از سکه و طلا تا ارز دیجیتال؛ آیا مهریه با بیت کوین آینده ازدواج‌های ایرانی را متحول می‌کند؟

ازدواج به سبک ایرانی، مهریه با بیت کوین

مهریه در ایران همواره یکی از موضوعات حساس و بحث‌برانگیز در روابط زناشویی بوده است. سنت مهریه با سکه و طلا (XAU) قدمتی طولانی دارد. در سال‌های اخیر اما ورود ارزهای دیجیتال، بحث تازه‌ای را ایجاد کرده است، به نحوی که برخی از جوانان، ایده مهریه با بیت کوین (BTC) یا دیگر رمزارزها را مطرح کرده‌اند. بر همین اساس، این تغییر نگرش می‌تواند آینده ازدواج‌های ایرانی را دگرگون کند. در این مقاله به بررسی مزایا، معایب و چالش‌های مهریه رمزارزی می‌پردازیم.

مهریه در ایران؛ از سکه طلا تا ایده‌های دیجیتالی

مهریه در ایران همیشه به‌عنوان ضمانتی برای زنان شناخته شده است. در گذشته بیشتر خانواده‌ها مهریه را به شکل زمین، ملک یا وجه نقد و طلا تعیین می‌کردند. با گذشت زمان و افزایش ارزش طلا، سکه به‌عنوان رایج‌ترین گزینه مهریه انتخاب شد. در ادامه و هم‌زمان با رشد فناوری و ورود بلاکچین و رمزارزها، نسل جدید، ایده‌های تازه‌ای را مطرح کرد. برخی معتقدند که مهریه رمزارزی می‌تواند جایگزینی نوین برای سکه و طلا و قالب‌های سنتی باشد. بااین‌وجود، تحول ذکر شده نیازمند بررسی دقیق ابعاد حقوقی، شرعی و اقتصادی است.

چرا بعضی زوج‌ها به فکر مهریه با بیت کوین افتاده‌اند؟

گرایش به مهریه با بیت کوین از چند عامل ناشی می‌شود. نخست، رشد شدید قیمت بیت کوین در سال‌های گذشته باعث شده تا برخی آن را فرصتی برای سرمایه‌گذاری بدانند. دوم، جوانان تحصیل‌کرده بیشتر با فناوری‌های نوین آشنا هستند و مهریه رمزارزی را نوعی تفاهم مدرن می‌دانند. سوم، مشکلات خرید و نگهداری طلا و سکه در کنار تورم فزاینده در ایران، بعضی زوج‌ها را به سمت دارایی دیجیتال سوق داده است. از نگاه آن‌ها Bitcoin نمادی از آینده و استقلال مالی است.

مزایای مهریه با بیت کوین؛ سرمایه‌گذاری یا ریسک بزرگ؟

برخی مهریه با بیت کوین را روشی هوشمندانه می‌دانند. در این حال، مهم‌ترین مزیت آن، احتمال رشد ارزش در آینده است. برخلاف سکه که وابسته به بازار داخلی است، بیت کوین یک دارایی جهانی محسوب می‌شود. همچنین، امکان انتقال سریع و بدون واسطه فراهم است. گفتنی است که امنیت ذخیره‌سازی بر روی کیف پول‌های سخت‌افزاری (Hard Wallet) نیز از دید بسیاری قابل توجه است. افزون بر این، برخی زوج‌ها مهریه رمزارزی را نمادی از تفاهم دیجیتال میان نسل جدید می‌دانند. این رویکرد می‌تواند باعث ساده‌تر شدن مهریه‌های امروزی شود.

معایب و خطرات مهریه بیت کوینی؛ طلاق و دردسرهای قانونی

مهریه با بیت کوین در کنار مزایا، چالش‌های جدی دارد. نخستین مشکل، نوسان شدید قیمت است. ارز دیجیتال BTC ممکن است در یک سال چندین برابر رشد کند و در سال دیگر نصف شود. کمااینکه بیت کوین در سال 2021 به رقم 68 هزار دلار رسید و سپس تا چند سال در محدوده قیمتی 16 هزار دلار در نوسان بود. این موضوع می‌تواند در هنگام طلاق به اختلافات شدید میان زوجین منجر شود. مسئله دوم، نبود قانون شفاف در مورد ارزهای دیجیتال در ایران است. لازم به ذکر است که دستگاه قضایی هنوز تکلیف پذیرش مهریه رمزارزی را روشن نکرده است. این امر در کنار عدم شفافیت از سوی نهادهای مالی نیز، مسائل عدیده‌ای را به وجود آورده است. همچنین، امکان کلاهبرداری و هک کیف پول دیجیتال وجود دارد که از سوی دیگر، آگاهی کم بسیاری از خانواده‌ها نسبت به فناوری بلاکچین، موجب بی‌اعتمادی به این فناوری می‌شود.

تفاوت مهریه سنتی (سکه و طلا) با مهریه رمزارزی

سکه و طلا دارایی‌های فیزیکی هستند و ارزش آن‌ها برای مردم ایران روشن است. در مقابل، بیت کوین ماهیتی دیجیتال دارد که تنها در بستر اینترنت معنا پیدا می‌کند. در حالی که سکه قابلیت نقدشوندگی بالایی در بازار داخلی دارد، نقد کردن بیت کوین نیازمند دسترسی به صرافی‌ها و قوانین خاص است. افزون بر این، ارزش سکه وابسته به نرخ جهانی طلا و بازار داخلی است، اما بیت کوین تحت تأثیر سیاست‌های جهانی و روند بازار رمزارزها قرار دارد. در نتیجه، این تفاوت‌ها باعث شده تا انتخاب بین مهریه سنتی و مهریه رمزارزی به یک چالش فرهنگی و حقوقی بدل شود.

آیا قانون ایران مهریه با بیت کوین را قبول می‌کند؟

یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها این است که آیا دستگاه قضایی ایران مهریه رمزارزی را به رسمیت می‌شناسد یا خیر. بر اساس گزارش رسانه‌های حقوقی داخلی، تاکنون قوانین مدونی درباره مهریه با بیت کوین تصویب نشده است. برخی دادگاه‌ها به استناد اصل آزادی قراردادها، امکان تعیین هر مال مشروع را پذیرفته‌اند. اما مشکل اینجا است که بانک مرکزی ایران خرید بیت کوین و فروش رمزارزها را محدود کرده است. بنابراین، اجرا چنین مهریه‌ای در عمل با موانع جدی روبه‌رو خواهد بود. وکلا نیز بر این باورند که تا زمانی که قانون‌گذاری مشخصی انجام نشود، این موضوع همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند.

پرونده‌های جنجالی؛ وقتی مهریه دیجیتالی دردسرساز می‌شود

در چند سال گذشته نیز نمونه‌هایی از تعیین مهریه رمزارزی در ایران خبرساز شده است. برای مثال در یک پرونده در تهران، زوجه مهریه خود را یک واحد بیت کوین ثبت کرده بود و هنگام طلاق ارزش این ارز دیجیتال چند برابر شده و اختلاف شدیدی بین دو طرف ایجاد کرده بود. بر این اساس، مرد ادعا داشت که پرداخت چنین مبلغی غیرمنطقی است. دادگاه نیز با مشکل مواجه شد زیرا سازوکار قانونی روشنی برای محاسبه نداشت. همچنین، در پرونده‌ای دیگر، زوجی در اصفهان مهریه با تتر (USDT) تعیین کرده بودند. اما در زمان مطالبه، به دلیل محدودیت‌های صرافی‌ها، امکان دریافت عملی آن وجود نداشت. این نمونه‌ها نشان می‌دهد که مهریه دیجیتالی بدون پشتوانه قانونی می‌تواند به دردسر بزرگی تبدیل شود.

در ادامه، ذکر این مورد نیز ضروری است که تعیین هر نوع دارایی با ارزش در ایران با وجود تورم رو به رشد، برای زوجین دردسرساز خواهد بود.

انتخاب شما؟ طلا، بیت کوین یا تتر

امروز خانواده‌ها با گزینه‌های متنوعی برای مهریه روبه‌رو هستند. سکه و طلا همچنان امن‌ترین و پذیرفته‌شده‌ترین نوع از دارایی‌ها محسوب می‌شوند. BTC جذابیت زیادی دارد اما ریسک بالایی نیز به همراه دارد. تتر که نرخ برابر با دلار آمریکا (USD) دارد از طرفی به‌دلیل ثبات قیمتی خود می‌تواند انتخابی میان‌راهی باشد. بااین‌حال، هرچند مهریه رمزارزی نوآورانه و مدرن به نظر می‌رسد، اما هنوز مشکلات اجرایی و حقوقی زیادی دارد. انتخاب نهایی بستگی به شرایط خانوادگی، دیدگاه فرهنگی و میزان آشنایی با فناوری دارد. شاید برای برخی جوانان مهریه با بیت کوین نماد تفاهم دیجیتال باشد و برای دیگران، سکه و طلا همچنان بهترین انتخاب باقی بماند.

نتیجه‌گیری

مهریه در ایران از گذشته تا امروز همواره با تغییرات اجتماعی و اقتصادی همراه بوده است. ورود ارز دیجیتال موضوع تازه‌ای به این سنت دیرینه افزوده است. مهریه با بیت کوین مزایایی مانند رشد احتمالی ارزش و نماد مدرنیته دارد. بااین‌حال ریسک‌هایی همچون نوسان قیمت، ابهام قانونی و پیچیدگی فنی را نباید نادیده گرفت. لازم به ذکر است که آینده مهریه رمزارزی در ایران وابسته به تدوین قوانین روشن و افزایش آگاهی عمومی است. در نهایت، انتخاب میان طلا و بیت کوین به تفاوت دیدگاه نسل‌ها بازمی‌گردد.

پرسش‌های متداول