طبق داده‌های منتشرشده توسط وب‌سایت CoinGecko، بیش از ۵۲٪ از تمامی رمزارزهایی که تاکنون در این پلتفرم فهرست شده‌اند، اکنون غیر‌فعال بوده و عملاً به پروژه‌های مرده تبدیل شده‌اند. این سقوط توکن‌ها، آماری بی‌سابقه به نمایش گذاشته است.
از سال ۲۰۲۱ تاکنون، حدود ۷ میلیون توکن رمزارزی در CoinGecko ثبت شده است. از این میان، نزدیک به ۳.۷ میلیون پروژه متوقف شده‌اند و دیگر در بازار معامله نمی‌شوند. قابل توجه است که بخش عمده این تعطیلی‌ها طی سال ۲۰۲۴ و اوایل ۲۰۲۵ رخ داده‌اند.
سقوط توکن‌ها: سال ۲۰۲۵ بدترین سال تاریخ رمزارزها
تنها در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵، حدود ۱.۸ میلیون توکن از کار افتاده‌اند. این رقم، بالاترین تعداد پروژه‌های شکست‌خورده در یک بازه زمانی سالانه محسوب می‌شود و تقریباً نیمی از کل پروژه‌های ورشکسته از سال ۲۰۲۱ تاکنون را شامل می‌شود.
برخی کارشناسان معتقدند که این موج سقوط به مشکلات عمیق‌تری در بازار رمزارز بازمی‌گردد؛ مشکلاتی که پس از بازگشت دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری در ژانویه ۲۰۲۵ آغاز شد و کاهش شدید قیمت‌ها را در پی داشت.
انفجار پروژه‌های میم‌کوین و توکن‌های کم‌کیفیت
در کنار افزایش سقوط توکن‌ها، تعداد کل پروژه‌های رمزارزی نیز طی سال‌های اخیر رشد نجومی داشته است. در سال ۲۰۲۱، تنها حدود ۴۲۸٬۰۰۰ پروژه ثبت شده بود، اما تا سال ۲۰۲۵ این عدد به نزدیک ۷ میلیون رسیده است!
یکی از عوامل کلیدی این رشد ناگهانی، راه‌اندازی پلتفرم pump.fun در سال ۲۰۲۴ بود. این پلتفرم با ساده‌سازی فرآیند ساخت توکن، به کاربران عادی امکان داد با چند کلیک توکن شخصی خود را راه‌اندازی کنند. نتیجه این امر، اشباع بازار از پروژه‌های سطح پایین و میم‌کوین‌هایی بود که عمر اغلب آن‌ها کوتاه و فاقد پشتوانه واقعی بود.
پیش از سال ۲۰۲۴، نرخ شکست پروژه‌ها بسیار پایین‌تر بود، اما با گسترش ابزارهای آسان‌سازی ساخت توکن، آمار تعطیلی پروژه‌ها به‌شدت افزایش یافت.
سقوط اعتماد با هک‌ها و رسوایی‌های امنیتی
در کنار ورشکستگی پروژه‌ها، رخدادهایی نظیر سقوط پروژه Mantra و هک صرافی Bybit نیز موجی از بی‌اعتمادی را میان سرمایه‌گذاران به‌وجود آورد. افزایش کلاه‌برداری‌ها، حملات سایبری و شکست‌های پیاپی، بار دیگر ریسک‌های ذاتی بازار رمزارز را برای فعالان و تحلیل‌گران آشکار کرده است.
نکته‌ای مهم در رابطه با سقوط توکن‌ها
افزایش بی‌سابقه پروژه‌های شکست‌خورده در سال ۲۰۲۵، به‌ویژه در سه‌ماهه اول سال، نشان می‌دهد که بازار رمزارزها وارد مرحله‌ای از پاک‌سازی ساختاری شده است. آنچه تا دیروز به‌عنوان نوآوری یا فرصت سودآوری سریع معرفی می‌شد، امروز به‌واسطه ورود انبوه پروژه‌های بی‌پشتوانه، صرفاً منجر به هدررفت سرمایه‌ها، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران و افزایش فشارهای نظارتی شده است.
اگرچه این سقوط، به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران خرد دردناک بوده، اما می‌توان آن را مرحله‌ای ضروری برای بلوغ بازار تلقی کرد. با حذف پروژه‌های ضعیف، فضای بیشتری برای پروژه‌های معتبر، با کارکرد واقعی، شفافیت مالی و قابلیت بقا فراهم خواهد شد.
در این میان، تنها پروژه‌هایی که بتوانند از نظر تکنولوژی، تطبیق نظارتی، امنیت و ارزش‌آفرینی واقعی مزیت رقابتی ارائه دهند، در چرخه بعدی بازار باقی خواهند ماند. این دوره سقوط، زنگ هشداری برای فعالان بازار است تا از موج‌سواری بر پروژه‌های موقتی فاصله گرفته و به‌سوی تحلیل بنیادین و انتخاب آگاهانه‌تر حرکت کنند.
