به گزارش ارزینجا، در سال‌های اخیر، بازار ارز دیجیتال به یکی از پدیده‌های اقتصادی جهانی تبدیل شده است و بسیاری از کشورها به‌دنبال ایجاد چهارچوب‌های قانونی برای آن هستند. در ایران نیز با توجه به رشد چشمگیر این بازار و افزایش تمایل مردم به سرمایه‌گذاری در رمزارزها، این پرسش مطرح شده که آیا سرمایه‌گذاری در کریپتو در ایران قانونی است؟ در این مقاله به بررسی وضعیت قانونی و حقوقی بازار کریپتو در ایران خواهیم پرداخت.
وضعیت قانونی ارز دیجیتال در ایران
در حالی که همچنان هیچ‌گونه قانونی در ایران به‌طور خاص و جامع برای کریپتوکارنسی‌ها وجود ندارد، برخی مقامات و نهادهای دولتی ایران، نظیر بانک مرکزی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در رابطه با این مقوله نظرات مختلفی ارائه داده‌اند.
موضع بانک مرکزی ایران
بانک مرکزی ایران (CBI) یکی از نهادهای اصلی در مسائل اقتصادی و مالی کشور است و از سال‌ها پیش نگرانی‌هایی در مورد ارزهای دیجیتال و تأثیر آن‌ها بر نظام اقتصادی کشور مطرح کرده است. در این راستا، در سال 2018، بانک مرکزی ایران اعلام کرد که استفاده از رمزارزها در کشور ممنوع است و هیچ‌گونه مجوزی برای تراکنش‌ها یا مبادلات در این زمینه صادر نمی‌شود. همچنین، در همان سال، این نهاد از بانک‌ها و مؤسسات مالی خواست تا از انجام هرگونه فعالیت مرتبط با ارزهای دیجیتال خودداری کنند.
این تصمیم بانک مرکزی بیشتر به‌دلیل نگرانی‌ها از خطرات احتمالی نظیر پول‌شویی، فرار مالیاتی و نوسانات شدید قیمت رمزارزها اتخاذ شده بود. به علاوه، مسائل امنیتی و ریسک‌های مربوط به استفاده از کریپتوها در تراکنش‌های آنلاین نیز از دیگر دلایل محدودیت‌ها در این حوزه به شمار می‌رود.
پذیرش استخراج ارز دیجیتال
با وجود این محدودیت‌ها در استفاده از ارزهای دیجیتال، ایران در زمینه استخراج (ماینینگ) کریپتوکارنسی‌ها به‌طور رسمی، قانونی عمل کرده است. به این شکل که در سال 2019، وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران مجوزهای استخراج رمزارز را صادر کرد و اعلام نمود که استخراج ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک فعالیت اقتصادی قانونی به رسمیت شناخته می‌شود. از آن زمان، استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال می‌توانند مجوزهای لازم را دریافت کنند و فعالیت‌های خود را به‌طور رسمی انجام دهند.
در این راستا، ایران به‌عنوان یکی از کشورهایی که دارای منابع انرژی ارزان‌قیمت است، به یکی از مقصدهای مهم برای ماینرهای کریپتو تبدیل شد. این موضوع موجب رشد صنعت استخراج ارز دیجیتال در ایران و به تبع آن افزایش درآمد ارزی برای این کشور شد.
نهادهای نظارتی و قوانین ضدپول‌شویی
در کنار موضع‌گیری‌های بانک مرکزی، سازمان‌های نظارتی نیز در ایران اقداماتی در جهت جلوگیری از استفاده غیرقانونی از کریپتوکارنسی‌ها و تأمین امنیت اقتصادی کشور انجام داده‌اند. یکی از مهم‌ترین اقدامات در این زمینه، پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) و تلاش برای مقابله با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم از طریق استفاده از رمزارزها است. در این حال، ایران درصدد تصویب قوانینی است که بتواند ارزهای دیجیتال را تحت نظارت خود قرار دهد و فعالیت‌های مشکوک را شناسایی کند.
وضعیت قانونی در معاملات ارز دیجیتال
اگرچه استخراج ارز دیجیتال در ایران قانونی است، اما هنوز هیچ‌گونه قانونی برای خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال در بازار آزاد تصویب نشده است. در حال حاضر، فعالیت‌های مربوط به خرید و فروش رمزارز در کشور به‌طور غیررسمی و نیز در بازارهای آنلاین، صرافی‌های غیررسمی و پلتفرم‌های دارای مجوز از نهادهای مربوطه انجام می‌شود. بسیاری از ایرانی‌ها از این بازارها برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال خود استفاده می‌کنند، اما این فعالیت‌ها در صورتی که تحت نظارت دقیق قرار نگیرند، می‌توانند ریسک‌های زیادی به همراه داشته باشند.
تلاش‌ها برای وضع قوانین جدید
با توجه به روند رو به رشد استفاده از ارزهای دیجیتال و توسعه فناوری‌های بلاکچین، مسئولان دولتی ایران اخیراً به‌دنبال تصویب قوانینی برای ساماندهی و نظارت بر این بازار هستند. یکی از طرح‌های پیشنهادی، تصویب قانون مالیات بر درآمد حاصل از فعالیت‌های مرتبط با رمزارزها است. این قانون می‌تواند به‌طور رسمی فعالیت‌های مرتبط با کریپتوکارنسی‌ها را تنظیم کرده و از طریق مالیات‌ها، درآمدهای ملی کشور را افزایش دهد. افزون بر این، برخی از مقام‌ها پیشنهاد داده‌اند که ایران باید از فرصت‌های تجاری و اقتصادی ایجادشده توسط ارزهای دیجیتال بهره‌برداری کند و ضمن ارائه شاکله‌های قانونی، از رشد بازار کریپتو پشتیبانی نماید.
نتیجه‌گیری
با توجه به وضعیت فعلی و تغییرات قانونی در ایران، می‌توان گفت که سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیجیتال در حال حاضر در کشور به‌طور رسمی مجاز نیست و بانک مرکزی ایران بر محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها در این زمینه تأکید دارد. با این وجود، استخراج رمزارز به‌طور قانونی انجام می‌شود و قوانینی برای تنظیم این صنعت در حال شکل‌گیری است. در آینده نزدیک نیز ممکن است با تصویب قوانین جدید، وضعیت بازار ارز دیجیتال در ایران شفاف‌تر شده و امکان سرمایه‌گذاری قانونی در این حوزه فراهم شود. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید پیش از ورود به بازار ارزهای دیجیتال در ایران از آخرین وضعیت قانونی و مقررات آگاه شوند و از انجام هرگونه فعالیت غیرقانونی خودداری کنند.
پرسش و پاسخ
آیا استفاده از ارز دیجیتال در ایران قانونی است؟
بانک مرکزی ایران استفاده از ارز دیجیتال برای پرداخت‌ها را ممنوع کرده است، اما هیچ قانونی برای ممنوعیت خرید و فروش یا نگه‌داری کریپتوکارنسی‌ها وجود ندارد. در نتیجه، کاربران می‌توانند رمزارزهای خود را خریداری و نگه‌داری کنند، اما نمی‌توانند از آن‌ها برای پرداخت کالا و خدمات استفاده کنند.
آیا استخراج ارز دیجیتال در ایران مجاز است؟
بله، استخراج کریپتو در ایران قانونی است و حتی دولت مجوزهایی برای استخراج‌کنندگان (ماینر) صادر کرده است. با این وجود، برخی محدودیت‌ها در خصوص مصرف برق و مکان‌های مجاز برای استخراج وجود دارد.
چه مقرراتی در رابطه با خرید و فروش رمزارز در ایران وجود دارد؟
برای خرید و فروش ارز دیجیتال، هیچ‌گونه محدودیتی به‌طور مستقیم وجود ندارد، اما نهادهای دولتی ممکن است فعالیت‌های صرافی‌های غیرمجاز را محدود کنند. بسیاری از صرافی‌های خارجی نیز برای ایرانیان قابل دسترسی نیستند و کاربران ایرانی به صرافی‌های داخلی و خارجی (یا استفاده از VPN) که در حوزه ارز دیجیتال فعالیت می‌کنند، مراجعه می‌کنند.
آیا قوانین جدیدی برای بازار ارز دیجیتال در ایران در راه است؟
بله، در سال‌های اخیر مذاکرات و برنامه‌ریزی‌هایی برای تدوین قوانین جدید در خصوص دارایی‌های دیجیتال در ایران در حال انجام است. در همین حال، برخی از مقامات ایرانی به‌دنبال تصویب قوانین مشخصی برای نظارت بیشتر و ایجاد چهارچوب‌های قانونی برای بازار کریپتو هستند تا از ورود پول‌های کثیف جلوگیری کنند و شفافیت بیشتری به بازار ارز دیجیتال بیفزایند.
