزاری‌ها انجام می‌شود. این روش می‌تواند تاثیرات بسیار مناسبی در کاهش خطرات معاملات داشته باشد. چراکه در این نوع معامله نیازی نیست حجم زیادی از ارزهای دیجیتال در یک صرافی نگهداری شود و شما می‌توانید بدون داشتن دارایی زیاد به معامله در بازار مشغول شوید. البته توجه داشته باشید معاملات مارجین برای موفقیت، نیازمند داشتن دانش کافی و آموزش‌های استراتژیک دارند.
ریسک روانشناختی: یکی از بزرگ‌ترین ریسک‌های بازار ارز دیجیتال را می‌توان ریسک روانشناختی(psychological risk)، دانست. این نوع ریسک به شرایطی اطلاق دارد که شما استراتژی‌های معاملاتی خود را بر پایه احساسات بازار و عجولانه ثبت کنید. در نتیجه توجه داشته باشید همیشه در شرایط مناسب و نسبت به برنامه هدفمند ورود یا خروج معاملات خود را تعیین کنید.
راه های به حداقل رساندن ریسک معاملات ارز دیجیتال
مدیریت ریسک به تمامی علاقه‌مندان بازار کریپتو این امکان را می‌دهد تا از ضررهای مالی و از بین رفتن سرمایه‌شان جلوگیری کنند. اما مدیریت ریسک چگونه از خطر سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال جلوگیری می‌کند؟ در‌واقع نوسانات بازار رمز ارزها همیشه بد نیست و بسیاری از تریدرهای حرفه‌ای در حال منفعت بردن از همین نوسانات هستند. در نتیجه اگر شما با مبحث مدیریت ریسک آشنایی داشته باشید به راحتی می‌توانید معاملات موفق به جای گذاشته و ضرر را به میزان قابل توجهی کاهش دهید. می‌توان گفت مهم‌ترین اصل در کاهش خطر معاملات ارزهای دیجیتال، استفاده از ابزارهای تعیین حد ضرر، چیدن برنامه هدفمند برای معاملات، دوری از معامله در زمان‌های نامناسب و تعیین میزان سود به زیان است که در ادامه تمامی این استراتژی‌های مدیریت ریسک را توضیح داده‌ایم.
داشتن برنامه بلند مدت و حفظ استراتژی
داشتن یک برنامه معاملاتی محکم، از مهم‌ترین اصول داشتن سرمایه‌گذاری ایمن است. استراتژی معاملاتی شما رویکرد سازماندهی شده برای معامله‌تان محسوب می‌شود. در نتیجه یکی از اشتباهات بزرگی که معمولا معامله‌گران مبتدی مرتکب می‌شوند ثبت معامله بدون برنامه‌ریزی و از روی غریزه است. برای ترید ارزهای دیجیتال اولین و اصلی‌ترین گام، تحقیق در مورد روند بازار و بررسی عمیق آن است. این امر عموما از طریق ابزارهای تحلیلی تکنیکال و فاندامنتال انجام می‌شود که دیدگاه دقیقی از کلیت بازار به شما ارائه می‌دهد. به یاد داشته باشید که نقطه ورود و خروج معاملات کریپتو سرانجام یک معامله را مشخص می‌کنند. از همین روی شما باید پیش از ثبت یک معامله، آخرین روند بازار را به خوبی مورد بررسی قرار داده و معاملهای را ثبت کنید که در صورت تغییر ناگهانی بازار با اطمینان کامل استراتژی خود را حفظ کنید. اگر برای معاملات خود برنامه هدفمند تعیین کرده و به استراتژی خود پایبند بمانید، تقریبا نصف راه را برای داشتن معاملهای موفق طی کرده‌اید.
اجتناب از فومو (fomo)
اگر از علاقه‌مندان ترید در بازار کریپتو هستید، فومو(fomo) احتمالا یکی از بزرگ‌ترین خطرات پیشه‌روی شما است. این اصطلاح به ترس از دست دادن سرمایه اشاره دارد که معمولا باعث ضررهای مالی بزرگ می‌شود. در‌واقع شما هر تصمیمی که در بازار ارزهای دیجیتال از روی احساسات و بدون استراتژی قوی به عمل بیاورید، به فومو منجر شده و باعث از دست رفتن سرمایه می‌شود. به همین خاطر پیشنهاد می‌شود به هیچ عنوان زمانی که از استراتژی و معامله خود اطمینان حاصل نکردید وارد بازار نشوید. ابتدا برنامه هدفمند بچینید و سپس با اطمینان‌خاطر به آن ادامه دهید.
تعیین میزان سود به زیان
مدیریت ریسک صرفا به معنای از بین بردن کل خطرات نیست، بلکه این دانش به شما کمک می‌کند تا از ضرر معاملات تا حد چشمگیری جلوگیری کنید. اما پیش از آنکه وارد این بازار پر نوسان شوید، باید پذیرای ریسک‌های احتمالی آن باشید. البته درست است که قالبا نمی‌توانید ریسک معاملات را به صفر برسانید، اما شما قادر هستید تا برای میزان متضرر شدن‌تان حد مشخصی را تعین کنید. به این شکل که نسبت سود به زیان یک معامله باید به‌طوری تنظیم شود که 3 به 1 یا نهایتا 2 به 1 باشد. این محاسبات حالت ایده‌آل یک معامله را نشان می‌دهد که حد ضرر را به کمترین حالت ممکن کاهش می‌دهد. این بدان معناست که شما در هر معامله که نسبت سود به زیان را 3 به 1 تنظیم می‌کنید میزان سود شما سه برابر کل ضرر معامله است.
استفاده از قانون 2 و 6 درصد
معمولا معامله‌گران مبتدی به دام هیجانات بازار افتاده و بیش از 40 یا 50 درصد سرمایه خود را وارد بازار می‌کنند. در صورتی که این یک اشتباه بزرگ در بازار رمزارزها تلقی می‌شود و می‌تواند نیمه بیشتر سرمایه شما را با شکست مواجه کند. اینجاست که قانون 2 درصد و 6 درصد به کمک ما می‌آید. قانون 2 درصد می‌گوید که شما شما باید یک موقعیت با حداکثر 2٪ از کل سپرده خود را در بازار ارزهای دیجیتال تعیین کنید. این قانون برای افرادی مناسب است که تمایل به معاملات کم‌ریسک‌تر و بی نقص دارند. اما قانون 6 درصد برای افرادی مناسب است که از زنجیره معاملات ناموفق خسته شده و میخواهند سرمایه باقی‌مانده خود را حفظ کنند. این قانون به تمامی معامله‌گران توصیه می‌کند در صورت از دست رفتن بیش از 6 درصد از سپرده، باید معامله را متوقف کنید. این دو قانون به تمامی معامله‌گران کمک می‌کنند تا همیشه معاملات کم‌ریسک‌تری داشته باشند و سرمایه خود را در بهترین حالت حفظ کنند.
قانون تخم مرغ!
شاید شما هم در بازارهای مالی این مثال «تمام تخم مرغ‌ها را در یک ظرف قرار نده» را شنیده باشید. این یک قانون طلایی برای سرمایه‌گذاری در هر یک از بازارهای مالی جهانی و به ویژه بازار کریپتو محسوب می‌شود. این مثال دقیقا به شرایطی اشاره دارد که کاربران صرافی FTX، با آن مواجه شدند. از همین روی توجه داشته باشید همیشه کل سرمایه‌ای که می‌خواهید وارد بازار کنید در یک پلتفرم معاملاتی قرار ندهید.
تنوع سبد دارایی یک اصل مهم در حوزه مالی است که به پراکندگی سرمایه اشاره دارد. در این روش شما نباید کل سرمایه را در بازار کریپتو یا بازار بورس وارد کنید. بلکه باید سرمایه خود را تقسیم کرده و از مزایای تمامی بازارها بهره‌مند شوید. در اینصورت اگر یکی از بازارهای مالی با شکست مواجه شود تنها بخشی از سرمایه‌تان از بین می‌رود.
جمع بندی
مدیریت ریسک(Risk Management) به مجموعه اقدامات کاربردی و سیستماتیک گفته می‌شود که در راستای کاهش خطر سرمایه‌گذاری و عقد معاملهای موفق طرح می‌شوند. برای مدیریت خطر یک معامله چه در بازار ارز دیجیتال و چه در سایر بازارهای مالی، یک‌سری اقدامات ضروری مانند استفاده از قانون 2 و 6 درصد، امتناع از فومو بازار، استحکام معامله و سایر قوانین وجود دارد که برای کاهش ریسک یک معامله مورد استفاده قرار می‌گیرد. این عمل به منظور ثبت معاملهای دقیق و هدفمند صورت می‌گیرد و از متضرر شدن هر چه بیشتر سرمایه‌گذاران جلوگیری می‌کند. از همین روی به کار گیری مدیریت ریسک در بازار کریپتو یکی از مهم‌ترین اقدامات اولیه هر معامله‌گری به شمار می‌رود.
