یکی از مفاهیمی که در سال 2024 به شدت محبوب شده و توجه زیادی را به خود جلب نموده است، مفهوم ری استیکینگ (Restaking) است. درست مانند سال 2020 که «دیفای» مفهوم ترند و مطرحی بود، امسال نیز در کنار مفاهیمی چون «هوش مصنوعی» و «دارایی‌های دنیای واقعی» بحث ری استیکینگ مطرح شده است. ری‌استیکینگ قابلیتی است که می‌تواند روزی از سوی همه شبکه‌های POS ارائه شود و میزان امنیت شبکه و سودهی پلتفرم‌ها را برای کاربران افزایش دهد. امنیت شبکه در بلاکچین‌های اثبات سهام (PoS) مانند اتریوم با تعداد اعتبارسنج‌های فعال، درصد توکن‌های در گردش که استیک (Stake – سهام‌گذاری) شده‌اند و توزیع این توکن‌ها بین اعتبارسنج‌های فعال، مرتبط است. سازوکارهای ری استیکینگ دارندگان توکن را تشویق می‌کند تا از توکن‌های استیک شده غیرفعال خود برای بهبود عملکرد کلی بلاکچین استفاده کنند.
این مقاله به بررسی مفهوم Restaking، انواع آن، نحوه‌ی عملکرد لیکوئید ری استیکینگ (Liquid Restaking) یا ری استیک نقدینگی، امنیت جمعی با استفاده از اتریوم استیک شده و نگرانی‌های مربوط به ری استیکینگ می‌پردازد.
ری استیکینگ (Restaking) چیست؟
ری استیک در ترجمه فارسی یعنی «دوباره استیک کردن». ری استیکینگ مفهوم جدیدی در حوزه امنیت ارزهای دیجیتال است که به استیکرها (سهام‌گذاران) امکان می‌دهد از اتر (ETH) خود در لایه‌ی اجماع (Consensus Layer) بیش از یک بار استفاده کنند. در واقع ری استیکینگ موجب می‌شود تا سهام‌گذاران بتوانند با قفل کردن توکن‌های استیک شده خود در چندین شبکه، ضمن افزایش امنیت شبکه‌ها، پاداش‌های خود را نیز افزایش دهند. توکن‌های استیک شده معمولاً در بلاکچین‌های اثبات سهام غیرفعال هستند. ری استیک، این توکن‌های استیک شده را باری دیگر فعال می‌کند و امکان کسب سود بیشتر از آن‌ها را فراهم می‌کند.
با وجود تعداد زیادِ اعتبارسنج‌ها در شبکه‌ی اتریوم، که در مکانیزم اجماع اثبات سهام مشارکت می‌کنند، اتر سهام‌گذاری‌شده همچنان غیرفعال و بلا استفاده باقی می‌ماند. به لطف پروتکل‌های ری استیکینگ، اتر سهام‌گذاری‌شده به توکن‌های قابل تعویض تبدیل می‌شود و به سهام‌گذاران امکان می‌دهد از آن در برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) استفاده کنند. این مکانیزم، شرط حداقل مقدار ۳۲ اتر برای استیکینگ را کنار می‌گذارد و به کاربران با دارایی‌های کمتر نیز امکان کسب پاداش از این طریق را می‌دهد.
انواع ری استیک
به طور کلی ری استیکینگ را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد.
- ری استیکینگ محلی یا بومی (Native)
ری استیکینگ محلی (Native) برای کاربرانی که یک نود یا گره اعتبارسنجی اتریوم را اجرا می‌کنند در دسترس است. این دسته، از طریق مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند عمل می‌کنند که مدیریت دارایی‌های استیک شده در گره‌ی اعتبارسنج را بر عهده دارند. از طریق این قراردادهای هوشمند می‌توان به پروتکل‌های ری استیکینگ مانند ایگن لیر (EigenLayer) تعامل برقرار کرد. با تعامل با پروتکل‌های ری استیکینگ، اعتبار سنج‌ها می‌توانند علاوه بر شبکه اتریوم، ETH خود را در سایر شبکه‌های بلاکچین نیز استیک کنند. یک گره اتریوم، برای شرکت در یک پروتکل ری استیک، باید نرم افزار گره (Node Software) اضافی را برای ماژول ری استیکینگ نصب و اجرا کنند.
مطلب مرتبط: آموزش دریافت ایردراپ احتمالی ایگن لیر
- ری استیکینگ نقدینگی
این دسته از ری استیکینگ، از طریق پلتفرم‌هایی انجام می‌شود که خدمات مربوط به استیکینگ نقدینگی (Liquid Staking) را ارائه می‌دهند؛ مانند لیدو فایننس یا راکت پروتکل. پس از بروزرسانی Merge اتریوم، که شبکه از حالت اثبات کار به اثبات سهام تغییر شکل داد، تبدیل شدن به یک گره در شبکه اتریوم نیاز به 32 اتر دارد که برای همه رقم در دسترسی نیست. برای حل این مشکل، پلتفرم‌هایی مانند لیدو فایننس راه اندازی شدند تا استیک اتریوم را برای همگان در دسترس‌تر کنند.
پایه و اساس ری استیک نقدینگی، توکن‌های استیکینگ نقدینگی یا همان LST ها (Liquid Staking Token) هستند. در این روش، هنگامی که یک سهام‌گذار، دارایی‌های خود را با کمک یک اعتبارسنج (مانند لیدو) استیک می‌کند، آن اعتبارسنج توکنی به او اعطا می‌کند که نشان‌دهنده‌ی سهام او در شبکه است. به چنین توکن‌هایی LST گفته می‌شود. برای مثال، وقتی در لیدو، اتر خود را استیک می‌کنید، به میزان توکن‌های قفل شده خود، توکن stETH را دریافت می‌کنید که یک LST است. پس از دریافت این توکن‌ها، سهام‌گذار برای کسب پاداش‌های اضافی، LST خود را دوباره سهام‌گذاری می‌کند یا به اصطلاح آن‌ها را ری استیک می‌کند.
ری استیکینگ از طریق قراردادهای هوشمند
بیایید برای درک نحوه‌ی عملکرد ری استیک نقدینگی از مثال ایگن لیر استفاده کنیم. ایگن لیر با ارزش کل قفل‌شده (TVL) بیش از 12 میلیارد دلار، به طور مؤثر به عنوان پلی بین اتریوم و سایر برنامه‌های بلاکچین عمل می‌کند و امنیت جمعی و بازاری مضاعف یا ثانویه را برای آن ارائه می‌دهد.
ری استیکینگ از طریق قراردادهای هوشمند EigenLayer به عنوان چارچوبی اساسی برای این حوزه عمل می‌کند. هر کسی که قبلاً ETH خود را به طور مستقیم یا از طریق راه‌حل‌های استیکینگ نقدینگی سهام‌گذاری کرده باشد، می‌تواند با قراردادهای هوشمند ایگن لیر تعامل داشته باشد. این امر به آن‌ها امکان می‌دهد تا دارایی‌های خود را دوباره سهام‌گذاری کنند و به امنیت پلتفرم‌های مختلف کمک کنند و در نهایت یک مکانیزم امنیت جمعی مبتنی بر اتریوم ایجاد کنند.
نحوه ری استیک اتریوم از طریق ایگن لیر
برای شروع فرایند ری استیک از طریق ایگن لیر، ابتدا از طریق این لینک وارد سایت رسمی پلتفرم شوید.
از تب بالای صفحه، گزینه Restake را انتخاب کنید. با کلیک بر روی این گزینه، نرم افزار هوشمند ایگن لبر در تب جدید باز می‌شود. در تب جدید بر روی گزینه Connect Wallet کلیک کنید. در پنجره باز شده کیف پول متامسک خود را به برنامه متصل کنید.
- نکته: اگر قبلا از طریق سایر کیف پول‌های وب 3 اقدام به استیک رمزارز مدنظر خود کرده‌اید، ابتدا با استفاده از کلید خصوصی خود، کیف پولتان را در متامسک اضافه کنید.
- آموزش کار با کیف پول متامسک
پس از اتصال کیف پول، مطابق تصویر فوق وارد داشبورد شخصی خود خواهید شد. برای شروع ری استیک، بر روی گزینه Restake Your Tokens کلیک کنید. در صفحه بعد، انواع استخرهای ری استیکینگ، از ری استیک اتر گرفته تا اتر استیک شده در منتل را مشاهده می‌کنید.
بسته به توکن مدنظر خود، یکی از این استخرها را انتخاب کنید. سپس می‌توانید در قسمت Deposit مقدار توکن‌های خود را وارد و آن‌ها را ری استیک کنید. هرزمان که قصد آزاد سازی توکن‌های خود را داشتید، از همین صفحه و از قسمت Unstake می‌توانید این کار را انجام دهید.
سخن پایانی
یکی از مفاهیمی که در سال 2024 به شدت محبوب شده و توجه زیادی را به خود جلب نموده است، مفهوم ری استیکینگ (Restaking) است. ری استیکینگ موجب می‌شود تا کاربرانی که توکن‌های POS خود را استیک کرده‌اند، دوباره دارایی خود را استیک کنند و سود مضاعفی کسب کنند. ری استیکینگ از طرق مختلفی انجام می‌شود که ساده‌ترین آن‌ها استفاده از پلتفرم ایگن لیر است. در این مقاله به توضیح مفهوم ری استیک، انواع آن و نحوه انجام این کار در پروتکل ایگن لیر پرداختیم.
