آیا ارزهای دیجیتال مالیات دارند؟

مالیات ارزهای دیجیتال در ایران هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اما با وجود تغییرات اخیر قانون‌گذاری، کاربران داخلی ارزهای دیجیتال در انتظار اعلامیه اداره مالیات ایران هستند. البته در صورت فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال و کسب سود، ممکن است مشمول پرداخت مالیات بر درآمد اتفاقی باشید. پس با ما همراه شوید تا به انواع مالیات ارزهای دیجیتال بپردازیم و با هزینه‌های مختلف فعالیت در این بازار آشنا شویم.

هزینه‌ها و مالیات ارزهای دیجیتال چیست؟

در خرید و فروش ارزهای دیجیتال، ممکن است لازم باشد که هزینه‌های مختلفی بپردازید و آشنایی با این هزینه‌ها به شما کمک می‌کند تا عملکردی بهینه‌تر در بازار رمزارزها رقم بزنید. هزینه‌های مختلف در معاملات ارزهای دیجیتال شامل این موارد هستند:

۱. کارمزد معاملات و پردازش

صرافی‌ها و کیف پول‌های ارز دیجیتال ممکن است برای خرید یا مبادله ارزهای دیجیتال کارمزدی به‌عنوان هزینه معامله یا پردازش دریافت کنند. این هزینه درصد کمی از هر معامله است که برای استفاده از پلتفرم یا خدمات مربوطه دریافت می‌شود. این هزینه‌ها می‌توانند صرف بهبود خدمات یا به‌عنوان پاداش به تأمین‌کنندگان نقدینگی ارسال شوند. (پاداش تأمین‌کنندگان نقدینگی به صرافی‌ها و پلتفرم‌های غیرمتمرکزی مربوط می‌شود که به کاربران اجازه می‌دهند تا با قفل کردن ارزهای دیجیتال در استخرهای نقدینگی، درآمد منفعل کسب کنند.)

۲. کارمزد شبکه

کارمزد شبکه برای پرداخت هزینه فعالیت اعتبارسنج‌ها و ماینرهایی است که مسئول پردازش تراکنش‌ها هستند. میزان این کارمزد به ظرفیت تراکنش و میزان تقاضای شبکه بستگی دارد – یعنی تعداد تراکنش‌هایی که کاربران برای افزودن به بلاک جدید ارسال می‌کنند. ماینرها و اعتبارسنج‌ها تصمیم می‌گیرند کدام تراکنش را از استخر حافظه (mempool) که تراکنش‌ها در آن منتظر پیوستن به بلاک هستند، انتخاب کنند. کاربران می‌توانند با ارائه پاداش اضافی، اعتبارسنج‌ها را تشویق کنند تا تراکنش‌های آن‌ها را در اولویت قرار دهند. معمولاً کاربران می‌توانند کارمزد پیشنهادی کیف پول یا پلتفرم را افزایش دهند یا گزینه کارمزد اولویت‌دار را انتخاب کنند تا تراکنش سریع‌تر انجام شود.

کارمزدهای شبکه همچنین به حفظ امنیت شبکه کمک می‌کنند. اگر تراکنش‌ها رایگان بودند، احتمال داشت که با تراکنش‌های کوچک و بی‌ارزش (dust) بلاکچین دچار اسپم شود. این کارمزدها با استفاده از توکن بومی شبکه‌ای که برای تراکنش انتخاب شده پرداخت می‌شوند.

۳. کارمزد گس (Gas Fee)

گس همانند سوختی است که برای اجرای تراکنش‌ها در اتریوم یا سایر بلاکچین‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) نیاز دارید. از آنجا که تقریباً همه پروژه‌های دیفای (DeFi) بر بستر اتریوم ساخته شده‌اند، اصطلاح گس به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. علاوه بر اتریوم، بلاکچین‌هایی مانند آربیتروم، آوالانچ، زنجیره BNB، پالیگان و دیگران نیز کارمزد گس را دریافت می‌کنند.

گس برای حفظ عملیات و امنیت شبکه و انجام تراکنش‌ها ضروری است. این کارمزد واحدی برای پرداخت کمیسیون تراکنش است. قیمت گس مشخص می‌کند چه میزان تلاش برای تأیید یک تراکنش صرف می‌شود. این هزینه بر حسب Gwei محاسبه می‌شود:

1 Gwei = 0.000000001 ETH

قیمت گس نشان‌دهنده هزینه گس مورد نیاز برای یک تراکنش است و اندازه کارمزدی که باید برای جبران خدمات اعتبارسنج‌ها روی بلاکچین پرداخت شود را تعیین می‌کند. کاربران، هزینه گس را با استفاده از توکن بومی شبکه‌ای که تراکنش در آن انجام می‌شود پرداخت می‌کنند. اگر تراکنشی روی شبکه اتریوم انجام دهید، باید مقداری اتر (ETH) برای گس هزینه کنید؛ بنابراین موجودی شما باید کمی بیشتر از مبلغی باشد که قصد ارسال یا مبادله آن را دارید. اکثر کیف پول‌ها قیمت گس را به دلار آمریکا یا هر ارز دیگری که برای کاربران مناسب باشد نمایش می‌دهند.

۴. مالیات ارزهای دیجیتال

پرداخت مالیات رمزارز در ایران به طور مستقیم هنوز قانونی و رسمی نشده است، به همین دلیل نیازی نیست نگران پرداخت آن برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال باشید. هر چند که کسب سود از این بازار، درآمد اتفاقی به شمار می‌رود که مشمول مالیات است. پس می‌توان گفت که پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال فقط از طریق پرداخت مالیات مبالغ بانکی و به صورت مالیات بر درآمد صورت خواهد گرفت.

ضروریست که کاربران ارزهای دیجیتال پیگیر اخبار رسمی اداره مالیات یا بانک مرکزی باشند. لازم به ذکر است که همه اخبار مربوط به مالیات ارزهای دیجیتال از طریق شبکه‌های اجتماعی و بلاگ ارزینجا به اطلاع کاربران خواهد رسید.

نحوه محاسبه مالیات ارزهای دیجیتال در ایران

اگر در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت هستید و به این دلیل، مبالغ بالایی را در حساب بانکی خود جابه‌جا می‌کنید، لازم است بدانید که این فعالیت‌ها شامل مالیات بر درآمد خواهند شد. این مالیات مطابق «ماده ۹۳ و ۹۴ قانون مالیات بر درآمد» و «ماده ۱۱۹ و ۱۳۱ مالیات بر درآمد اتفاقی» دریافت خواهد شد. در نظر داشته باشید که معافیت مالیات ارزهای دیجیتال تنها در صورت ارائه اظهارنامه مالیاتی ممکن خواهد بود.

محاسبه مالیات بر این اساس خواهد بود:

• اگر درآمد خالص تا مبلغ ۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال باشد، سالانه مشمول ۱۵ درصد مالیات خواهد شد.
• به درآمد خالصی که بین ۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال تا ۱ میلیارد ریال باشد، ۲۰ درصد مالیات تعلق می‌گیرد.
• درآمدهای بیش از ۱ میلیارد ریال مشمول ۲۵ درصد مالیات سالانه می‌شوند.

قوانین مالیات ارزهای دیجیتال

قوانین مالیات ارزهای دیجیتال نیز توسط سازمان امور مالیاتی تعیین شده است. این قوانین شامل شرایط پرداخت مالیات و همچنین مالیات استخراج ارزهای دیجیتال است.

• راه‌اندازی واحدهای استخراج و پردازش رمزگذاری شده ارزهای دیجیتال در محدوده ۱۲۰ کیلومتری شهر تهران، ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان و ۳۰ کیلومتری مراکز استان‌ها مجاز نیست.
• مراکز استخراج رمزارز، واحد «تولیدی صنعتی» به شمار می‌روند و مشمول قوانین مالیاتی این واحد‌ها هستند.
• برای پرداخت مالیات ارز دیجیتال، لازم است به سامانه «عملیات الکترونیکی مالیاتی»، به نشانی tax.gov.ir، مراجعه کنید.
• لازم است افرادی که در بازار خودرو مسکن، طلا، سکه و ارزهای خارجی به خرید و فروش اقدام می‌کنند، مالیات بر عایدی سرمایه بپردازند. اجرای این قانون به هدف شفافیت مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی، کاهش اختلاف طبقاتی انجام می‌شود.

مالیات رمزارزها در صرافی ارزهای دیجیتال

شاید از خود بپرسید که آیا صرافی‌های ارزهای دیجیتال نیز مالیات دریافت می‌کنند؟ در جواب لازم است بدانید که در حال حاضر، مالیاتی هنگام خرید و فروش از صرافی‌های ارز دیجیتال وجود ندارد. در واقع کارمزدی که صرافی‌ها از کاربران دریافت می‌کنند ارتباطی با مالیات ندارد.

نتیجه‌گیری – آیا ارزهای دیجیتال مالیات دارند؟

در نهایت، می‌توان گفت که بله، ارزهای دیجیتال مشمول مالیات می‌شوند؛ اما عدم شفافیت قانونی سردرگمی کاربران را به همراه داشته است. به طور کلی، اگر ارزهای دیجیتال را خرید و فروش می‌کنید و سود ناشی از این فعالیت وارد حساب بانکی شما می‌شود، مشمول مالیات بر درآمد خواهید شد. البته این مالیات توسط صرافی‌های ارز دیجیتال از حساب شما کسر نمی‌شود، بلکه لازم است آن را از طریق سازمان امور مالیاتی پرداخت کنید.

با وجود پیشرفت‌های اخیر بازار ارزهای دیجیتال و رسیمت یافتن معاملات رمزارزی به عنوان روشی برای کسب درآمد، ممکن است قوانین شفاف‌تری برای دریافت مالیات ارزهای دیجیتال معرفی شود. در این صورت، آخرین تغییرات مالیاتی را به اطلاع شما خواهیم رساند. در حال حاضر، از آنجا که سازمان مالیاتی کشور می‌تواند به راحتی راه‌های درآمدی افراد را تشخیص دهد، توصیه می‌کنیم که اظهارنامه مالیاتی خود را با شفافیت کامل تنظیم کنید و مالیات بر درآمد ارزهای دیجیتال را در نظر داشته باشید.

سوالات متداول