مقدمه
چیا نتورک| یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اکوسیستم بیت کوین و اتریوم، پرهزینه بودن آن‌ها است. منظور از هزینه، تنها هزینه تراکنش شبکه و کارمزد معاملات آن نیست. برای مثال شبکه بیت کوین برای اجرا شدن احتیاج به برق زیادی دارد، این برق نه تنها خود هزینه سنگینی دارد بلکه آثار زیست محیطی مخربی دارد که شاید نتوان با پول آن‌ها را رفع کرد.
سال 2017 بود که برام کوهن (Bram Cohen)، مخترع بیت تورنت، ارز و شبکه‌ای را معرفی کرد که به‌راستی قابلیت تغییر راه و روش بازی را داشت. ارزی که با هدف مصرف پایین انرژی و اثرات زیست محیطی ناچیز سیستم پرداختی نوین و کاربردی را می‌ساخت و در دنیای واقعی هم قابل استفاده بود. در این مقاله قصد داریم به معرفی شبکه چیا و رمزارز آن یعنی XCH بپردازیم پس همراه ما باشید.
چیا نتورک چیست؟
اول از همه به سراغ وایت پیپر چیا می‌رویم؛ اولین و بهترین ایستگاه برای بررسی یک پلتفرم. با مطالعه وایت پیپر چیا نتورک، با نکات جالبی مواجه خواهید شد، وایت پیپری که در تاریخ فوریه 2022 آخرین به‌روزرسانی خود را تجربه کرده است. این شبکه خود را مستقیماً با بیت کوین و اتریوم مقایسه می‌کند و نسبت به آن‌ها اعلام برتری می‌کند! ضمناً با اشاره به الگوریتم PoW و مصرف برق بالای آن، اکوسیستم بیت کوین را اکوسیستمی غیرمنطقی و ناکارآمد می‌نامد. ضمناً اعلام کرده که اتریوم به دلیل زبان برنامه نویسی سالیدیتی در توسعه امنیتش محدود است. این وایت پیپر مربوط به دورانی است که اتریوم هنوز به الگوریتم PoS به‌روزرسانی نشده بود و انتظار می‌رفت که با به‌روزرسانی اتریوم، توسعه دهندگان چیا حداقل داده‌های جدیدی بر اساس مقایسه با اتریوم PoS ارائه دهند.
چیا برای حل هم‌زمان هر دو مشکل مصرف بالای انرژی و مقیاس پذیری، در حال حاضر از مکانیسم اجماعی منحصر به فرد به نام PoST یا Proof Of Space and Time بهره می‌برد. مکانیسمی که از دو عنصر زمان و فضای ذخیره سازی به‌عنوان نیروی محرکه استفاده می‌کند و تکمیل آن چندین سال زمان برده است.
چیا نتورک به عنوان یک مؤسسه توسعه نرم افزاری در جنوب سن فرانسیسکو ثبت شده (این اطلاعات تایید نمی‌شوند و تنها ادعاهای چیا می‌باشد) و طبق آخرین داده‌ها 58 کارمند دائم، 11 مشاور نیمه وقت دارد. در اولین مرحله جذب سرمایه خود در سال 2018، موفق به جذب 3.3 میلیون دلار از مؤسساتی نظیر A16z، Galaxy Digital و … شد. در همان سال، تیم چیا نتورک با انتشار ایده الگوریتم SPSW خود توانست برنده جایزه Bestpaper در جشنواره و نمایشگاه EuroCrypt شود.
رفته‌رفته این اکوسیستم گسترش یافت و توانست تست نت و کیف پول خود را در سال 2019 منتشر و راه اندازی کند. چیا نتورک در همان شبکه تستی ابتدایی به محبوبیت و رکوردهای متعددی دست یافت و با افزایش سطح ذخیره‌سازی شبکه به بیش از 30 پتابایت تا اوایل ژانویه 2021 در لیست 15 شبکه پرمصرف قرار گرفت.
مین نت یا شبکه اصلی چیا در مارچ 2021 راه اندازی شد و به شدت در دنیای کریپتوکارنسی‌ها سروصدا کرد. در همان ابتدا تعداد نود‌های شبکه به حدود 500 هزار نود رسید که از سقف تاریخی 210 هزار نود بیت کوین هم بیشتر است. در کنار این رکورد، چیا توانست رکورد فضای 42 اگزابایتی را هم ثبت کند. در انتها، چیا سال 2021 را با ورود به لیست به 15 استارتاپ برتر سال به پایان رساند.
الگوریتم PoST
در این الگوریتم کاربران می‌بایست برای مشارکت در شبکه، مقداری فضای ذخیره ساز.ی در اختیار شبکه قرار دهند. این فضا هر چه‌قدر سرعت تبادل داده بیش‌تری داشته باشد در شبکه وزن بیش‌تری دریافت می‌کند. به همین دلیل این الگوریتم PoST نامیده می‌شود، یعنی گواه اثبات فضا و زمان.در این فضای ذخیره سازی دسته‌ای از اطلاعات تحت عنوان Plots ذخیره می‌شود.
در شبکه بیت کوین، ماینرها برای ضرب بلوک و دریافت پاداش آن می‌بایست با استفاده از قدرت پردازشی معمایی پیچیده را حل کنند. هرکسی که معما را زودتر حل کند، بلوک را ضرب و پاداش را دریافت می‌کند.
اما در شبکه چیا، پاسخ تمامی مسائل از پیش تعیین و در Plotها ذخیره شده است. برای ضرب بلوک هم یک گروه یا نود (Node) می‌بایست به دنبال پاسخ مسئله در Plotها بگردد و هرکسی که پاسخ را زودتر پیدا کند، بلوک را ضرب می‌کند.
به همین دلیل چیا پیشنهاد می‌کند که از هاردهای سریع ssd (به‌ویژه مدل M2) برای مشارکت در شبکه استفاده کنید تا بیشترین سطح درآمد و فعالیت در شبکه را داشته باشید.
شیوه کار بلاکچین، توکن بومی
درست مانند شبکه بیت کوین، چیا هم از فناوری سختی شبکه شناور استفاده می‌کند. یعنی اگر نود‌ها پاسخ مسائل را سریع‌تر از زمان تخمین زده شده بیابند، پیدا کردن مسائل از بلوک‌های بعدی دشوارتر می‌شود یا به اصطلاح سختی شبکه افزایش می‌یابد. تنظیم سختی شبکه هر 32 بلوک یا 10 دقیقه یکبار انجام می‌شود. پاداش بلوک این بلاکچین 64 واحد ارز XCH که در هر سه سال یکبار نصف می‌شود. تعداد هاوینگ‌های رمزارز چیا محدود به 4 مرتبه است یعنی هیچ وقت پاداش بلوک این شبکه کمتر از 4 واحد XCH نخواهد شد. محاسبات نشان می‌دهند که تورم شبکه چیا پس از گذشت 22 سال حدود 0.5 درصد خواهد بود.
بلاکچین و اکوسیستم چیا مبتنی بر زبان برنامه نویسی ChiaLisp است. توسعه دهندگان این شبکه با این کار توانسته‌اند تا بهینگی و بهره‌وری از شبکه را به نهایت برسانند.
نکته عجیب در تمام اکوسیستم چیا، بعد از حدود 2 سال فعالیت، نبود رودمپ است. هیچ نقشه راه و برنامه‌ای برای آینده این اکوسیستم تحت عنوان Roadmap اعلام نشده؛ اما بر اساس داده‌های وب‌سایت می‌توان دریافت که در حال کار و توسعه لایه دوم و شماری از قابلیت‌های جدید هستند.
XCH ارز بومی بلاکچین چیا است که از آن برای پرداخت به مشارکت کنندگان، استیکینگ، فارمینگ و سرمایه‌گذاری در شبکه استفاده می‌شود. این ارز دارای سقف عرضه مشخصی نیست و در زمان نگارش این متن عرضه در چرخش 7.3 میلیون واحدی دارد. سقف تاریخی ارز XCH همان سقفی است که چند روز بعد از انتشار رسمی توکن ثبت شد و معادل 1934 دلار است. در زمان نگارش این مقاله ارز چیا با ریزشی 98 درصدی در محدوده 36 دلار در حال معامله است و تنها 40 درصد ارزشمندتر از کف تاریخی خود است.
سخن پایانی
با اینکه چیا یکی از پروژه‌های پرطرف‌دار سال‌های گذشته بوده، اما نقض‌های آن مانند نبود اطلاعات مشخص از 21 میلیون توکن حذف شده از گردش، رودمپ و … جایگاه خود را از دست داد و شبکه‌های رقیب و شفاف‌تر به خوبی جایگاه چیا را تصاحب کردند.
تا زمان نگارش این متن، رمزارز XCH با اینکه در لیست 200 ارز برتر قرار دارد ولی در صرافی‌های بزرگی مثل بایننس، کراکن و … لیست نشده است. در صورت لیست شدن آن در هر یک از این صرافی‌ها می‌توانیم شاهد آینده خوبی برای این ارز در نظر بگیریم.
در صورتی که تمایل به خرید ارز XCH و سرمایه‌گذاری در پروژه چیا را دارید، ارزینجا بهترین بستر برای خرید این رمزارز است. می‌توانید با استفاده از این لینک به خرید رمزارز XCH – چیا اقدام کنید. برای نگهداری ارز چیا اجباری به نگهداری سرد در ولت نیست و می‌توانید آن را به‌صورت رایگان در کیف پول ارزینجا نگهداری کنید.
