
ماهیت مستقل ارزهای دیجیتال به این معناست که هر فردی میتواند بانک خود باشد و داراییهای دیجیتال خود را بدون نیاز به واسطهای قابل اعتماد مدیریت کند. با این حال، بدون وجود یک واسطه برای اتکا، افراد به راحتی ممکن است بر اثر خطای شخصی یا کلاهبرداری، دسترسی خود را به داراییهای دیجیتالشان از دست بدهند. این موضوع میتواند بهشدت ناراحتکننده باشد، بهویژه زمانی که مقادیر زیادی سرمایه در میان باشد. خوشبختانه، تکنیکها و خدمات نوینی به وجود آمدهاند که در برخی شرایط میتوانند به بازیابی ارز دیجیتال گمشده کمک کنند. با ما همراه شوید تا به روشهای بازیابی ارز دیجیتال از دست رفته بپردازیم.
چرا بازیابی ارز دیجیتال دشوار است؟
ماهیّت مستقل ارزهای دیجیتال به افراد این امکان را میدهد که بدون نیاز به نهادهای واسطه، مالک و متولی داراییهای خود باشند. با این حال، همین ویژگی، خطرات خاصی را نیز به دنبال دارد. اگر خطایی رخ دهد یا شخصی مورد کلاهبرداری قرار گیرد، هیچ نهاد مرکزی برای کمک به بازیابی داراییهای از دسترفته وجود ندارد.
این مسئله میتواند فشار روانی زیادی ایجاد کند، بهخصوص اگر مبلغ سرمایه قابلتوجه باشد. خوشبختانه، در برخی موارد، روشهای نوین و خدماتی به وجود آمدهاند که ممکن است در بازیابی ارز دیجیتال از دسترفته مفید باشند.
روشهای رایج از دست دادن ارزهای دیجیتال
به طور کلی، پنج دلیل عمده برای از دست دادن دسترسی به داراییهای دیجیتال وجود دارد:
۱. خطای شخصی
فراموش کردن رمز عبور، از دست دادن عبارات بازیابی، گمکردن کیف پول سختافزاری یا ارسال اشتباه دارایی به یک آدرس نادرست یا شبکه نادرست از رایجترین خطاهای انسانی هستند که باعث از بین رفتن داراییهای دیجیتال میشوند. بر اساس گزارش یک مؤسسه تحقیقاتی، حدود ۴٪ از بیتکوینهای در گردش به دلیل این نوع خطاها برای همیشه از دست رفتهاند.
یکی از مشهورترین نمونهها، داستان استفان توماس، برنامهنویس آلمانی و مدیر ارشد سابق فناوری ریپل است. او در سال ۲۰۱۱ بابت ساخت یک ویدئوی آموزشی درباره رمزارزها، ۷۰۰۲ بیت کوین دریافت کرد که در آن زمان ارزش هر کدام حدود ۵ دلار بود. او اطلاعات کیف پول خود را در یک دستگاه سختافزاری محافظتشده با رمز عبور ذخیره کرد و تنها یک نسخه از رمز عبور خود را روی کاغذ نوشت. پس از مدتی، او آن کاغذ را گم کرد و در نتیجه، دسترسی به داراییهای خود را از دست داد.
۲. کلاهبرداری
در حالی که ارزهای دیجیتال ذاتاً کلاهبرداری نیستند، اما به ابزاری برای اجرای طرحهای کلاهبرداری تبدیل شدهاند. از طرحهای پانزی و فیشینگ گرفته تا حملات مهندسی اجتماعی و سرقت سیمکارت (SIM Swap)، صنعت ارزهای دیجیتال به کانونی برای فعالیتهای مجرمانه تبدیل شده است. طبق گزارش افبیآی در سال ۲۰۲۲، مجموع خسارات ناشی از کلاهبرداریهای مرتبط با ارزهای دیجیتال به ۲.۵۹ میلیارد دلار رسیده است.
۳. سرقت

هک صرافیها، حملات به قراردادهای هوشمند و سوءاستفاده از نقصهای امنیتی از دیگر راههای متداول از دست رفتن داراییها هستند. بسیاری از این حملات مستقیماً کاربران را هدف قرار نمیدهند، بلکه پلتفرمهای نگهداری وجوه را نشانه میگیرند.
پلتفرمهای مالی غیرمتمرکز (DeFi)، با استفاده از قراردادهای هوشمند، حجم زیادی از داراییهای کاربران را مدیریت میکنند. این مسئله آنها را به اهدافی جذاب برای هکرهایی تبدیل کرده که به دنبال بهرهبرداری از آسیبپذیریهای کدهای این پلتفرمها هستند. فقط در سهماهه سوم سال ۲۰۲۳، بیش از ۶۸۰ میلیون دلار از پلتفرمهای رمزارزی به سرقت رفته است که برخی از کارشناسان آن را بدترین دوره از نظر جرایم امنیتی در تاریخ این صنعت میدانند.
۴. نقصهای نرمافزاری/سختافزاری
مشکلات نرمافزاری، خطاهای سیستمی و نقص در کیف پولهای سختافزاری میتوانند باعث شوند که کاربران نتوانند به داراییهای خود دسترسی پیدا کنند.
۵. ورشکستگی و تعطیلی پلتفرمها
نگهداری داراییها در صرافیها و پلتفرمهای شخص ثالث، ریسکهایی دارد. سقوط ناگهانی صرافی FTX در سال ۲۰۲۲ نمونهای بارز از چنین ریسکهایی است که منجر به از دست رفتن بیش از ۸ میلیارد دلار از وجوه مشتریان شد.
سایر پلتفرمهایی که پس از سقوط FTX ورشکست شدند، عبارتند از:
- Celsius Network
- Voyager Digital
- BlockFi
آیا بازیابی ارز دیجیتال امکانپذیر است؟
در برخی از شرایط، روشها و ابزارهایی برای بازیابی ارز دیجیتال وجود دارد، از جمله:
بازیابی ارز دیجیتال ارسال شده در شبکه اشتباه
اگر هنگام انتقال ارزهای دیجیتال، شبکه اشتباه را انتخاب کردهاید و ارزهای دیجیتال شما به مقصد نرسیده است، امکان بازیابی آنها وجود دارد. در این صورت، میتوانید با پشتیبانی صرافی ارزینجا تماس بگیرید تا با فرایند بازیابی آشنا شوید. البته در نظر داشته باشید که اگر آدرس مقصد را اشتباه وارد کرده باشید، امکان بازیابی ارزهای دیجیتال وجود ندارد.
بازیابی از کیف پولهای محافظتشده با رمز عبور
فراموش کردن رمز عبور یکی از رایجترین دلایل قفل شدن کاربران از داراییهایشان است. امروزه خدمات بازیابی رمز عبور وجود دارند که با استفاده از روشهای brute-force (آزمون و خطای پسوردها با سرعت بالا)، سعی در کشف رمزهای فراموششده دارند.
بازیابی از خرابیهای سختافزاری یا نرمافزاری
اگر کیف پول سختافزاری کاربر دزدیده، گم یا خراب شود، میتوان از عبارات بازیابی (Recovery Seed) برای بازیابی داراییها استفاده کرد. این عبارات شامل ۱۲ تا ۲۴ کلمه تصادفی هستند که در هنگام ساخت کیف پول ارائه میشوند. حفظ این عبارات بسیار حیاتی است، زیرا در غیر این صورت، بازیابی داراییها تقریباً غیرممکن خواهد بود.
بازیابی داراییهای قفلشده در پلتفرمهای ورشکسته
در برخی موارد، پس از تصفیه و انحلال داراییهای شرکتهای ورشکسته، مشتریان ممکن است بخشی از وجوه خود را دریافت کنند. این فرآیند ممکن است چندین سال طول بکشد و بستگی به میزان داراییهای باقیمانده پس از پرداخت طلبکاران دارد.
جمعبندی آنچه باید برای بازیابی ارز دیجیتال بدانید

ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال، امنیت و حریم خصوصی بالایی را فراهم میکند، اما در عین حال، بازیابی داراییهای از دسترفته را دشوار میسازد. خطاهای انسانی، کلاهبرداریها و هکهای امنیتی از جمله مهمترین عوامل از دست دادن داراییهای دیجیتال هستند. اگرچه روشها و ابزارهایی برای بازیابی داراییهای دیجیتال وجود دارد، اما موفقیت این فرآیند کاملاً به شرایط فردی و نوع از دست دادن سرمایه بستگی دارد.
بهترین راهکار، پیشگیری است، که شامل راهکارهای زیر میشود:
- نگهداری مطمئن از کلیدهای خصوصی
- استفاده از کیف پولهای امن
- فعالسازی احراز هویت چندعاملی (MFA)
- آگاهی از بهترین روشهای امنیتی در حوزه ارزهای دیجیتال
سرمایهگذاری در امنیت داراییها، از اهمیت بیشتری نسبت به تلاش برای بازیابی ارزهای دیجیتال برخوردار است، پس نگهداری امن داراییهای خود را اولویت قرار دهید.
سوالات متداول
آیا امکان بازیابی ارزهای دیجیتالی که به آدرس اشتباه ارسال شدهاند وجود دارد؟
این بستگی به شرایط دارد. اگر ارز دیجیتال به یک آدرس معتبر اما متعلق به شخص دیگری ارسال شده باشد، بازیابی آن تقریباً غیرممکن است. اما اگر ارزها به شبکه اشتباهی ارسال شده باشند، ممکن است با کمک صرافی ارزینجا یا پشتیبانی کیف پول بتوان آنها را بازیابی کرد.
در صورت فراموش کردن رمز عبور کیف پول، چه کاری میتوان انجام داد؟
برخی از کیف پولها امکان بازیابی رمز عبور را از طریق عبارات بازیابی (Recovery Seed) فراهم میکنند. اگر این عبارات ذخیره نشده باشند، ابزارهای تست رمز عبور (مانند روشهای brute-force) ممکن است کمک کنند، اما تضمینی برای موفقیت وجود ندارد.
چگونه میتوان از سرقت و کلاهبرداریهای ارز دیجیتال جلوگیری کرد؟
برای کاهش ریسک، باید از کیف پولهای سختافزاری استفاده کرد، احراز هویت چندعاملی (MFA) را فعال نمود، از لینکها و ایمیلهای مشکوک اجتناب کرد و در صرافیهای معتبر و امن معامله انجام داد.