بلاک چین، فناوری قرن 21
سوال اصلی اکثر مردم وقتی نام بلاک چین به گوش می‌رسد؛ اصلا چی هست؟
بلاک چین اسمش هم حتی پیچیده به نظر می‌رسد. البته که توانایی پیچیده شدن را دارد، ولی مفهوم و هدف بسیار ساده‌ای دارد. بلاک چین نوعی جدید از دیتابیس است. اما تفاوت‌های آن با دیتابیس‌های معمول در چیست؟
این تفاوت، شیوه ذخیره‌سازی اطلاعات در بلاک چین است. بلاک چین اطلاعات را در گروهی از داده‌ها یا بلوک ذخیره می‌کند. بلوک‌ها ظرفیت مشخصی دارند و بعد از پرشدن توسط مجموعه‌ای از اطلاعات به بلوک قبلی متصل می‌شوند.
به مجموع این بلوک‌ها، بلاک چین یا زنجیره بلوکی گفته می‌شود.
ارتباط میان بلاکچین ، رمزارزها و ماین
وقتی تراکنشی توسط رمزارزها و در بستر بلاک چین صورت می‌گیرد، به عنوان مجموعه‌ای از کدهای نامفهوم به شبکه‌ای از رایانه‌های همگام با یکدیگر که به صورت غیرانتخابی گزینش می‌شوند و در سراسر جهان پخش شده‌اند، انتقال داده می‌شود. سپس این تراکنش از طریق این رایانه ها حل و تایید می‌شود. بعد از تایید اطلاعات این تراکنش در یک بلوک ذخیره می‌شود. سپس همزمان با ذخیره در بلوک تراکنش انجام می‌شود.
مزیت روش انجام تراکنش‌های غیرمتمرکز شفافیت و امنیت آن است.به فرآیند تایید تراکنش و دریافت کارمزد انجام این تراکنش در مکانیزم اجماع PoW ماین کردن گفته می‌شود.
آیا بلاک چین امن است؟
این تکنولوژی از چند جهت امنیت خود را ثابت می‌کند. اولین مورد این است که بعد از پرشدن هر بلوک و بسته شدن آن به انتهای زنجیره اضافه می‌شود و هر بلوک در زنجیره تابعی از بلوک قبلی است. در نتیجه برگشت به بلوک قبلی بسیار سخت و تقریبا غیرممکن است. به این توابع یا کدهای پیچیده هش گفته می‌شود.
برای اثبات این حرف فرض می‌کنیم که یک شخص قصد دارد تا با دگرگونی شبکه مقداری بیت کوین سرقت کند. وقتی این شخص شبکه را تغییر دهد و امکان برگشت را فراهم کند به دلیل تغییر ساختار زنجیره یا بلوک‌ها به جای ورود به بلوک قبلی، بلوک و زنجیره‌ای جدید ساخته می‌شود چرا که همانطور که گفتیم هر بلوک تابعی از بلوک قبلی است.
در واقع برای هک بلاکچین باید حمله 51 درصدی صورت بگیرد که باتوجه به گستردگی شبکه و سرعت رشد آن امری غیرممکن به نظر می‌رسد.
سیستم مالی بانکی یا بلاک چین؟
ساعات کاری: برای استفاده از بانک‌ها تنها باید در ساعات تعیین شده مراجعه کرد و خدمات غیرحضوری با محدودیت های مختلفی رو‌به‌رو می‌باشد. اما بلاکچین تمام 24 ساعت از 365 روز سال را فعال است.
هزینه تراکنش: هرینه تراکنش های بین بانکی براساس موارد مختلفی تعیین می‌شود. اما عموما وجه در حال انتقال مهم‌ترین عامل تعیین مبلغ تراکنش است.
اما در بلاکچین به این صورت نیست، در حال حاضربه دلیل وجود شبکه‌های مختلف مقادیر مختلفی از کارمزد تعیین می‌شود. اما اگر بخواهیم بلاک چین مادر یا بیت کوین را در نظر بگیریم، مبلغ کارمزد بر اساس سختی و شلوغی شبکه تعیین می‌شود.
سرعت تراکنش: سرعت تراکنش های بانکی بسته به نوع انتقال می‌تواند از آنی تا 48 ساعت متغیر باشد اما در بلاک چین‌های مختلف سرعت انجام تراکنش اکثرا کمتر از یک ساعت است. در شبکه‌ای مثل سولانا، سرعت ثبت تراکنش تقریبا آنی محسوب می‌شود.
امنیت: امنیت تراکنش‌های بانکی توسط بانک ارائه دهنده خدمات تضمین می‌شود. هک شبکه های غیرمتمرکز بلاک چین‌های گسترده غیرممکن است اما سیستم‌های مالی متمرکز در برابر حملات سایبری امنیت خیلی زیادی ندارند.
زمینه‌های استفاده از بلاک چین
از بلاک چین می‌توان در زمینه‌های متعددی استفاده کرد. برای مثال استفاده از بلاک چین در سازمان‌های خدمات درمانی برای حفظ امنیت پرونده بیماران، ارتقا سیستم‌های بانکی، انتقال ارزهای فیات یا رمزارزها، سابقه املاک و …
از این فناوری حتی می‌توان در رای گیری و شمارش آرا استفاده کرد. زیرا استفاده از این تکنولوژی باعث جلوگیری در بروز اشتباه در رای‌گیری یا شمارش آن می‌شود.
بلاک چین نسل دوم
بلاک چین نسل دوم در سال 2014 توسط ویتالیک بوترین مدیرعامل و بنیان گذار اتریوم ساخته شد. تمرکز آن اضافه کردن قرارداد های هوشمند کاربردی به شبکه و غیرمتمرکز سازی همه چیز بود.
یکی از مشکلات بلاکچین‌ها مقیاس پذیری است. برای مثال اتریوم نسخه یک می‌تواند هر بلاک را در مدت زمان 14 ثانیه تکمیل کند که پیشرفت فوق‌العاده‌ای محسوب می‌شد. اما با افزایش رشد شبکه و یا در صورت استفاده از این نسخه بلاکچین برای سازمان های بزرگ، سیستم می‌تواند به مشکلات زیادی برخورد کند. از دیگر مزیت‌های این نسل از بلاک چین پول قابل برنامه ریزی بود.
با استفاده از این قابلیت می‌توان قراردادهایی امن بدون احتمال کلاه برداری حتی با افراد غریبه داشت.
نسل دوم بلاکچین باعث ظهور DAO یا سازمان غیرمتمرکز خودگردان شد. این سازمان‌ها قابیلت بهره برداری بالا بدون کنترل شخصی خاص بر این سازمان‌ها را دارند. در واقع هر عضو از این سازمان بخشی از سامانه کنترلی است.
بلاک چین نسل سوم
نسل سوم بلاکچین با تمرکز بر حل و بهبود مشکل مقیاس پذیری انجام شد. در واقع مشکل مقیاس پذیری در همه جای فناوری تاثیر دارد. یعنی با افزایش تعداد کاربران و شلوغی و گسترده تر شدن شبکه حتی ماین کردن بیت کوین و تایید تراکنش‌ها سخت‌تر می‌شود و باعث مصرف انرژی بیشتر می‌شود.
در حال حاضر بلاک چین نسل سه اتریوم با نام پلاسما شناخته می‌شود.
بهبود مشکل مقیاس پذیری می‌تواند باعث کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز انجام تراکنش شود.
در نسل سوم بلاک چین قابلیت تطبیق پذیری شبکه‌های مختلف با یکدیگر رونمایی شد. برای مثال سامانه چین لینک ChainLink قصد دارد تا یک اکوسیستم مبتنی بر اوراکل با همکاری کمپانی‌های اوراکل، گوگل و سویفت راه اندازی کند.
در نسل سوم بلاکچین راهکاری به عنوان شاردینگ برای حل مشکل مقیاس پذیری معرفی شد. شاردینگ به نحوه‌ی طبقه‌بندی دیتابیس یا پایگاه داده است که با تبدیل یک پایگاه به تعدادی شاخه‌های کوچکتر باعث بهبود عملکرد و کاهش زمان پاسخ‌دهی می‌شود.
شیوه کار راه حل های مشکل مقیاس پذیری
در حال حاضر اتریوم بدون استفاده از پروتکل‌های شاردینگ و پلاسما توانایی انجام 10 تراکنش در ثانیه را دارد که در مقایسه 24 هزار تراکنش در ثانیه یک سیستم بانکی بسیار ناچیر به نظر می‌رسد.
حال با ساخت بلاک چین‌های موازی و تقسیم شبکه بر روی آن یا تقسیم یک شبکه و نودهای آن به قسمتهای کوچکتر و افزایش قدرت پردازشی ناچیز نودها می‌توان مشکل مقیاس پذیری را بهبود بخشید.
در حال حاضر و باتوجه به تکنولوژِی فعلی تنها از موارد امنیت، غیرمتمرکز بودن و مقیاس پذیری بالا تنها می‌توان دو گزینه را بصورت همزمان استفاده کرد. به همین دلیل شبکه‌های بلاک چین با هدف‌های متفاوت در حال توسعه می‌باشند.
کلام آخر
در حال حاضر با وجود گذشت بیش از 13 سال از راه‌اندازی اولین بلاک چین، این تکنولوژی در ابتدای مسیر است. و برای بهبود یافتن و بی‌نقص شدن شبکه، به زمان نیاز است. اما بدیهی است که بلاک چین آینده بهتری را برای همه رقم می‌زند.
امیدواریم که از مطالعه این مطلب لذت کافی را برده باشید.
