گیم فای چیست؟ همه چیز درباره اکوسیستم گیم فای

در دنیای امروز که فناوری‌های دیجیتال به سرعت در حال پیشرفت هستند، اصطلاحات جدیدی به گوش ما می‌رسد که شاید با آن‌ها آشنایی کامل نداشته باشیم. یکی از این اصطلاحات، «گیم فای» (GameFi) است. اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که عاشق بازی‌های ویدئویی هستید و همچنین به دنیای ارزهای دیجیتال علاقه‌مندید، احتمالا گیم فای به زودی تبدیل به یکی از حوزه‌های مورد علاقه‌تان خواهد شد.

با ظهور مفهوم گیم فای، بازی‌ها دیگر تنها یک وسیله برای سرگرمی محسوب نمی‌شوند، بلکه به ابزاری برای کسب درآمد و سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال نیز مبدل شده‌اند. هدف از نگارش این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و کامل درباره گیم فای است. ما قصد داریم شما را با تمامی جنبه‌های این اکوسیستم آشنا کنیم، از مفاهیم ابتدایی گرفته تا مدل‌های اقتصادی پیچیده‌ای که در پس آن نهفته‌اند. همچنین نگاهی به مزایا و معایب گیم فای خواهیم داشت و آینده آن را نیز بررسی خواهیم کرد.

بخش اول: مبانی گیم فای

درک مفهوم گیم فای

گیم فای (GameFi) که مخفف Gaming Finance است، به ترکیب بازی‌های دیجیتال با فناوری بلاکچین و امور مالی اشاره دارد. با این حال، برخی نیز گیم فای را حاصل ترکیب ۲ مفهوم Gaming و DeFi (امور مالی غیرمتمرکز) می‌دانند. این مفهوم با ورود بلاکچین و ارزهای دیجیتال به دنیای بازی‌ها، روشی جدید برای کسب درآمد از بازی‌ها را معرفی کرده است.

در این مدل، بازیکنان می‌توانند از طریق بازی کردن، ارزهای دیجیتال و توکن‌های غیرقابل‌تعویض (NFT) به دست آورند و آن‌ها را با پول واقعی یا ارزهای دیجیتال دیگر مبادله کنند. در حقیقت، گیم فای مدل جدیدی از بازی‌های ویدئویی است که در آن بازیکنان نه‌تنها برای سرگرمی بازی می‌کنند، بلکه می‌توانند از بازی کردن خود درآمد کسب کنند.

گیم فای برخلاف بازی‌های سنتی که بازیکنان تنها مصرف‌کننده هستند، آن‌ها را به فعالان اقتصادی در دنیای دیجیتال تبدیل می‌کند. بازیکنان می‌توانند با جمع‌آوری، خرید و فروش اقلام درون بازی یا حتی ایجاد و مدیریت محتوا، به کسب درآمد بپردازند. گیم فای به نوعی بازارهای مجازی موجود در بازی‌ها را که پیشتر با چالش‌ها و محدودیت‌های فراوانی روبرو بودند، رسمی و دسترسی‌پذیر کرده است. این بازارها که به دلیل قوانین سخت‌گیرانه شرکت‌های بازی‌سازی و عدم امکان تبادل آزادانه دارایی‌های درون بازی تا حد زیادی محدود شده بودند، اکنون با کمک فناوری بلاکچین به بازارهای باز، قابل‌دسترس و شفاف تبدیل شده‌اند.

تاریخچه گیم فای

گیم فای به عنوان یک مفهوم، اولین بار در سال ۲۰۲۰ توسط آندره کرونیه (Andre Cronje)، بنیان‌گذار Yearn Finance، ظاهر شد. او در توییتی این اصطلاح را مطرح کرد و به سرعت این مفهوم در جامعه ارزهای دیجیتال و بازی‌های ویدئویی جایگاهی ویژه پیدا کرد. با ظهور بازی‌هایی مانند Axie Infinity، گیم فای توانست به یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین بخش‌های دنیای کریپتو تبدیل شود.

نحوه کارکرد گیم فای

گیم فای با استفاده از ارزهای دیجیتال و NFTها، یک اکوسیستم اقتصادی پیچیده ایجاد کرده که در آن بازیکنان می‌توانند با شرکت در بازی‌ها و فعالیت‌های مختلف درون بازی‌ها، توکن‌های دیجیتال کسب کنند. این توکن‌ها معمولا می‌توانند در صرافی‌های ارز دیجیتال یا در بازارهای NFT به فروش برسند.

در بازی‌های گیم فای، مدل‌های اقتصادی مختلفی به کار گرفته می‌شود. یکی از رایج‌ترین این مدل‌ها، مدل «بازی برای کسب درآمد» (Play-to-Earn یا P2E) است که در آن بازیکنان با انجام بازی و تکمیل ماموریت‌های مختلف، توکن‌هایی کسب می‌کنند که می‌توانند آن‌ها را به پول واقعی تبدیل کنند.

تفاوت گیم فای با بازی‌های سنتی

در بازی‌های سنتی، دارایی‌های درون بازی (مانند سلاح‌ها، اسکین‌ها، کاراکترها و…) تحت مالکیت شرکت‌های بازی‌سازی هستند و بازیکنان نمی‌توانند به‌صورت آزادانه آن‌ها را معامله کنند. اما در گیم فای، این دارایی‌ها به‌صورت NFT‌ها و توکن‌های بلاکچینی عرضه می‌شوند و بازیکنان مالکیت کامل بر آن‌ها دارند. این دارایی‌ها قابل خرید، فروش و حتی قابل انتقال به دیگر بازی‌ها هستند که این موضوع به بازیکنان امکان کسب درآمد از طریق بازی کردن را می‌دهد.

در واقع، تفاوت اصلی گیم فای با بازی‌های سنتی، ایجاد امکان درآمدزایی برای بازیکنان است. در بازی‌های سنتی، بازیکنان تنها مصرف‌کننده هستند و تمامی درآمدها به سازندگان بازی می‌رسد. اما در گیم فای، بازیکنان نیز می‌توانند از زمان و تلاش خود در بازی‌ها درآمد کسب کنند.

بخش دوم: اجزای اکوسیستم گیم فای

استودیوهای بازی‌سازی

در اکوسیستم گیم فای، استودیوهای بازی‌سازی نقش محوری ایفا می‌کنند. این استودیوها وظیفه ایجاد و توسعه بازی‌هایی را دارند که در بستر بلاکچین‌ها اجرا می‌شوند. بازی‌هایی که توسط این استودیوها ساخته می‌شود، نه‌تنها باید از نظر بصری و گیم‌پلی جذاب باشند، بلکه باید با مفاهیم مالی و اقتصادی پیچیده‌ای که گیم فای به همراه دارد، سازگاری داشته باشند.

استودیوهای بازی‌سازی برای ایجاد بازی‌های گیم فای، از موتورهای بازی‌سازی مانند Unity و Unreal Engine استفاده می‌کنند. آن‌ها باید بتوانند تجربه‌ای را خلق کنند که هم بازیکنان سنتی را جذب کند و هم کاربرانی که به دنبال درآمدزایی از طریق بازی هستند.

متاورس‌ها

متاورس‌ها به عنوان فضای مجازی گسترده‌ای تعریف می‌شوند که کاربران می‌توانند در آن‌ها به تعامل با یکدیگر بپردازند، بازی کنند، خرید کنند و به طور کلی در یک دنیای دیجیتال غوطه‌ور شوند. بسیاری از بازی‌های گیم فای در بستر متاورس‌ها اجرا می‌شوند تا بازیکنان بتوانند تجربه‌ای کامل‌تر و همه‌جانبه‌تر از بازی داشته باشند.

متاورس‌ها نقش بسیار مهمی در نگه‌داشتن کاربران و ایجاد تجربه‌های مختلف در اکوسیستم گیم فای ایفا می‌کنند. ارتباط میان متاورس و گیم فای به این معناست که بازیکنان می‌توانند در یک دنیای مجازی گسترده، از طریق بازی‌های مختلف و تعاملات اجتماعی، توکن‌های دیجیتال کسب کرده و آن‌ها را در فعالیت‌های مختلف خرج کنند.

به عنوان مثال، در بازی‌هایی مانند Sandbox، بازیکنان می‌توانند در یک دنیای مجازی زندگی کنند، زمین بخرند، ساختمان بسازند و حتی با دیگر بازیکنان تعامل داشته باشند. این تعاملات باعث می‌شود که بازیکنان به طور فعال در اقتصاد دیجیتال بازی شرکت کرده و از این طریق درآمدزایی کنند.

گیمینگ گیلدها

گیلدهای گیمینگ (Gaming Guilds) یکی از اجزای مهم اکوسیستم گیم فای هستند. گیلدها (انجمن‌ها) در واقع به عنوان شبکه توزیع برای پلتفرم‌های گیم فای عمل می‌کنند. این گیلدها معمولا NFTها را خریداری کرده و آن‌ها را به بازیکنان اجاره می‌دهند. این مدل، که به آن «مدل اسکالر و اجاره NFT» گفته می‌شود، به بازیکنانی که توانایی خرید مستقیم NFTها را ندارند، اجازه می‌دهد تا با اجاره آن‌ها به بازی بپردازند و از این طریق درآمد کسب کنند.

گیمینگ گیلدها همچنین با ارائه برنامه‌های آموزشی به بازیکنان، به بهبود عملکرد و افزایش بازدهی آن‌ها کمک می‌کنند. این برنامه‌ها به بازیکنان اجازه می‌دهد که با استفاده از NFTهای اجاره‌ای، درآمد کسب کنند و در عوض بخشی از درآمد خود را به عنوان اجاره به گیلد پرداخت کنند. از نمونه‌های معروف گیلدهای گیمینگ می‌توان به Yield Guild Games، Merit Circle و Avocado DAO اشاره کرد.

پلتفرم‌های اجاره NFT

پلتفرم‌های اجاره NFT یکی از اجزای مکمل اکوسیستم گیم فای هستند که به کاربران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به خرید مستقیم NFTها، از آن‌ها استفاده کنند. این پلتفرم‌ها به عنوان واسطه‌ای بین دارندگان NFTها و بازیکنان عمل می‌کنند و فرایند اجاره را ساده و خودکار می‌کنند.

این پلتفرم‌ها به دارندگان NFTها اجازه می‌دهند که دارایی‌های خود را به دیگران اجاره دهند و از این طریق درآمد کسب کنند. همچنین این امکان را فراهم می‌کنند که بازیکنان بدون نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بزرگ، از فرصت‌های درآمدزایی در بازی‌های گیم فای استفاده کنند. این امر به بازیکنان اجازه می‌دهد که ریسک مالی خود را کاهش دهند و در عین حال از تجربه گیم فای بهره‌مند شوند.

گیمینگ مارکت‌پلیس‌ها 

گیمینگ مارکت‌پلیس‌ها (Gaming Marketplace) به عنوان پلتفرم‌هایی برای خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال و NFTها عمل می‌کند. این مارکت‌پلیس‌ها به بازیکنان اجازه می‌دهند که دارایی‌های خود را در یک بازار آزاد و شفاف به فروش برسانند یا دارایی‌های جدیدی خریداری کنند. این پلتفرم‌ها همچنین به عنوان یک منبع اطلاعاتی برای بازیکنان عمل می‌کنند و به آن‌ها کمک می‌کنند که بهترین بازی‌ها و فرصت‌های درآمدزایی را پیدا کنند.

یکی از نمونه‌های موفق از مارکت‌پلیس‌های گیم فای، Rainmaker Games است که علاوه بر ارائه خدمات خرید و فروش NFTها، به عنوان یک پلتفرم تجمیع و انتخاب بازی‌ها نیز عمل می‌کند. این پلتفرم به بازیکنان کمک می‌کند که بازی‌های مورد علاقه خود را پیدا کنند و در عین حال از فرصت‌های درآمدزایی در این بازی‌ها بهره‌مند شوند.

لانچ‌پدهای بازی

لانچ‌پدهای بازی (Game launchpads) یکی دیگر از اجزای کلیدی اکوسیستم گیم فای هستند که به پروژه‌های جدید کمک می‌کنند تا در این فضا رشد کنند. این لانچ‌پدها به عنوان یک پلتفرم برای جذب سرمایه و معرفی پروژه‌های جدید عمل می‌کنند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا سرمایه‌گذاران جدیدی را پیدا کنند.

لانچ‌پدها نقش مشابهی با انکوباتورها و شتاب‌دهنده‌ها در دنیای استارتاپ‌های وب ۲ دارند. آن‌ها به پروژه‌های جدید کمک می‌کنند تا در یک محیط حمایتی رشد کنند و استراتژی‌های خود را به واقعیت تبدیل کنند. این پلتفرم‌ها همچنین به عنوان یک راه سرمایه‌گذاری برای بازیکنان عمل می‌کنند تا در پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری کرده و از این طریق سود کسب کنند.

بخش سوم: مدل‌های اقتصادی گیم فای

مدل‌های اقتصادی رایج در گیم فای شامل P2E و P&E می‌شود که در ادامه به طور کامل این ۲ مدل را شرح می‌دهیم.

بازی برای کسب درآمد (Play-to-Earn)

مدل «بازی برای کسب درآمد» (Play-to-Earn یا P2E) عملا رایج‌ترین مدل اقتصادی در گیم فای است. در این مدل، بازیکنان می‌توانند با انجام بازی و تکمیل ماموریت‌های مختلف، توکن‌های دیجیتال کسب کنند. این توکن‌ها معمولا می‌توانند به ارزهای دیجیتال دیگر یا حتی پول واقعی تبدیل شوند.

مدل P2E به بازیکنان این امکان را می‌دهد که از طریق بازی کردن، درآمدزایی کنند. این مدل به خصوص در کشورهایی که درآمد متوسط پایین‌تری دارند، بسیار محبوب است و به بازیکنان این امکان را می‌دهد که از طریق بازی، به بهبود وضعیت مالی خود کمک کنند. بازی Axie Infinity نمونه موفقی از این مدل محسوب می‌شود که به بازیکنان این امکان را می‌دهد که از طریق بازی کردن، توکن‌های SLP کسب کنند و آن‌ها را به ارزهای دیجیتال دیگر یا پول واقعی تبدیل کنند.

بازی و کسب درآمد (Play-and-Earn)

مدل «بازی و کسب درآمد» (Play-and-Earn یا P&E) یک مدل اقتصادی جدیدتر در گیم فای است که تمرکز بیشتری بر تجربه بازی و کیفیت گیم‌پلی دارد. در این مدل، درآمدزایی از طریق بازی کردن به عنوان یک جنبه جانبی در نظر گرفته می‌شود و تمرکز اصلی بر ارائه یک تجربه بازی جذاب و لذت‌بخش است.

این مدل به خصوص برای بازیکنانی که به دنبال سرگرمی بیشتر تا صرفا درآمدزایی هستند، جذاب است. بازی‌هایی که از این مدل استفاده می‌کنند، معمولا به دنبال ایجاد تعادل میان سرگرمی و درآمدزایی هستند و سعی می‌کنند تجربه‌ای فراهم کنند که بازیکنان به خاطر لذت بردن از بازی به آن بازگردند و نه صرفا به خاطر کسب درآمد.

بخش چهارم: مزایا و معایب گیم فای

ویژگی‌های مثبت و مزایای گیم فای

1. مالکیت دارایی‌های دیجیتال: یکی از بزرگ‌ترین مزایای گیم فای، مالکیت واقعی و قابل انتقال دارایی‌های دیجیتال است. در این اکوسیستم، بازیکنان مالک دارایی‌های درون بازی خود هستند و می‌توانند آن‌ها را به فروش برسانند یا با دیگران مبادله کنند.
2. فرصت‌های درآمدزایی: گیم فای به بازیکنان این امکان را می‌دهد که از طریق بازی کردن، درآمد کسب کنند. این فرصت‌ها به خصوص در کشورهایی که مردم آن‌ها درآمد پایین‌تری دارند، بسیار جذاب است و می‌تواند به بهبود وضعیت مالی افراد کمک کند.
3. بازارهای آزاد: در گیم فای، دارایی‌های دیجیتال و توکن‌ها می‌توانند در بازارهای باز و آزاد (Open Markets) به فروش برسند یا مبادله شوند. این بازارهای آزاد به بازیکنان اجازه می‌دهند که به طور مستقیم در اقتصاد دیجیتال بازی شرکت کنند و از آن سود ببرند.
4. حاکمیت غیرمتمرکز: بسیاری از پروژه‌های گیم فای از مکانیزم‌های حاکمیتی غیرمتمرکز استفاده می‌کنند که به بازیکنان اجازه می‌دهد در تصمیم‌گیری‌های مربوط به بازی مشارکت کنند و به شکل‌گیری آینده بازی کمک کنند.

ویژگی‌های منفی و معایب گیم فای

1. پیچیدگی فنی: برخی از بازی‌های گیم فای ممکن است برای بازیکنانی که با فناوری‌های دیجیتال و ارزهای دیجیتال آشنایی ندارند، پیچیده باشد. این پیچیدگی ممکن است مانعی برای ورود بازیکنان جدید به این فضا باشد.
2. نوسانات بازار: ارزهای دیجیتال و NFTهای مورد استفاده در گیم فای ممکن است دچار نوسانات قیمتی شدیدی شوند. این نوسانات می‌تواند به زیان‌های مالی قابل توجه برای بازیکنان منجر شود.
3. ریسک‌های امنیتی: با توجه به عدم وجود قوانین مشخص و نظارت کافی، برخی پروژه‌های گیم فای ممکن است با نیت‌های نادرست توسعه یافته باشند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد نگرانی‌هایی برای کاربران شود.
4. نیاز به دانش نسبتا تخصصی: برای استفاده موثر از برخی از پلتفرم‌های گیم فای، کاربران نیاز به دانش فنی در زمینه ارزهای دیجیتال و بلاکچین دارند. این موضوع ممکن است برای بسیاری از بازیکنان چالش‌برانگیز باشد و مانع از استفاده گسترده از اکوسیستم گیم فای شود.

بخش پنجم: تفاوت‌های بازی‌های گیم فای با بازی‌های سنتی

گیم فای از چندین جهت با دنیای بازی‌های سنتی متفاوت است و این تفاوت‌ها به ویژه در زمینه مالکیت دارایی‌ها، حاکمیت و امکان کسب درآمد واقعی از بازی‌ها نمایان می‌شود.

1. مالکیت دارایی‌های درون بازی: در بازی‌های سنتی، بازیکنان مالک واقعی دارایی‌های خود نیستند و این دارایی‌ها تحت کنترل توسعه‌دهندگان بازی قرار دارند. اما در بازی‌های گیم فای، دارایی‌های درون بازی به صورت NFTها یا توکن‌های بلاکچینی نمایه‌سازی شده که به بازیکنان اجازه می‌دهد به طور کامل بر آن‌ها کنترل داشته باشند.
2. قابلیت انتقال و استفاده چندگانه: دارایی‌های داخل پلتفرم‌های گیم فای معمولا قابل انتقال هستند و می‌توان آن‌ها را در چندین بازی و پلتفرم مختلف استفاده کرد. این ویژگی باعث می‌شود که ارزش و کاربرد دارایی‌ها افزایش یابد و بازیکنان بتوانند از آن‌ها در بازی‌های جدید نیز استفاده کنند.
3. حاکمیت غیرمتمرکز: برخلاف بازی‌های سنتی که تصمیمات توسط توسعه‌دهندگان بازی گرفته می‌شود، در گیم فای بازیکنان می‌توانند از طریق مکانیزم‌های حاکمیتی مبتنی بر بلاکچین در تصمیم‌گیری‌های مربوط به بازی مشارکت داشته باشند.
4. پتانسیل درآمدزایی: گیم فای فرصت‌های مالی جدیدی برای بازیکنان، سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان ایجاد می‌کند. علاوه بر موارد اشاره شده تا اینجا، بازیکنان می‌توانند از طریق فعالیت‌هایی مانند استیکینگ توکن‌های خود یا ییلد فارمینگ نیز درآمد کسب کنند.

بخش ششم: آینده گیم فای

آینده گیم فای با توجه به سرعت بالای پیشرفت این فضا، بسیار هیجان‌انگیز و درخشان به نظر می‌رسد. گیم فای همچنان در حال تکامل است و احتمال ظهور مدل‌ها و کاربردهای جدید نیز برای آن در آینده وجود دارد.

گسترش استفاده از متاورس‌ها

متاورس‌ها به عنوان یکی از اجزای کلیدی اکوسیستم گیم فای، نقش بسیار مهمی در آینده این بخش از صنعت کریپتو ایفا خواهند کرد. این فضاهای مجازی می‌توانند بسترهای جدید و خلاقانه‌ای برای تجربه‌های جدید و منحصر به فرد ایجاد کنند که در آن‌ها بازیکنان می‌توانند هم درآمد کسب کنند و هم از بازی کردن لذت ببرند.

پیشرفت‌های فناوری بلاکچین

با پیشرفت‌های بیشتر در فناوری بلاکچین، امکان ایجاد بازی‌های گیم فای با عملکرد بهتر و امنیت بالاتر وجود خواهد داشت. این پیشرفت‌ها می‌توانند تجربه کاربری را بهبود ببخشند و موانع موجود برای ورود به این فضا را کاهش دهند.

افزایش پذیرش و مشارکت عمومی

با افزایش آگاهی و پذیرش عمومی گیم فای، انتظار می‌رود که تعداد بازیکنان و کاربران این اکوسیستم به طور چشمگیری افزایش یابد. این موضوع می‌تواند به رشد بیشتر بازار بازی‌های کریپتویی و افزایش فرصت‌های درآمدزایی منجر شود.

ظهور مدل‌های اقتصادی جدید

همان‌طور که مدل‌های فعلی گیم فای، از جمله «بازی برای کسب درآمد» و «بازی و کسب درآمد» در حال تکامل هستند، انتظار می‌رود که مدل‌های اقتصادی جدیدی نیز در آینده ظهور کنند که بر پایداری و مقیاس‌پذیری بیشتر تمرکز داشته باشند.

نتیجه‌گیری

گیم فای یکی از جذاب‌ترین و درآمدزاترین نوآوری‌ها در دنیای بازی‌ها و ارزهای دیجیتال بوده است. این اکوسیستم با ترکیب بازی‌های ویدئویی با فناوری بلاکچین و امور مالی غیرمتمرکز، فرصت‌های جدیدی برای بازیکنان، سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهندگان ایجاد کرده است. با وجود چالش‌ها و نواقصی که در این مسیر وجود داشته است، آینده گیم فای بسیار روشن به نظر می‌رسد و پتانسیل زیادی برای تغییر دنیای بازی‌ها و ایجاد فرصت‌های مالی جدید دارد.

این مقاله سعی داشت تا به شکلی جامع به معرفی گیم فای و اجزای مختلف آن بپردازد. امیدواریم که توانسته باشیم به شما درک عمیقی از این اکوسیستم نوپا ارائه دهیم و شما را با فرصت‌ها و چالش‌های آن آشنا کنیم. گیم فای، به عنوان یک بخش و اکوسیستم نسبتا جدید در دنیای کریپتو، هنوز در حال رشد و تحول است و آینده‌ای پر از نوآوری و هیجان برای آن پیش‌بینی می‌شود.