کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال چیست و چه مزایایی دارد؟
پیش از آشنایی با چیستی کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال و مزایای آن، مطالعه تاریخچه پول را توصیه می کنیم. آشنایی با مفهوم پول، درک مفهوم ارز دیجیتال را تسهیل خواهد کرد.
- مطالعه بیشتر: آشنایی با تعریف و تاریخچه ی پول
ایده ایجاد بیت کوین
در سال 2008، بعد از شروع بحران مالی جهانی، فردی به اسم ساتوشی ناکاموتو مقاله ای 9 صفحه ای منتشر کرد. این مقاله با اسم “بیت کوین، یک سیستم پولی الکترونیکی همتا به همتا” منتشر شد و در آن به لزوم وجود یک سیستم پولی غیر متمرکز و دیجیتال پرداخته شده بود. این اولین باری نبود که چنین موضوعاتی مطرح می شود. اما هیچ کدام موفق نبوده اند. ساتوشی (که یک فرد ناشناس است) مدتی بعد از انتشار این مقاله، در ژانویه ی سال 2009 بیت کوین را خلق کرد! یعنی او اولین کسی بود که موفق شد ایده ی خود را عملیاتی کند.
ایجاد این چنین پولی بر اساس “عدم نیاز به اعتماد کردن (Trustless)” بود. بعد از بحران بانکی پیش آمده در سال 2008، همه به دنبال راهی بودند تا با آن اختلالی که بانک ها در دارایی ها و زندگی مالی ما ایجاد می کنند را کنترل یا حذف کنند. امروزه تقریبا این اختلال بر هیچ کسی پوشیده نیست! دولت ها به چاپ پول بی پشتوانه می پردازند و تورم زایی می کنند و بانک ها، با انجام فعالیت های اقتصادی غلط نظام پولی را تضعیف می کنند.
هدف ساتوشی ایجاد بستری بود که افراد، خود بتوانند دارایی هایشان را مدیریت کنند. در این بستر، هیچ مرکزیت یا حاکمیتی وجود ندارد. برای مثال دلار توسط یک دولت چاپ می شود و ارزش می گیرد. حفظ ارزش آن نیز به دست بانک ها و همان دولت است؛ اما در سیستم ساتوشی، همه کسانی که در این بستر مشارکت می کنند، به آن پول ارزش می دهند. همه در حفظ آن سهیم هستند و ارزش آن پول را تقاضا برای آن تعیین می کند.
آغاز بیت کوین
در سال ۲۰۰۹، شخصی یا گروهی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، اولین ارز دیجیتال جهان با نام بیت کوین را منتشر کرد. بیت کوین، بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده است که یک دفتر کل توزیع شده است. بلاکچین، یک شبکه کامپیوتری متشکل از گره‌های مستقل است که اطلاعات مربوط به تراکنش‌های بیت کوین را ذخیره می‌کنند. ساتوشی ناکاموتو، بیت کوین را با استفاده از زبان برنامه نویسی C++ توسعه داد. او کد منبع بیت کوین را در یک وبلاگ منتشر کرد و از افراد سراسر جهان دعوت کرد تا به شبکه بیت کوین بپیوندند و شروع به استخراج بیت کوین کنند.
- مطالعه بیشتر: ساتوشی ناکاموتو کیست؟
استخراج بیت کوین، فرآیندی است که در آن افراد، با استفاده از قدرت پردازشی کامپیوترهای خود، تراکنش‌های بیت کوین را تأیید و آن ها را به بلاکچین اضافه می‌کنند. در ازای تأیید تراکنش‌ها، به استخراج‌کنندگان، بیت کوین تعلق می‌گیرد.
بیت کوین، اولین ارز دیجیتالی بود که از فناوری بلاکچین استفاده می‌کرد. این ارز دیجیتال، ویژگی‌های خاصی داشت که آن را از سایر اشکال پول متمایز می‌کرد. این ویژگی‌ها عبارتند از:
غیرمتمرکز بودن: بیت کوین، توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی‌شود.
امنیت: بیت کوین، از فناوری رمزنگاری برای محافظت از تراکنش‌ها استفاده می‌کند.
قابلیت انتقال آسان: بیت کوین را می‌توان به راحتی از طریق اینترنت منتقل کرد.
بیت کوین، با استقبال گسترده‌ای از سوی مردم مواجه شد. ارزش بیت کوین، در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است و این ارز دیجیتال، به یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال در جهان تبدیل شده است.
**بعد از بیت کوین، ارزهای دیجیتال دیگری نیز ایجاد شدند. یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال بعد از بیت کوین، اتریوم است. اتریوم هم بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده است و قابلیت‌های بیشتری نسبت به بیت کوین دارد. برای مثال، اتریوم می‌تواند برای ایجاد قراردادهای هوشمند استفاده شود. در حال حاضر، هزاران ارز دیجیتال مختلف وجود دارد. هر یک از این ارزهای دیجیتال، ویژگی‌های خاص خود را دارند. برخی از ارزهای دیجیتال، بر پایه فناوری بلاکچین ساخته شده‌اند و برخی دیگر، بر پایه فناوری‌های دیگر ساخته شده‌اند.**
کریپتوکارنسی
ارز دیجیتال یا رمز ارز، ترجمه عبارت cryptocurrency است. crypto به معنای نهانی و رمز آلود است. currency نیز معنای ارز می دهد. رمزارز ترجمه فارسی دقیقی برای این واژه است. ارزهای دیجیتال را از این بابت رمزارز می خوانند که برای حفظ امنیت، آن ها با کمک فرمول های پیچیده ی ریاضی رمز نگاری می شوند تا کسی امکان دستکاری آن را نداشته باشد.
رمزارز ها به طور کلی غیرمتمرکز هستند، به این معنی که توسط هیچ نهاد مرکزی کنترل نمی شوند. این بدان معناست که هیچ کس نمی تواند ارزش آنها را کنترل کند یا آنها را غیرفعال کند. کریپتوکارنسی ها همچنین قابل حمل هستند، به این معنی که می توان آنها را به راحتی به سراسر جهان منتقل کرد.
نحوه کار ارزهای دیجیتال
همانطور که گفته شد، ارزهای دییجیتال (که بهتر است آن ها را رمزارز بخوانیم)، بر پایه رمزنگاری و بلاکچین کار می کنند. اما بلاکچین به زبان ساده چیست؟
مفهوم بلاکچین
فرض کنید که شما و دوستانتان میخواهید در یک پروژه با یکدیگر همکاری می‌کنید. شما باید یک لیست از کارهایی که باید انجام شود را تهیه کنید. شما میخواهید مطمئن شوید که همه کارها را به درستی انجام می‌دهند و هیچ کس کاری را دو بار انجام نمی‌دهد. یک راه برای انجام این کار این است که یک دفترچه یادداشت داشته باشید و هر چیزی را که انجام می‌شود در آن یادداشت کنید. اما این دفترچه یادداشت می‌تواند گم یا پاره شود. همچنین، اگر کسی بخواهد چیزی را در آن تغییر دهد، می‌تواند این کار را به راحتی انجام دهد.
یک راه بهتر برای انجام این کار این است که از یک دفترچه یادداشت مشترک استفاده کنید. یا به عبارت دیگر، هرکس یک دفترچه داشته باشد و تمام کارها در همه دفترچه ها ثبت شوند. در این دفترچه یادداشت هر کس کاری که انجام می‌دهد را یادداشت می کند و پس از تایید اعضای دیگر، یک نسخه از یادداشت خود را به سایر دفترچه ها نیز اضافه می کند. این یادداشت ها نمی‌تواند گم یا پاره شود، زیرا همه افراد یک نسخه از آن را دارند. همچنین، اگر کسی بخواهد چیزی را در آن تغییر دهد، باید همه افراد دیگر موافقت کنند.
این دفترچه یادداشت مشترک، یک بلاکچین است. بلاکچین یک سیستم توزیع شده برای ذخیره اطلاعات است. اطلاعات در فضایی به نام بلوک‌ها ذخیره می‌شوند و هر بلوک از نظر اطلاعات به بلوک قبلی خود متصل است. این اتصال باعث می‌شود که اطلاعات در بلاکچین غیرقابل تغییر و ایمن باشند.
مفهوم رمزنگاری، مفهوم کلید خصوصی و کلید عمومی
قطعا با مفهوم رمزنگاری آشنا هستید. ما میتوانیم هر نوع داده، اطلاعات یا نوشته ای را رمزنگاری کنیم تا شخص سوم نتواند آن اطلاعات را درک کند. مثلا شما می خواهید برای دوستتان یک نامه خصوصی بنویسید و می خواهید این نوشته به گونه ای باشد که اگر شخصی به غیر از دوستتان آن را دید متوجه منظور شما نشود. بدین منظور شما می توانید متن نامه خود را رمزنگاری کنید. مثلا حروفی را بجای یکدیگر استفاده کنید یا بجای بعضی حروف، از اعداد استفاده کنید. اما در این صورت دوستتان چگونه متوجه منظور شما می شود؟ اینجاست که به مفهوم کلید رمزنگاری بر میخوریم. شما می توانید قواعد رمزنگاری خود را، که مانند یک کلید عمل می کند، به دوستتان بدهید.
در دنیای رمزارزها نیز چنین کلیدی وجود دارد. در واقع یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی برای مشارکت در شبکه های بلاکجین نیاز است. این کلیدها را با ایجاد یک کیف پول ارز دیجیتال بدست می آورید. کلید عمومی، مشخصه و آدرس کیف پول شخصی شماست. هیچکس به جز شما و کسانی که شما به آن ها اطلاع می دهید، نمیدانند که این آدرس متعلق به شما است. از طریق این کلید، که به آن آدرس ولت نیز گفته می شود، می توانید از دیگران رمزارز دریافت کنید، درست مانند حساب بانکی شما، با این تفاوت که هویت شما در اینجا مخفی است.
اما کلید خصوصی چیست؟ کلید خصوصی، ابزاری برای دسترسی شما به کیف پولتان و مدیریت دارایی های این کیف پول است. درواقع کیف پول و کلید خصوصی شما، کلید رمزنگاری شما در شبکه یک ارز دیجیتال است. برای مثال، زمانی که شما می خواهید ارز خود را انتقال دهید، با این کلید می توانید اطلاعات رمزنگاری شده بلاکچین را تغییر دهید و در آن دفترچه یادداشتی که بالاتر مثال زدیم، بنویسید من، این مقدار ارز را به دوستم انتقال دادم. البته که این مثال و تشبیه ها برای درک بهتر موضوع است و باید بدانید که سازوکار بلاکچین و رمزنگاری کمی پیچیده تر است.
مزایای ارز دیجیتال چیست؟
ارز دیجیتال زیر نظر هیچ حاکمیتی نیست. پس اعمال تحریم و دخالت حاکمان در آن وجود ندارد. می توان این موضوع را از بهترین مزیت های آن ذکر کرد. مخصوصا برای کشوری مانند ایران، امکان نقل و انتقالات مالی بدون نیاز به تایید دولت ها، ویژگی ارزشمندی است.
هیچ بانکی نمی تواند با اجرای سیاست های مداخله گرایانه، ارزش این ارزها را تغییر دهد. استفاده از این ارزها ساده است. امنیت آن به علت فیزیکی نبودن بالا است و ضمنا ارز دیجیتال، مدیریت دارایی های شخص را به خود شخص واگذار می کند. جدای از این مسائل، به علت وجود قانون عرضه و تقاضا، ارزهای دیجیتال یک فضای بسیار سودده که مانند بورس تحت نظر دولت ها نیست را ایجاد کرده اند. افراد مختلفی پس از دیدن آموزش های لازم، به این بازار وارد می شوند و از آن کسب درامد می کنند.
عالی