
در بازارهای مالی، به خصوص بازار ارزهای دیجیتال، چیزی به نام سود تضمین شده وجود ندارد. روشهای تحلیلی مختلف، ابزارها، مدیریت ریسک و… تنها ریسک معاملات را کاهش میدهند و ضامن دریافت سود ما از بازار نیستند. با این حال آربیتراژ کردن یک روش با سود تضمین شده محسوب میشود یا میتوان گفت که حداقل در تئوری چنین است. به همین دلیل، معامله گران زیادی برای به دست آوردن فرصتهای آربیتراژ با یکدیگر رقابت میکنند. این رقابت شدید موجب میشود تا سود آربیتراژ عموما ناچیز باشد و رابطه مستقیمی با سرعت عمل و حجم سرمایه داشته باشد. به همین دلیل است که بیشتر معاملات آربیتراژ توسط باتها و الگوریتمهای معاملاتی با فرکانس بالا (HFT) انجام میشوند.
آربیتراژ چیست؟
آربیتراژ (Arbitrage) یک استراتژی معاملاتی نسبتا کم ریسک است که از تفاوت قیمت در بازارهای مختلف استفاده می کند. بیشتر اوقات، این روش شامل خرید و فروش یک دارایی (مانند بیت کوین) در صرافی های مختلف است. از آنجایی که قیمت بیت کوین در تئوری باید در صرافی الف و صرافی ب برابر باشد، هر تفاوتی بین این دو احتمالاً یک فرصت آربیتراژ است. آربیتراژ یک استراتژی بسیار رایج در دنیای ترید میباشد، اما بیشتر، ابزاری برای موسسات مالی بزرگ بوده است. با دموکراتیزه شدن بازارهای مالی به لطف ارزهای دیجیتال، ممکن است فرصتی برای معامله گران ارزهای دیجیتال نیز وجود داشته باشد تا از آن بهره ببرند.
آشنایی با معاملات آربیتراژ یا آربیتراژ تریدینگ

معاملات آربیتراژ یک استراتژی معاملاتی است که هدف آن کسب سود از طریق خرید همزمان دارایی در یک بازار و فروش آن در بازار دیگر است. در تئوری، قیمت یک دارایی باید در صرافیهای مختلف یکی باشد، اما گاهی واقعیت عمل با تئوری متفاوت است. چالشی که یک معاملهگر آربیتراژ یا آربیتراژور دارد، نه تنها یافتن این تفاوت های قیمتی است، بلکه امکان معامله سریع آنها است.
از آنجایی که سایر معامله گران آربیتراژ احتمالاً شاهد این تفاوت در قیمت (اسپرد) هستند، پنجره سودآوری معمولاً خیلی سریع بسته می شود. علاوه بر این، از آنجایی که معاملات آربیتراژ معمولاً کم خطر هستند، بازده آنها عموماً پایین است. این بدان معناست که معامله گران آربیتراژ نه تنها باید سریع عمل کنند، بلکه به سرمایه زیادی نیاز دارند. ممکن است تعجب کنید اگر بگوییم که معاملات آربیتراژ چند نوع مختلف دارند، پس بیایید تا به بررسی و توضیح هرکدام بپردازیم.
انواع معاملات آربیتراژ
انواع مختلفی از استراتژیهای آربیتراژ وجود دارد که معامله گران در سراسر جهان در بسیاری از بازارهای مختلف از آنها بهره می برند. با این حال، وقتی صحبت از بازار ارزهای دیجیتال میشود، انواع مختلفی از آربیتراژ مورد استفاده قرار میگیرد.
۱. معاملات آربیتراژ در صرافی
متداول ترین نوع معامله آربیتراژ، آربیتراژ در صرافی است؛ یعنی زمانی که یک معامله گر یک رمزارز را در یک صرافی خریداری می کند و همان را در صرافی دیگری می فروشد. قیمت ارزهای دیجیتال می تواند به سرعت تغییر کند. اگر به اوردر بوک های یک دارایی در صرافیهای مختلف نگاهی بیندازید، متوجه میشوید که قیمتها هرگز در یک زمان، یکسان نیستند. اینجاست که معامله گران آربیتراژ وارد می شوند. آنها سعی می کنند از این تفاوت های کوچک برای گرفتن سود خود استفاده کنند.
این موضوع در عمل یعنی چه؟ فرض کنید که قیمت بیت کوین در بایننس ۸۵،۰۰۰ دلار و در صرافی ارزینجا ۸۵،۱۰۰ دلار است. اگر یک معامله گر آربیتراژ این تفاوت قیمت را ببیند، بیت کوین را از بایننس خریده و آن را در ارزینجا میفروشد. این معامله گر در این اقدام خود به ازای هر بیت کوین ۱۰۰ دلار سود خواهد کرد.
البته زمان بندی، سرعت عمل و اجرای این معاملات بسیار مهم خواهد بود. همچنین در این فرایند کارمزدهای خرید و فروش، کارمزد انتقال شبکه بیت کوین و میزان سرمایه نقش مهمی دارد. همچنین اختلاف قیمتی که ما مثال زدیم، برای بیت کوین، کاملا رویایی است؛ زیرا بازار این ارزدیجیتال نسبتاً بالغ است و فرصت های آربیتراژ آن معمولاً بسیار کم هستند.

۲. معاملات آربیتراژ با فاندینگ ریت
آربیتراژ با فاندینگ ریت نوعی از معاملات آربیتراژ است که در بازار مشتقات ارزهای دیجیتال انجام میشود. در این نوع آربیتراژ، معاملهگر از اختلاف بین قیمت اسپات (نقدی) یک دارایی و قیمت آن در قراردادهای آتی یا فیوچرز بهرهبرداری میکند.
نحوه محاسبه فاندینگ ریت
فاندینگ ریت (Funding Rate) در قراردادهای آتی و فیوچرز، نرخ بهرهای است که به معاملهگرانی که پوزیشنهای خرید (Buy) یا فروش (Sell) دارند، پرداخت یا دریافت میشود. این نرخ معمولاً هر 8 ساعت یک بار محاسبه و پرداخت میشود.
آموزش آربیتراژ با فاندینگ ریت
در آربیتراژ با فاندینگ ریت، معاملهگر ابتدا قیمت اسپات یک دارایی را در بازار اسپات بررسی میکند. سپس، قیمت آن دارایی را در بازار قراردادهای آتی یا فیوچرز بررسی میکند. اگر قیمت اسپات دارایی با قیمت آن در بازار قراردادهای آتی یا فیوچرز اختلاف داشته باشد، معاملهگر میتواند از این اختلاف قیمت برای کسب سود استفاده کند.
برای مثال، فرض کنید قیمت بیت کوین در بازار اسپات ۸۰،۰۰۰ دلار است. همچنین، قیمت بیت کوین در بازار قراردادهای آتی با سررسید یک ماهه ۸۰،۵۰۰ دلار است. در این حالت، قیمت بیت کوین در بازار قراردادهای آتی ۵۰۰ دلار بالاتر از قیمت اسپات آن است. معاملهگر میتواند با خرید بیت کوین در بازار اسپات و فروش آن در بازار قراردادهای آتی، از این اختلاف قیمت سود کسب کند.

محاسبه سود آربیتراژ با فاندینگ ریت
سود آربیتراژ با فاندینگ ریت را میتوان به صورت زیر محاسبه کرد:
سود = (قیمت قرارداد آتی – قیمت اسپات) * مقدار معامله
در مثال بالا، سود معاملهگر در صورت معامله ۱ بیت کوین به صورت زیر خواهد بود:
500$ = (40,000 – 40,500) * 1
۳. آربیتراژ مثلثی
یکی دیگر از انواع بسیار رایج معاملات آربیتراژ در دنیای ارزهای دیجیتال آربیتراژ مثلثی است. این نوع آربیتراژ زمانی است که یک معامله گر متوجه اختلاف قیمت بین سه ارز دیجیتال مختلف می شود و آنها را در یک نوع حلقهای شکل با یکدیگر مبادله می کند. ایده پشت آربیتراژ مثلثی ناشی از تلاش برای استفاده از تفاوت قیمت ارزهای متقابل مانند بیت کوین به اتریوم است.
به عنوان مثال، می توانید با بایننس کوین خود بیت کوین بخرید، سپس با بیت کوین خود اتریوم بخرید و در نهایت با اتریوم، بایننس کوین خود را پس بگیرید. اگر ارزش نسبی بین اتریوم و بیت کوین با ارزش هر یک از این ارزها در مقابل بایننس کوین مطابقت نداشته باشد، فرصت آربیتراژ وجود دارد. البته به تعابیر دیگر، خرید و فروش یک یا دو دارایی در 3 صرافیهم آربیتراژ مثلثی خوانده میشود.

ریسک های مرتبط با معاملات آربیتراژ
در حالی که معاملات آربیتراژ نسبتاً کم ریسک در نظر گرفته می شود، این به معنای صفر بودن ریسک نیست. بدون ریسک، هیچ پاداشی وجود نخواهد داشت و ترید آربیتراژ قطعا از این قاعده مستثنی نیست. بزرگترین ریسک مرتبط با معاملات آربیتراژ، ریسک اجراست. این ریسک زمانی اتفاق می افتد که اسپرد (اختلاف) بین قیمت ها قبل از اینکه بتوانید معامله را نهایی کنید بسته می شود و در نتیجه بازدهی صفر یا منفی به دست می آید.
این موضوع می تواند به دلیل اسلیپیج قیمت، اجرای کند، هزینه های غیرعادی و بالای تراکنش، افزایش ناگهانی نوسانات و غیره باشد. یکی دیگر از ریسکهای مهم در معاملات آربیتراژ، ریسک نقدینگی است. این مورد زمانی اتفاق می افتد که نقدینگی کافی برای ورود و خروج از بازارهایی که برای تکمیل آربیتراژ خود نیاز دارید وجود نداشته باشد. اگر با استفاده از ابزارهای اهرمی مانند قراردادهای آتی معامله میکنید، ممکن است در صورت تغییر روند قیمت، مارجین کال شوید. طبق معمول، اعمال مدیریت ریسک مناسب بسیار مهم است.
جمع بندی – چرا آموزش معاملات آربیتراژ مهم است؟
امکان استفاده از معاملات آربیتراژ فرصتی عالی برای معامله گران ارزهای دیجیتال است. با سرعت و سرمایه مناسب برای شرکت در این نوع استراتژی ها، می توانید معاملات کم ریسک و سودآور را در کمترین زمان انجام دهید. ریسک مرتبط با معاملات آربیتراژ را نباید نادیده گرفت. در حالی که معاملات آربیتراژ ممکن است به معنای «سود بدون ریسک» یا «سود تضمین شده» باشد، واقعیت این است که بدون ریسک، هیچ پاداشی وجود نخواهد داشت.
سوالات متداول
چه انواعی از آربیتراژ در بازار رمزارزها وجود دارد؟
سه نوع رایج از آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال عبارتند از:
- آربیتراژ بین صرافیها: خرید در یک صرافی و فروش در صرافی دیگر با قیمت بالاتر.
- آربیتراژ با فاندینگ ریت: استفاده از تفاوت بین قیمت اسپات و قیمت فیوچرز یک دارایی.
- آربیتراژ مثلثی: استفاده از تفاوت نرخ تبدیل میان سه ارز دیجیتال برای کسب سود در یک چرخه معاملاتی.
چطور از معاملات آربیتراژ سود ببریم؟
بیشتر سودآوریهای آربیتراژ نصیب معاملهگران حرفهای، مؤسسات مالی و باتهای معاملهگر با فرکانس بالا (HFT) میشود. دلیل آن، دسترسی سریعتر به بازار، حجم سرمایه بیشتر، اجرای سریعتر و الگوریتمهای هوشمند برای شناسایی فرصتهای کوتاهمدت است. برای معاملهگران خرد، سودآوری ممکن است دشوارتر باشد، مگر اینکه بتوانند با دقت بالا، سرعت مناسب و مدیریت ریسک وارد عمل شوند.
آیا معاملات آربیتراژ واقعاً سود تضمینشده دارند؟
خیر، اگرچه معاملات آربیتراژ در تئوری به عنوان روشهایی با سود تضمینشده شناخته میشوند، اما در عمل این سود کاملاً تضمینشده نیست. عوامل مختلفی مانند سرعت اجرا، هزینه تراکنشها، نقدینگی بازار و رقابت شدید میان معاملهگران میتواند باعث شود فرصت سودآوری از بین برود یا سود نهایی بسیار ناچیز باشد.