وب 3 چیست و چه کاربردهایی دارد

web3 یک اینترنت کاربر محور

متمرکز بودن شبکه جهانی وب; به ایجاد یک زیرساخت پایدار و مستحکم کمک کرده و همچنین میلیاردها انسان را باخود همراه کرده; به طوری که تبدیل به جز جدا  ناپذیری از زندگی روزمره ما شده است. از سوی دیگر تعداد انگشت شماری از نهادهای متمرکز به دلیل قدرت و نفوذی که در شبکه وب دارند تبدیل به امپراطوری هایی شده اند که; بطور یک جانبه تصمیم می‌گیرند که چه چیزی مجاز باشد و چه چیزی مجاز نباشد. این یک معضل است و web3 راه حل این معضل . برخلاف شبکه کنونی وب; که در انحصار قول های فناوری است; web3 از تمرکز زدایی و کاربر محور بودن استقبال می‌کند و قدرت را در دست کاربر قرار می‌دهد. اجازه بدهید بررسی کنیم که چگونه به این نقطه رسیده ایم.

تاریخچه وب!

بیشتر مردم شبکه وب را  به عنوان یک ستون مستمر از زندگی مدرن تصور می‌کنند.  با این حال وبی که امروزه میشناسیم کاملا با تصور اولیه آن متفاوت است.  برای بررسی و درک بهتر اجازه بدید که تاریخچه کوتاه وب رو به دوره های web1.0 و web2.0 تقسیم کنیم.

Web 1.0 (1990-2004)

 Read-only(فقط قابل خواندن)

در سال ۱۹۸۹، تیم برنر لی ،مشغول توسعه پروتکلی بود که تبدیل به شبکه گسترده جهانی وب شد. ایده او چه بود؟ اینکه پروتکلی غیرمتمرکز و باز ایجاد کند که اشتراک اطلاعات از تمام نقاط دنیا ممکن باشد.

چیزی که با نام web1.0  از آن صحبت میکنیم; حدودا در سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۴ درحال اجرا بود. web 1.0 عمدتا وب سایت های ثابت متعلق به شرکت‌ها بود; تعامل بین کاربران و تولید محتوی توسط آنها تقریبا وجود نداشت; به همین دلیل این ورژن از وب به read-only (فقط قابل خواندن) معروف است.

 web 2.0 (تاکنون-2004)

 read-write(قابل خواندن و نوشتن )

دوره web 2.0 همزمان با ظهور شبکه های اجتماعی و در سال ۲۰۰۴ شروع شد. بجای اینکه کاربران فقط قابلیت خواندن اطلاعات را داشته باشند; حال اجازه نوشتن اطلاعات را هم داشتند که با آن قابلیت read-write میگوییم. شرکت ها علاوه بر ارائه مستقیم محتوا به کاربر; شروع به ساخت پلتفرم هایی کردند که برای اشتراک گذاری محتوا توسط کاربر و تعامل بین آن ها بود. با ورود افراد بیشتر به وب; تعدادی از شرکت ها کنترل ترافیک و ارزش و اعتبار محتوا تولید شده را به دست گرفتند. همچنین web2.0 مدل درآمدی مبتنی بر تبلیغات را ایجاد کرد.کاربران قادر به ایجاد محتوا بودند اما صاحب آن نبودند و هیچ سودی از آن نمی بردند.

web 3.0

 read-write-own(خواندن-نوشتن-مالکیت)

فرضیه web3; توسط هم بنیانگذار اتریوم، گوین وود، کمی بعد از راه اندازی اتریوم و در سال ۲۰۱۴ بیان شد. گوین راه حلی را برای مشکلی که بسیاری از پذیرندگان اولیه کریپتو احساس میکردند به زبان آورد; « وب به اعتماد بیش از حد نیاز دارد.»

این بدان معناست که، اکثر شبکه های امروزی که مردم می‌شناسند و از آن ها استفاده می‌کنند; بر پایه اعتماد به تعداد انگشت شماری از شرکت های خصوصی است; با این امید که در راستای منفعت عمومی عمل کنند.

Web 3.0  چیست؟

Web 3 به یک اصطلاح فراگیر برای چشم انداز اینترنت جدید و بهتر تبدیل شده است. به عنوان هسته های اصلی، web3 از بلاکچین; رمز ارزها، و NFT ها استفاده می‌کند تا قدرت را در قالب مالکیت به کاربران بدهد.

ایده های اصلی web 3.0

اگرچه ارائه یک تعریف دقیق از ماهیت web3 چالش برانگیز است; اما چند بیان چند قاعده اصلی در ایجاد آن میتواند به این موضوع کمک‌ کند.

۱.غیر متمرکز است:  به جای اینکه بخش های بزرگی از اینترنت تحت کنترل و مالکیت نهاد های متمرکز باشد، مالکیت بین سازندگان و کاربران آن توزیع می‌شود.

۲. دسترسی در آن آزاد است: همه کاربران،  بدون مستثنی، دسترسی ازاد برای شرکت در web3 را دارند.

۳. پرداخت های درونی دارد: web3 بجای استفاده از سیستم های پرداخت بانکی و ساختارهای خارجی از رمز ارز ها برای پرداخت هزینه ها و یا ارسال پول بهره می‌برد.

۴. نیاز به اعتماد کور کورانه نیست:  بجای اتکا و اعتماد به اشخاص ثالث، web3 با استفاده از انگیزه ها و مکانیسم های اقتصادی عمل می‌کند.

چرا web 3 اهمیت دارد؟

اگرچه ویژگی های web3 در دسته بندی های منظمی قرار نمیگیرند اما برای سادگی و درک آسان تر سعی کردیم آن‌ها را ازهم جدا کنیم.

مالکیت

Web3 مالکیت دارایی های دیجیتالتان را به روشی بی سابقه به شما می‌دهد. برای مثال، فرض کنید که شما یک بازی تحت web2 را انجام می دهید، اگر در بازی آیتمی را خریداری کنید مستقیم به حساب شما مرتبط می‌شود. اگر سازندگان بازی حساب شما را حذف کنند ، شما دسترسی به ان آیتم را هم از دست می‌دهید. یا اگر شما از بازی کردن دست بکشید، هزینه ای که برای بازی کرده اید از دست رفته است.

Web3 به وسیله توکن های غیرمثلی (NFT) مالکیت مستقیم را فراهم می‌کند. هیچکس، حتی مالکان بازی هم قادر به گرفتن مالکیت شما  نخواهند بود. و اگر شما از بازی کردن دست بکشید، میتوانید آیتم های داخل بازیتان را در مارکت های آزاد بفروشید.

ضد سانسور

تقسیم قدرت بین تولیدکنندگان محتوا و پلتفرم ها به شدت نامتعادل است.

فرض کنید کاربری بر روی یک شبکه اجتماعی درحال تولید محتواست و شهرت و طرفدارانی برای خود دارد، حال پلتفرم تصمیم میگیرد که کاربران یک کشور خاص را تحریم کند، یا حد و حدود محتوایی خود را عوض کند که دیگر آن کاربر قادر به ادامه فعالیت بر روی آن پلتفرم نباشد. اتفاقی که رخ می‌دهد این است که کاربری که مدتها زحمت کشیده با تصمیم پلتفرم مجبور به ترک آن شده و همه دنبال کننده های خود را از دست می‌دهد. این یکی از مشکلات بزرگ web 2.0 است.

بر روی web3، اطلاعات شما روی بلاکچین می‌ماند. وقتی شما تصمیم به ترک پلتفرمی میگیرید میتوانید شهرت خود را همراهتان ببرید و آن را به پلتفرمی که با ارزش های شما هماهنگ تراست اضافه کنید.

سازمان های مستقل غیرمتمرکز (DAO’s)

همانگونه که شما مالک اطلاعات و داده های خود در web3 هستید، می‌توانید با استفاده از توکن هایی که مانند سهام شرکتها هستند صاحب پلتفرم ها شوید. سازمان های مستقل غیرمتمرکز یا همان DAO ها،  به شما امکان می‌دهد مالکیت غیرمتمرکز یک پلتفرم را بدست اورید و در مورد آینده آن تصمیم بگیرید.

پرداخت بومی

Web2 متکی به سیستم های پرداختی  بانک ‌ها است. این برای بسیاری از کاربران محدودیت ایجاد می کند. مثلا کاربرانی که حساب بانکی ندارند یا در کشورهای تحریم شده زندگی می‌کنند قادر به انجام هیچ تراکنشی در فضای  web2 نیستند. اما در web3 با استفاده از رمزارزها می‌توان بصورت مستقیم و بدون نیاز به شخص ثالث پول منتقل کرد.

محدودیت های Web 3.0

با وجود مزایای بی‌شمار، web3 در شکل کنونی اش، هنوز با محدودیت های زیادی رو به رو است که این اکوسیستم باید برای شکوفایی خود آن‌ها را رفع و رجوع کند.

دسترسی

امکانات مهم web3، مانند ورود به حساب با اتریوم، هم اکنون برای همه با هیچ هزینه ای در دسترس است. اما هزینه تراکنش همچنان بالاست. به دلیل کارمزد های بالای تراکنش، احتمال کمتری وجود دارد که  web3  در کشورهای کمتر ثروتمند و درحال توسعه مورد استفاده قرار گیرد. در شبکه اتریوم ، این چالش ها تا حد زیادی با ارتقا شبکه و استفاده از راه حل های لایه ۲ مقیاس پذیری حل شده اند.

تجربه کاربر

درحال حاضر موانع فنی برای ورود به web3 زیاد است. کاربران باید نگرانی های امنیتی و اسناد فنی پیچیده را درک کنند و از میان رابط کاربری های نامشهود راه خود پیدا کنند. سازندگان کیف پول ها، بطور ویژه، برای حل این مشکل کار می‌کنند، اما قبل از اینکه web3 به طور انبوه به کار گرفته شود، پیشرفت بیشتری لازم دارد.

آموزش و یادگیری

Web 3 پارادایم های جدیدی را معرفی می‌کند که نیازمند یادگیری مدل های ذهنی متفاوتی نسبت به مدل های استفاده شده در web2 هستند. همان گونه که در سال ۱۹۹۰ با شهرت web1.0  برنامه های تلویزیونی شروع به توضیح مفاهیم پایه اینترنت کردند هم اکنون نیز آموزش مفاهیم جدید ضروری است. web3 سخت نیست اما متفاوت است.

زیرساخت متمرکز

اکوسیستم web3 هنوز جوان و در سن رشد است، به همین خاطر هنوز وابستگی زیادی به زیرساختها  web2 (مانند GitHub، ، discord و …) دارد. بسیاری از شرکت های web3 درحال تلاش برای پرکردن این خلا ها هستند اما ایجاد زیرساخت های با کیفیت زمان بر است.

یک آینده غیرمتمرکز

اکوسیستم web3 هنوز ابتدای راه و درحال رشد است. گوین وود در سال ۲۰۱۴ آن را مطرح کرد اما خیلی از این ایده ها اخیرا به واقعیت پیوسته اند. مثلا درسال گذشته، افزایش قابل توجهی در علاقه به رمز ارزها داشته ایم; راه حل های لایه ۲ مشکل مقیاس پذیری بهبود پیدا کردند و انقلاب هایی در هویت دیجیتال داشته ایم.

ما تنها در ابتدای مسیر ایجاد یک وب بهتر با web3 هستیم; اما با ادامه بهبود زیرساخت هایی که از آن پشتیبانی می‌کند، آینده وب روشن به نظر می‌رسد.