در حالی که بسیاری از سرمایه‌گذاران برای کسب درآمد به خرید و فروش ارزهای دیجیتال می‌پردازند، گروه دیگری از مالکان ارزهای دیجیتال از درآمد حاصل از جوایز استیکینگ (Staking) به سود می‌رسند. پاداش استیکینگ نوعی درآمد است که به مالکان ارزهای دیجیتالی پرداخت می‌شود که به تنظیم و اعتبارسنجی تراکنش‌های یک ارز دیجیتال کمک می‌کنند. از این نظر، جوایز استیکینگ شبیه به سود سهام یا بهره از حساب پس‌انداز هستند، اما با ریسک بیشتر. در ادامه، به آموزش کسب درآمد از طریق استیکینگ ارز دیجیتال می‌پردازیم و ریسک‌های آن را نیز بیان می‌کنیم.
اعتبارسنجی و استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟
استیکینگ یکی از ارکان اصلی ارزهای دیجیتالی است که از سیستم اعتبارسنجی «اثبات سهام» (Proof-of-Stake) استفاده می‌کنند. در سیستم اثبات سهام، سرمایه‌گذارانی که صاحب ارز دیجیتال هستند می‌توانند به اعتبارسنجی تراکنش‌ها در پایگاه داده بلاک‌چین ارز دیجیتال کمک کنند. معمولاً، برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها، لازم است که حداقل تعداد مشخصی از سکه‌ها را در اختیار داشته باشند و سپس مجاز به تبدیل شدن به اعتبارسنج خواهند بود.
اعتبارسنج‌ها در شبکه‌های کامپیوتری غیرمتمرکزی مشارکت دارند که تراکنش‌ها را تایید می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که تراکنش‌های ثبت شده در بلاک‌چین یک ارز دیجیتال درست هستند. در ازای این کار، آنها با ارز دیجیتال پاداش دریافت می‌کنند. اما این فرآیند برای کسانی که سکه‌های خود را استیک کرده و به اعتبارسنج تبدیل می‌شوند، بی‌خطر نیست، چرا که ممکن است با تایید تراکنش‌های (احتمالاً جعلی) که مطابق با قوانین ارز دیجیتال نیستند، بخشی از سرمایه خود را از دست بدهند.
حتی کسانی که به اندازه کافی سکه ندارند تا خودشان به اعتبارسنج تبدیل شوند، می‌توانند سکه‌های خود را به اعتبارسنج‌ها وام دهند و جوایز دریافت کنند. بنابراین کسانی که تعداد کمی سکه دارند، می‌توانند از طریق همکاری با صرافی ارز دیجیتال یا پلتفرم‌های دیگر، جوایز استیکینگ کسب کنند. جوایز به حساب شما واریز می‌شود و شما می‌توانید به محض دریافت آنها از آن استفاده کنید.
بسیاری از ارزهای دیجیتال محبوب مانند اتریوم از اعتبارسنجی «اثبات سهام» استفاده می‌کنند، اما همه ارزهای دیجیتال این سیستم را ندارند، از جمله باارزش‌ترین ارز دیجیتال بازار، یعنی بیت کوین. بیت کوین از سیستم «اثبات کار» (Proof-of-Work) استفاده می‌کند که به محاسبات پردازشی بیشتری نسبت به اثبات سهام نیاز دارد و از فرآیندی به نام ماینینگ (Mining) برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و مدیریت بلاک‌چین خود استفاده می‌کند.
درآمد استیکینگ چقدر است؟
حداکثر میزان درآمد استیکینگ ارز دیجیتال که می‌توان به دست آورد، بسته به پلتفرم استیکینگ، ارز دیجیتال و تعداد افرادی که در حال استیکینگ یک سکه خاص هستند، بسیار متفاوت است. بهترین پلتفرم‌های استیکینگ ارز دیجیتال می‌توانند جوایز قابل توجهی را ارائه دهند.
در خصوص کوین‌های محبوبی مانند اتریوم، کاردانو و پولکادات، جوایز از ۵ تا ۲۰ درصد متغیر است اگر شما با صرافی ارز دیجیتال برای استیکینگ سکه‌های خود همکاری می‌کنید، ممکن است جوایز متفاوتی از یک صرافی به صرافی دیگر دریافت کنید. برخی از صرافی‌ها ممکن است درصدی از هر پاداش استیکینگ را بر دارند، در حالی که دیگران ممکن است تمام پاداش را به شما اختصاص دهند. پلتفرم‌های تجاری دیگر نیز قوانین و جوایز متفاوتی دارند.
در نهایت، مهم است که بدانید این بازده‌های استیکینگ می‌توانند بسته به تعداد افرادی که در آن شرکت دارند و میزان کل استخر جوایز تغییر کنند. هرچه تعداد افرادی که در استیکینگ یا وام‌دهی مشارکت دارند بیشتر باشد، جوایز کمتر خواهد شد و بالعکس. برخی از بالاترین جوایز استیکینگ هم‌اکنون در پلتفرم‌های Binance و Coinbase موجود است.
آموزش استیکینگ ارزهای دیجیتال
با توجه به این که بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال پاداش استیکینگ را برای کمترین میزان دارایی‌ها ارائه می‌دهند، به گفته کارشناسان، صرافی‌ها می‌توانند راهی ساده برای شروع استیکینگ باشند. اما مالکان ارزهای دیجیتال گزینه‌های دیگری نیز دارند، از جمله پلتفرم‌های اختصاصی استیکینگ (Staking-as-a-Service) و پلتفرم‌های وام‌دهی در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi).
قدم اول: انتخاب پلتفرم استیکینگ
بیشتر صرافی‌های بزرگ مانند Coinbase، Binance و Gemini خدمات استیکینگ را ارائه می‌دهند. می‌توانید این کار را از طریق اپلیکیشن یا مرورگر وب صرافی شروع کنید. به‌طورکلی، اولین گام بررسی این است که کدام توکن‌ها برای استیکینگ در دسترس هستند. به عنوان مثال، سکه‌هایی که در صرافی کوین‌بیس برای استیکینگ در دسترس هستند عبارتند از:
- کاردانو (Cardano)
- کازموس (Cosmos)
- اتریوم (Ethereum)
- سولانا (Solana)
- پالیگان (Polygon)
نرخ جوایز برای هر توکن متفاوت است و بستگی به صرافی شما دارد. به عنوان مثال، در کوین‌بیس، تا ژانویه ۲۰۲۵، جوایز برای پنج توکن ذکر شده از ۱.۸ درصد تا ۱۵.۳ درصد متغیر بوده است. در همین حال، بایننس بیش از ۳۰۰ توکن را برای استیکینگ ارائه می‌دهد، در حالی که Gemini تنها سه سکه یعنی اتریوم، سولانا و ماتیک را برای استیکینگ ارائه می‌کند.
قدم دوم: انتخاب توکن و مدت زمان
پس از ورود به یک صرافی که خدمات استیکینگ را ارائه می‌دهد، باید تصمیم بگیرید که کدام توکن را استیک کنید و با توجه به مدت زمان استیکینگ، چه مقدار از آن را. برخی از صرافی‌ها شرایطی “انعطاف‌پذیر” ارائه می‌دهند که به شما این امکان را می‌دهد که در هر زمان وجوه خود را برداشت کنید. در غیر این صورت، ممکن است نیاز باشد که دارایی‌های خود را در یک مدت زمان مشخص قفل کنید، که معمولاً ۳۰، ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ روز است. حتی در شرایط انعطاف‌پذیر نیز معمولاً یک دوره انتظار یک روزه وجود دارد تا وجوه شما دوباره در دسترس باشند.
برخی صرافی‌ها، مانند بایننس، خدمات استیکینگ خودکار را برای کسانی که می‌خواهند جوایز خود را به حداکثر برسانند و نیازی به دسترسی فوری به توکن‌های خود ندارند، ارائه می‌دهند. به جای اینکه شما به‌طور دستی توکن‌ها را پس از پایان دوره اولیه استیکینگ دوباره استیک کنید، استیکینگ خودکار شما را به‌طور خودکار برای استیکینگ مجدد ثبت‌نام می‌کند.
پس از شروع استیکینگ، دیگر کار خاصی جز انتظار باقی نمی‌ماند. جوایز طبق برنامه‌ای که صرافی تعیین کرده است مستقیماً به حساب شما واریز می‌شود.
قدم سوم: بررسی گزینه‌های دیگر
برای بسیاری از مالکان ارزهای دیجیتال، همکاری با پلتفرم‌های وام‌دهی در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) می‌تواند گزینه جذاب‌تری باشد، به دلیل نوسان کمتر استیبل‌کوین‌ها که در این پلتفرم‌ها استفاده می‌شود، هرچند که این گزینه‌ها ریسک‌های جدیدی نیز به همراه دارند. صرافی بایننس خدمات استیکینگ برای سکه‌های اثبات سهام (Proof-of-Stake) و همچنین برای وام‌دهی در DeFi، که نوعی سرویس مشابه است که جوایز را برای استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر (Tether) ارائه می‌دهد، فراهم می‌کند.
با استفاده از این خدمات، شما استیبل‌کوین‌هایی مانند تتر را قرض می‌دهید. استیبل‌کوین‌ها معمولاً توسط دارایی‌های واقعی مانند دلار آمریکا یا حتی اوراق قرضه پشتیبانی می‌شوند، که به آنها ارزیابی محکم‌تری می‌دهد، برخلاف اکثر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم. سپس این سکه‌ها به دیگران قرض داده می‌شوند، به این معنا که همیشه این احتمال وجود دارد که آنها بازپرداخت نشوند. بازده‌ها همچنین بسیار متغیر هستند و ممکن است مشابه استیکینگ باشند، اما بدون نوسان.
ریسک‌های استیکینگ ارز دیجیتال
اگرچه ممکن است به نظر برسد که با شرکت در استیکینگ ارز دیجیتال، پول رایگان دریافت می‌کنید، اما مهم است که درک کنید که ریسک‌های قابل توجهی در این فرایند وجود دارد:
۱. ریسک‌های قانونی و نظارتی
کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) با صرافی‌هایی که خدمات استیکینگ را بدون ثبت‌نام رسمی ارائه می‌دهند برخورد می‌کند. در فوریه ۲۰۲۳، Kraken، یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال، توسط SEC جریمه شد و مجبور به پرداخت ۳۰ میلیون دلار جریمه و تعطیلی خدمات استیکینگ برای مشتریان آمریکایی خود شد. با این حال، بسیاری از صرافی‌های بزرگ همچنان خدمات استیکینگ به‌عنوان‌خدمت (Staking-as-a-Service) را ارائه می‌دهند
۲. نوسان قیمت ارزهای دیجیتال
بزرگترین ریسک، مربوط به نوسانات قیمت در ارز دیجیتالی است که در حال استیک کردن آن هستید. بنابراین، اگرچه ممکن است ۲۰ درصد پاداش جذاب به نظر برسد، اما اگر قیمت ارز دیجیتال ۵۰ درصد کاهش یابد، شما در نهایت ضرر خواهید کرد.
قیمت به‌دست آوردن درآمد استیکینگ با پذیرش ریسک افت قیمت ارز دیجیتال همراه است. از این لحاظ، ریسک‌ها بسیار بیشتر از حساب‌های پس‌انداز هستند، جایی که اصل سرمایه شما بیمه شده است، یا حتی سهام سودده یا صندوق‌های ETF که نوسانات آنها بسیار کمتر از ارزهای دیجیتال است.
۳. ممکن است پاداش‌ها به آن خوبی که فکر می‌کنید نباشند.
اگر با یک ارز دیجیتال یا پلتفرمی کار می‌کنید که وعده پاداش‌های کلان می‌دهد، باید مراقب باشید. ارزهای دیجیتال کوچک‌تر معمولاً جوایز بالاتری ارائه می‌دهند، اما لازم است تحقیق خود را انجام دهید. بسیاری از این پروژه‌ها به‌طور معمول به سمت تورم بیش‌ازحد یا شکست می‌روند. بنابراین حتی اگر شما ۱۵۰ درصد بازده دریافت کنید، ممکن است ارزش ارز دیجیتال دریافتی شما همچنان کاهش یابد و در نهایت چیزی بی‌ارزش برای شما باقی بماند.
۴. ممکن است مجبور شوید ارز دیجیتال خود را قفل کنید
برخی از شرکای استیکینگ ممکن است از شما بخواهند تا ارز دیجیتال خود را برای مدت زمان خاصی قفل کنید تا بتوانید در استیکینگ شرکت کنید. برای مثال، ممکن است برخی صرافی‌ها سکه‌های شما را تا ۱۸۰ روز قفل کنند، به این معنی که شما نمی‌توانید آنها را از حالت استیکینگ خارج کرده و بفروشید. پس اگر ارزش ارز دیجیتال شما در طول این مدت کاهش قابل توجهی پیدا کند، مجبور خواهید بود تا پایان دوره قفل‌سازی صبر کنید و پس از آن قادر به برداشت و فروش آن خواهید بود.
۵. هک شدن
هک شدن ممکن است هم پلتفرم استیکینگ و هم خود ارز دیجیتال را هدف قرار دهد، بنابراین حتی اگر تنها مالک ارزهای دیجیتال نیز باشید، ریسک آنها را پذیرفته‌اید. پلتفرم‌های استیکینگ که توسط میلیون‌ها نفر مورد اعتماد هستند و مدت‌هاست که فعالیت دارند، همچنان در معرض تهدیدات هکری و تهدیدات امنیت سایبری قرار دارند. این یکی از دلایلی است که برخی از سرمایه‌گذاران ارز دیجیتال تصمیم می‌گیرند توکن‌های خود را در کیف‌پول‌های سخت‌افزاری استیک کنند. بهترین کیف‌پول‌های ارز دیجیتال می‌توانند دارایی‌های شما را امن نگه دارند، اما فرآیند استیکینگ در آنها ممکن است دشوارتر باشد.
۶. پلتفرم‌های استیکینگ تقلبی یا ناامن
برخی از پلتفرم‌های استیکینگ ارز دیجیتال ممکن است با تبلیغات جوایز بسیار بالا تلاش کنند تا مشتریان را به شرکت در آنها ترغیب کنند، بدون اینکه به‌طور کامل در نظر بگیرند که آنها در چه شرایطی وارد می‌شوند. بنابراین مهم است که مالکان ارز دیجیتال هر پلتفرم را به‌دقت بررسی کنند.
آیا کسب درآمد با استیکینگ ارزهای دیجیتال سودآور است؟
مهم‌ترین سوالی که باید از خود بپرسید این است که آیا استیکینگ با استراتژی سرمایه‌گذاری شما هم‌راستا است یا خیر. آیا شما به دنبال معامله ارز دیجیتال برای کسب سود هستید یا قصد دارید آن را برای مدت طولانی نگه دارید؟
اگر به دنبال معامله سریع هستید، استیکینگ ممکن است گزینه مناسبی برای شما نباشد، به ویژه اگر پلتفرم نیاز به قفل‌سازی (lock-up) داشته باشد. اما اگر فکر می‌کنید ارز دیجیتال آینده‌ای طولانی و پرسود دارد، ممکن است پذیرفتن قفل‌سازی که به شما اجازه نمی‌دهد آن را بفروشید، منطقی باشد. در این صورت، درآمد استیکینگ ممکن است فقط یک امتیاز اضافی برای شما باشد.
طبیعتاً شما همچنین باید ریسک‌های ذکر شده در بالا و هر ریسک دیگری که ممکن است به ارز دیجیتال خاص یا پلتفرم استیکینگ شما مربوط باشد را در نظر بگیرید. و زمانی که دارایی‌های ارز دیجیتال خود را استیک می‌کنید، باید شرایط هر توافقی که وارد آن می‌شوید را به‌دقت درک کنید.
این شرایط شامل موارد زیر است:
- آیا شما ملزم به قفل‌کردن دارایی‌های خود هستید و برای چه مدت؟
- نرخ بازده‌ای که می‌توانید احتمالاً به‌دست آورید چیست؟
- حداقل مبلغی که برای قفل‌کردن لازم است (در صورت وجود) چیست؟
- حداکثر پاداش به ازای هر کاربر یا حداکثر میزان سکه‌ای که می‌توان استیک کرد چیست؟
- اندازه کل استخر جوایز چقدر است (در صورت وجود)؟
این عناصر در تصمیم‌گیری شما برای شرکت در استیکینگ و در نهایت میزان درآمدی که می‌توانید به‌دست آورید، تأثیرگذار هستند. شما باید تصمیم بگیرید که آیا بازده بالقوه ارزش ریسک‌هایی را که متحمل می‌شوید دارد یا خیر.
نتیجه‌گیری
کسب درآمد با استیکینگ ارز دیجیتال به فعالان حوزه کریپتو اجازه می‌دهد که علاوه بر خرید و فروش ارزهای دیجیتال، راه‌های دیگری نیز برای سودآوری داشته باشند. در حالی که این درآمد ممکن است یک امتیاز خوب برای نگه‌داشتن یک سکه و به نظر بی‌ریسک باشد، مهم است که ریسک‌های مالکیت و معامله ارز دیجیتال را به یاد داشته باشید، ریسک‌هایی که ممکن است در بسیاری از موارد بیشتر از مبلغ کوچکی که به عنوان درآمد استیکینگ که به‌دست می‌آورید، باشند.
سوالات متداول
استیکینگ چیست؟
استیکینگ روشی است برای کسب درآمد از طریق استفاده از ارز دیجیتال خود در یک شبکه بلاک‌چین. در ازای کمک به عملکرد روان و امن شبکه، شما مقداری بیشتر از همان ارز دیجیتال که استیک کرده‌اید دریافت می‌کنید. جوایز مستقیماً از طرف شبکه به شما تعلق می‌گیرد و ارز شما به هیچ عنوان قرض داده نمی‌شود. این یک روش ایمن، ساده و محبوب برای رشد ارز دیجیتال شما در حین نگهداری آن است.
آیا واقعاً می‌توان از استیکینگ ارز دیجیتال کسب درآمد کرد؟
مقدار درآمد استیکینگ ارز دیجیتال که می‌توان کسب کرد، به شدت متفاوت است و بستگی به پلتفرم استیکینگ، ارز دیجیتال و تعداد افرادی دارد که در حال استیک کردن یک سکه خاص هستند. بهترین پلتفرم‌های استیکینگ می‌توانند جوایز قابل توجهی ارائه دهند.
چگونه استیکینگ ارز دیجیتال را شروع کنیم ؟
- گام ۱: خرید دارایی‌های استیکینگ. اولین گام برای استیکینگ ارز دیجیتال، خرید ارز دیجیتال بومی است که توسط پروتکل اثبات سهام (PoS) استفاده می‌شود.
- گام ۲: استیک کردن به‌طور مستقیم از صرافی یا انتقال ارز دیجیتال خود.
- گام ۳: شروع به کسب جوایز.
آیا ممکن است ارزهای دیجیتال خود را با استیک کردن از دست بدهم؟
استیکینگ ارز دیجیتال ریسک‌هایی دارد. برای مثال، دارایی‌های شما در طول دوره قفل‌سازی استیکینگ، محدود یا فاقد نقدشوندگی هستند. همچنین پاداش استیکینگ (و همچنین توکن‌های استیک شده) ممکن است در صورت نوسانات شدید قیمت کاهش یابند. علاوه بر آن، ارز دیجیتال شما می‌تواند به دلیل نقض پروتکل‌های شبکه، بخشی از آن مصادره شود (در اصطلاح “Slashing”).
