به گزارش ارزینجا، بازار ارزهای دیجیتال همواره با نوسانات شدید قیمت همراه بوده است. در این میان، سقوط 92 درصدی قیمت ارز دیجیتال مانترا (OM) در تاریخ 13 آوریل 2025، یکی از قابل‌توجه‌ترین رویدادهای اخیر این بازار بود. این ریزش ناگهانی که ارزش بازار (مارکت کپ) مانترا را از حدود 6 میلیارد دلار به کمتر از 1.6 میلیارد دلار کاهش داد، پرسش‌های متعددی را در میان سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران ایجاد کرد. در همین حال، این مقاله به بررسی تحلیلی دلایل این سقوط، با تمرکز بر عوامل داخلی و خارجی پروژه، می‌پردازد.
علت ریزشOM: از تمرکز مالکیت تا دستکاری بازار
یکی از مهم‌ترین عوامل سقوط قیمت توکن بومی مانترا، تمرکز بالای مالکیت توکن‌های OM در دست تیم پروژه بود. گزارش‌ها نشان می‌دهد که حدود 90 درصد از عرضه توکن‌ها تحت کنترل تیم Mantra قرار داشت. گفتنی است که این تمرکز، امکان دستکاری قیمت را برای تیم فراهم کرده بود. همچنین، تحلیل‌های آن‌چین حاکی از آن است که پیش از سقوط، حجم قابل‌توجهی از توکن‌ها (حدود 43.6 میلیون توکن، معادل 4.5 درصد عرضه در گردش) توسط 17 کیف‌پول به صرافی‌هایی مانند OKX و بایننس (Binance) منتقل شد. این نقل و انتقالات که برخی آن را به نهنگ‌های بازار نسبت می‌دهند، احتمالاً با هدف فروش هماهنگ انجام شد و زنجیره‌ای از لیکوئید شدن موقعیت‌های معاملاتی را در پی داشت داشت.
علاوه بر این، برخی از استراتژیست‌ها معتقد هستند که تیم مانترا از طریق فروش خارج از صرافی (OTC) و عرضه توکن‌های اضافی به بازارسازها (مارکت میکر) در زمان اوج قیمت، قیمت این ارز دیجیتال را به‌صورت مصنوعی بالا نگه داشته بود. این اقدامات، پس از افشاء، اعتماد سرمایه‌گذاران را خدشه‌دار کرد و به فروش گسترده توکن‌ها منجر شد.
آسیب‌پذیری‌های ساختاری پروژه مانترا
مانترا یک بلاکچین لایه یک (L1) با تمرکز بر توکنیزه کردن دارایی‌های واقعی (RWA) است که برای مؤسسات و توسعه‌دهندگان طراحی شده است. با وجود ادعاهای بزرگ، این پروژه از نظر زیرساختی و پذیرش عمومی با محدودیت‌هایی مواجه بود. در همین راستا و بر اساس داده‌های دیفای لاما، تنها سه پروژه محدود در اکوسیستم مانتراچین (Mantrachain) فعال بودند که نشان‌دهنده پذیرش پایین این بلاکچین است. این ضعف ساختاری، OM را در برابر شوک‌های بازار آسیب‌پذیر کرد.
همچنین، تفاوت در عرضه توکن‌های OM بین شبکه اتریوم (ETH) و شبکه اصلی مانترا به پیچیدگی‌های بازار افزود. لازم به ذکر است که توکن‌های ERC-20 که 99.9 درصد آن‌ها در گردش بودند، هدف اصلی سقوط قیمت قرار گرفتند. از طرفی، اختلاف قیمت بین صرافی‌های OKX و بایننس، که یک ساعت پیش از ریزش آغاز شد، نشان‌دهنده نقدینگی پایین و عمق ناکافی بازار بود.
واکنش تیم مانترا و تأثیر آن
پس از سقوط، تیم Mantra بیانیه‌ای منتشر کرد و مدعی شد که ریزش قیمت ناشی از بسته شدن اجباری موقعیت‌های معاملاتی توسط صرافی‌های متمرکز (CEX)، بدون اطلاع قبلی، بوده است. در این حال، “جان مولین”، مدیرعامل مانترا، صرافی بایننس را از این اتهام مبرا دانست و اعلام کرد که تحقیقات ادامه دارد. با این وجود، عدم شفافیت اولیه و بسته شدن ناگهانی گروه‌های تلگرامی پروژه، واکنش منفی سرمایه‌گذاران را برانگیخت. این انفعال، به‌ویژه در مقایسه با سقوط پروژه ترا لونا (Terra Luna) در سال 2022، به کاهش اعتماد عمومی منجر شد.
در پاسخ به این بحران، مولین نیز اعلام کرد که 300 میلیون توکن قفل‌شده تیم مانترا سوزانده خواهد شد تا اعتماد سرمایه‌گذاران بازگردد. این اقدام، قیمت OM را تا 30 درصد افزایش داد و به 0.79 دلار رساند، اما نتوانست خسارات گسترده را جبران کند.
عوامل خارجی و شرایط بازار
عوامل خارجی نیز در این سقوط نقش داشتند. در آوریل 2025، بازار ارزهای دیجیتال تحت فشارهای متعددی از جمله تنش‌های ژئوپلیتیکی و عدم اطمینان اقتصادی قرار داشت. گزارش‌ها نشان می‌دهد که مذاکرات ایران و آمریکا و نگرانی‌های مربوط به سیاست‌های پولی جهانی، احساسات منفی در بازار ایجاد کرده بود. این شرایط، همراه با فعالیت هماهنگ نهنگ‌ها، به تشدید ریزش قیمت رمزارز بومی مانترا کمک کرد.
در همین حال، برخی تحلیل‌گران معتقد هستند که رقبای مانترا، مانند پروژه اوندو (ONDO)، از این سقوط بهره بردند. شواهد حاکی از آن است که عرضه هماهنگ توکن‌ها در تعطیلات آخر هفته، زمانی که نقدینگی بازار پایین بود، با هدف تضعیف مانترا انجام شد.
نتیجه‌گیری
سقوط قیمت مانترا در 13 آوریل 2025 نتیجه ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی بود. در همین حال، تمرکز مالکیت، ضعف‌های ساختاری پروژه، واکنش ناکافی تیم و شرایط نامطلوب بازار همگی به این فاجعه کمک کردند. این رویداد بار دیگر نشان داد که پروژه‌های ارز دیجیتال با وعده‌های بزرگ، بدون زیرساخت قوی و شفافیت، در برابر شوک‌های بازار آسیب‌پذیر هستند. در نتیجه، برای سرمایه‌گذاران، این درس تلخی است که تحقیق جامع و مدیریت ریسک (Risk Management) را در این بازار پُرنوسان ضروری می‌سازد.
پرسش‌های متداول
آیا سقوط قیمت مانترا نتیجه کلاهبرداری بود؟
تحلیل‌ها نشان می‌دهد که تمرکز بالای مالکیت و نقل و انتقالات مشکوک توکن‌ها به صرافی‌ها احتمال دستکاری بازار را تقویت می‌کند. با این وجود، تیم مانترا این اتهامات را رد کرده و سقوط را به بسته شدن اجباری موقعیت‌های معاملاتی نسبت داده است. گفتنی است که نبود شواهد قطعی، قضاوت نهایی را دشوار می‌کند.
چرا تیم مانترا نتوانست از سقوط جلوگیری کند؟
تیم مانترا به دلیل تمرکز 90 درصدی مالکیت توکن‌ها، امکان مداخله در بازار را داشت، اما عدم شفافیت و واکنش کند، از جمله بسته شدن گروه‌های تلگرامی، اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داد. بیانیه‌های بعدی نیز نتوانستند خسارات را جبران کنند.
آیا مانترا می‌تواند ارزش خود را بازیابی کند؟
اقداماتی مانند سوزاندن توکن‌ها توسط مدیرعامل، قیمت را موقتاً افزایش داد، اما ضعف‌های ساختاری و پذیرش پایین اکوسیستم مانتراچین، بازیابی کامل قیمت را چالش‌برانگیز می‌کند. تحلیل‌گران در همین حال، نسبت به آینده این پروژه تردید دارند.
چه درس‌هایی از سقوط مانترا می‌توان گرفت؟
این رویداد بر اهمیت تحقیق جامع، توجه به تمرکز مالکیت و ارزیابی زیرساخت پروژه‌ها تأکید دارد. در این راستا، سرمایه‌گذاران باید ریسک‌های بازار ارزهای دیجیتال را مدیریت کرده و از تصمیم‌گیری‌های هیجانی اجتناب کنند.
