صفر تا صد: ریپل، راه نجات بانکداری سنتی

ریپل، راه نجات بانکداری سنتی

ریپل یک پلتفرم OpenSource پرداخت بین الملل و شبکه تبادل مالی جهانی همتا به همتا با  هدف ایجاد امنیت و اطمینان خاطر بین طرفین انتقال وجه است. این شبکه در سال 2012 در سانفرانسیسکو رونمایی شد. و توانایی تسهیل انتقال وجه برای ارزهای دیجیتال و ارزهای فیات و حتی مواردی خاص مانند طلا را دارد.

پت وایت (Pat White); مدیرعامل و بنیان‌گذار BitWave درباره ریپل می‌گوید: ریپل از ابتدا اساسا با هدف جایگزینی شبکه پراختی سوییفت و مراحل انتقال وجه کلی و حجیم بین موسسات مختلف راه‌اندازی شد.

شبکه ریپل

شبکه ریپل یا RippleNet در دفتر مرکزی ریپل یعنی XRPL واقع است. و طبق تعاریف بیش‌تر از بلاکچین یک پایگاه داده (Data Base) تلقی می‌شود.این شبکه در ازای هر نوع از انتقال وجه مبلغ جزئی توکن XRP را تحت عنوان کارمزد شبکه دریافت می‌کند. این کارمزد به صورت استاندارد حدود یک صد هزارم XRP می‌باشد. در مقایسه با کارمزد دریافتی برای پرداخت‌های بین الملل توسط بانک‌های متداول عدد بسیار ناچیزی است. هم‌چنین ریپل از XRP به عنوان واسطه ارزهای مختلف استفاده میکند.

این شبکه از سه قسمت xRapid، xCurrent و xVia تشکیل شده.

ارز دیجیتال XRP فقط روی شبکه ایکس رپید کاربرد دارد. و در دیگر محصولات این شرکت، یعنی ایکس کارنت و ایکس ویا، این ارز دیجیتال کاربرد و جایگاه چندانی ندارد. لازم به ذکر است که این روزها بیشتر شرکت‌های تحت قرارداد ریپل از ایکس کارنت آن استفاده می‌کنند. بنابراین وقتی خبر همکاری ریپل با یک شرکت بزرگ منتشر می‌شود، لزوما به معنای کاربرد بیشتر XRP و احتمال افزایش قیمت آن نخواهد بود.

ایکس کارنت (xCurrent)

ایکس کارنت پلتفرمی است که بانک‌ها و موسسات مالی برای انجام پرداخت‌های برون مرزی از آن استفاده می‌کنند. این پلتفرم روی یک دفتر کل توزیع شده به اسم اینترلجر (Interledger) کار می‌کند. نکته قابل توجه این است که این دفتر کل توسط متخصصان شرکت ریپل ساخته شده است; اما توسط این شرکت کنترل نمی‌شود. کنترل دفتر کل اینترلجر در دست کنسرسیوم شبکه جهانی وب (W3C) است. کنسرسیوم جهانی وب  یک سازمان غیرانتفاعی است که استانداردهای بین‌المللی شبکه جهانی وب را تعیین و کنترل می‌کند.

هدف اصلی xCurrent ایجاد قابلیتی برای انجام پرداخت‌ها و تراکنش‌های آنی با همه ارزهاست; نه فقط ارزهای دیجیتال.

ایکس کارنت با فراهم کردن نقدینگی کافی از ارزهای گوناگون و فراهم کردن یک پیام‌رسان مالی غیرمتمرکز، به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی با یکدیگر به تعامل مالی بپردازند. به عنوان مثال یک بانک می‌تواند با ایکس کارنت دلار ارسال کند و بانک گیرنده، معادل همان مقدار دلار را به صورت یورو دریافت کند.

اکثر شرکت‌های همکار ریپل در حال حاضر فقط از ایکس کارنت استفاده می‌کنند. در ایکس کارنت لزوما نیازی به استفاده از ارز دیجیتال XRP نیست.

ایکس رپید (xRapid)

ایکس رپید یک شبکه برای حل مشکل نقدینگی در انجام معاملات بین بانکی است.  به صورت مستقیم از ارز دیجیتال XRP استفاده می‌کند. این شبکه پول فیات را به XRP تبدیل کرده و پس از انتقال، آن را به پول مورد نیاز در بانک مقصد تبدیل می‌کند. با این روش، بانک مبدأ برای ارتباط با بانک مقصد نیازی به استفاده از یک بانک واسطه یا تامین کننده نقدینگی نخواهد داشت.

برای مثال اگر شرکت A در ایران از شرکت B در ژاپن مواد خام بخرد; تراکنش روی سیستم ایکس رپید به این صورت خواهد بود:

ایکس رپید با ریال شرکت A اقدام به خرید XRP می‌کند و پس از انتقال XRP، آن را به ین ژاپن تبدیل می‌کند تا به دست بانک مقصد برسد. الگوریتم ایکس رپید طوری طراحی شده است که بهترین قیمت برای تبدیل ریال به XRP و XRP به ین را پیدا می‌کند. با این روش بانک ایرانی نیازی ندارد که در یک بانک کارگزار در ژاپن، ین ژاپن نگهداری کند. همچنین نیازی به یافتن یک تامین کننده نقدینگی برای تبدیل پول‌ها نخواهد بود.

یکی از موانعی که بر سر راه گسترش ایکس رپید قرار دارد، بحث نقدینگی در ارز دیجیتال XRP است. برای این‌که این پلتفرم بتواند به اهداف خود برسد، باید در صرافی‌های بسیار زیادی در سراسر دنیا لیست شود و به حجم معاملات قابل توجهی دست یابد.

ایکس ویا (xVia)

ایکس ویا یک واسط کاربر است که برای استفاده آسان‌تر از ایکس کارنت و ایکس رپید طراحی شده است. این شبکه امکان برقراری ارتباط بین شبکه‌های مختلف ریپل را با روشی ساده فراهم می‌کند. این شبکه در سال ۲۰۱۸ طراحی شده و هم‌اکنون در مرحله آزمایشی قرار دارد.

XRP، کارآمد و مهم

XRP توکن رسمی شبکه XRP Ledger و پلی برای انتقال وجه است. بلاکچینی که توسط Chris Larsen، Jed McCaleb، Arthur Britto و David Schwartz ساخته شد. مسئله حائز امنیت شیوه کاری این شبکه است که با دیگر شبکه‌های متداول رمزارزها متفاوت است.

در شبکه‌های متداول تراکنش‌های باز یا توسط کسانی که مقداری از توکن بومی شبکه را نگهداری می‌کنند تایید می‌شود; یا توسط کسانی که بتوانند در سریعترین حالت مسائل پیچیده را حل کنند. اما شبکه ریپل شیوه کاری بسیار متفاوتی دارد و که تاحدودی باعث متمرکز شدن شبکه می‌شود.

در این شبکه هرکسی می‌تواند با نصب نرم‌افزار به تاییدکننده‌ی شبکه تبدیل شود و انتخاب کند که چه کسی به عنوان یک اعتبارسنج قابل قبول است. ولی ریپل پیشنهاد می‌کند تا از اعتبارسنج‌های رسمی خود شبکه استفاده شود. این لیست کاملا توسط موسسه ریپل انتخاب می‌شود; ولی کاربران شبکه این اختیار را دارند تا هیچ یک از تراکنش‌ها را با استفاده از این اعتبارسنج‌ها انجام ندهند و آن‌ها را از شبکه خارج کنند.

ولی مشکل اساسی این شبکه ذخیره تمام اطلاعات حسابداری تاییدکنندگان برای انجام تراکنش‎‌ها است که باعث متمرکز نامیدن شبکه ریپل می‌شود. به لطف همین امر وقتی یکی از تاییدکننده‌ها تراکنش اشتباهی انجام دهد سیستم سریعا متوجه می‌شود و اقدام به رفع خطای سیستم می‌کند.

به فرآیند بالا مکانیزم اجماع XRPL گفته می‌شود و منحصر به شبکه ریپل است. اما ممکن است برایتان سوال شود با وجود چنین مکانیزم اجماعی توکن‌های XRP چگونه استخراج می‌شوند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که تمام 100 میلیارد توکن XRP از قبل استخراج شده‌اند. 94 درصد این توکن‌ها در حال چرخش در بازار است و در سال 2012 همزمان با معرفی پلتفرم به بازار عرضه شدند. 6 درصد باقی مانده هم توسط خود موسسه برای سرمایه‌گذاری و تامین نقدینگی خریداری شد. این امر باعث کاهش سرعت رشد XRP شد اما مدیران این پلتفرم معتقدند به دلیل عدم عرضه دوباره این توکن، می‌تواند در آینده‌ای نزدیک ارزش بسیار زیادی کسب کند.

شکایت از ریپل

از زمان راه اندازی ریپل موسسات و ادارات زیادی به انتقاد و شکایت از ریپل پرداخته‌اند. برای مثال در زمان راه‌اندازی پروتکل xCurrent بیش از 200 بانک و موسسه اعلام به همکاری با ریپل کردند ولی هیچ یک از آن‌ها تمایلی برای استفاده از xRapid و توکن XRP به دلیل نوسانات قیمتی زیاد این ارز نشان ندادند.

طی اقدامی دیگر سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا یا SEC به شکایت از ریپل پرداخت. این سازمان معتقد است که این پلتفرم ارزدیجیتال محسوب نمی‌شود و بیش‌تر اوراق بهادار است.  در نتیجه باید به ثبت رسمی و قانون‌گذاری بپردازد. هم‌چنین SEC ادعا کرد که ریپل بیش از 1 میلیارد دلار اوراق بهادار غیرمجاز صادر کرده است.

در سال 2019 هم گروه مالی تتراگون که سرمایه‌گذار اصلی سهام ممتاز سری C ریپل محسوب می‌شد و بودجه 200 میلیون دلاری را در این سهام سرمایه‌گذاری کرده بود از ریپل برای اجرای بند بازخرید قرارداد خود شکایت کرد.

ریپل هم در پاسخ گفت:

بر اساس موافقت‌نامه سرمایه‌گذاری سهام ممتاز سری C ریپل شرطی وجود دارد که اگر ریپل به عنوان یک اوراق بهادار ارزیابی شود، تتراگون می‌تواند ریپل خود را بازخرید کند. از آنجا که هنوز این چنین تشخیص داده نشده است، این شکایت ارزش حقوقی ندارد. ما از اینکه تتراگون به دنبال سواستفاده از عدم شفافیت نظارتی در ایالات متحده است، ناامید شدیم. امیدواریم دادگاه این شفافیت را ارائه دهد و ما نسبت به موقعیت خود بسیار مطمئن هستیم.

در پی این شکایات ارزش توکن XRP با کاهش شدیدی مواجه شد و بسیاری از صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی این ارز را از لیست خدمات خود خارج کردند.

و در نهایت موسسه سرمایه‌گذاری گری‌اسکیل اقدام به حذف این ارز از سبد دارایی خود و جایگزینی آن با ارزهای دیگر پرداخت.

ریپل، در حال شکست ولی محبوب

با وجود تمام مشکلات ذکر شده برای ریپل این ارز در زمان نگارش این مقاله رتبه 6 بازار ارزهای دیجیتال را در اختیار دارد و هنوز هم در حال مبارزه با SEC است. ریپل با بیان اینکه به ادعاهای SEC پاسخ می‌‌دهد و نادرست بودن آنها را ثابت می کند مصمم است که در نبرد حقوقی پیروز خواهد شد. این ارز نزد مردم بسیار محبوب است و طرفداران زیادی دارد. دادخواست گروهی از طرفداران ریپل با جمع آوری امضا اعلام کرده‌اند ادعاهای خلاف واقع SEC بر شهروندان عادی امریکایی که XRP دارند، تأثیر منفی گذاشته است. در این دادخواست از کاخ سفید خواسته شد که ارز XRP را آزاد اعلام کند.