در دنیا و بازار ارزهای دیجیتال، بلاکچین ها نقشی محوری ایفا می‌کنند. این فناوری نسبتا نوظهور، بستری امن، شفاف و غیر متمرکز را برای انجام تراکنش‌ها، ذخیره‌سازی داده‌ها و اجرای اپلیکیشن های غیر متمرکز (DApps) فراهم می‌کند. در میان انواع مختلف بلاکچین، بلاکچین های لایه ۱ به‌عنوان ستون فقرات این اکوسیستم عمل می‌کنند. این شبکه‌های اصلی و بنیادی، تراکنش‌ها را نهایی می‌کنند و امنیت و اجماع را در سطح پایه‌ای تضمین می‌کنند.
[ez-toc]
بلاکچین‌های لایه یک، مستقل و خودکار عمل می‌کنند و از مکانیسم‌های مختلف اجماع مانند اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) برای تایید تراکنش‌ها و حفظ یکپارچگی شبکه استفاده می‌کنند. با وجود مزایای متعدد، چالش‌های مربوط به مقیاس‌پذیری، یکی از موانع اصلی پیش روی بلاکچین ها محسوب می‌شود. بلاکچین های لایه ۱ با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه، در تلاش برای حل این گونه چالش‌ها و تسریع و تسهیل انجام تراکنش‌ها در شبکه‌های بلاکچینی هستند.
در این مقاله، به بررسی ۱۰ بلاکچین برتر لایه ۱ بر اساس ارزش بازار می‌پردازیم. این بلاکچین ها، هر کدام با ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فرد خود، نقشی کلیدی در دنیای ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند. هدف از نگارش این مقاله، ارائه اطلاعات جامع و دقیق درباره این ۱۰ بلاکچین برتر لایه ۱ به خوانندگان است تا بتوانند درک عمیق‌تر و بهتری از برترین پروژه‌های زیربنایی بازار ارز دیجیتال به دست آورند و با آگاهی بیشتر، اقدام به سرمایه‌گذاری یا استفاده از این پلتفرم‌ها نمایند. لازم به ذکر است که هر کدام از این ۱۰ بلاکچین، دارای ارز دیجیتال بومی مختص به خود هستند. همچنین، بلاکچین بیت کوین را به دلیل جایگاه و ویژگی‌های خاص و متمایز آن، در این رده‌بندی وارد نکرده‌ایم.
ویژگی‌های کلیدی بلاکچین های لایه ۱
بلاکچین های لایه ۱، ستون فقرات اکوسیستم کریپتو هستند و زیرساختی حیاتی را برای اجرای اپلیکیشن های غیر متمرکز (DApps) و سایر خدمات بلاکچینی فراهم می‌کنند. در ادامه به بررسی ویژگی‌های کلیدی این شبکه‌های بنیادی می‌پردازیم:
۱. غیرمتمرکزسازی
- یکی از ویژگی‌های بارز بلاکچین های لایه ۱، ماهیت غیر متمرکز آنهاست. این بدان معناست که هیچ نهاد یا فردی کنترل کاملی بر شبکه ندارد. در عوض، این شبکه‌ها توسط مجموعه‌ای از گره‌ها (کامپیوترها) در سراسر جهان اداره می‌شوند. این امر امنیت شبکه را به شدت افزایش می‌دهد و از تقلب یا دستکاری داده‌ها جلوگیری می‌کند.
- بلاکچین های لایه ۱ از الگوریتم‌های اجماع مختلفی مانند اثبات کار (PoW) یا اثبات سهام (PoS) برای تایید تراکنش‌ها و حفظ یکپارچگی شبکه استفاده می‌کنند. این الگوریتم‌ها اطمینان می‌دهند که همه مشارکت‌کنندگان در شبکه با وضعیت فعلی بلاکچین (تاریخچه تراکنش‌ها) موافق هستند.
۲. تغییرناپذیری و شفافیت
- تراکنش‌هایی که در یک بلاکچین لایه ۱ ثبت می‌شوند، غیرقابل تغییر هستند. به این معنی که پس از ثبت، نمی‌توان آن‌ها را حذف، تغییر یا دستکاری کرد. این ویژگی، اطمینان از صحت و اعتبار سوابق تراکنش‌ها را تضمین می‌کند.
- تمام تراکنش‌های انجام شده در یک بلاکچین لایه ۱، به صورت عمومی در دسترس هستند. این شفافیت، امکان نظارت و حسابرسی بر فعالیت‌های شبکه را فراهم می‌کند و اعتماد به صحت و درستی تراکنش‌ها را افزایش می‌دهد.
۳. استقلال در اجرا
- برخلاف بلاکچین های لایه ۲ که روی بلاکچین های موجود لایه ۱ ساخته می‌شوند، بلاکچین های لایه ۱ شبکه‌های مستقلی هستند. این بدان معناست که آن‌ها برای اجرای تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند به هیچ سیستم خارجی دیگری وابسته نیستند.
- این استقلال باعث می‌شود که بلاکچین های لایه ۱ انعطاف‌پذیرتر باشند و بتوانند ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فرد خود را ارائه دهند.
۴. پشتیبانی از توکن‌های بومی
- بسیاری از بلاکچین های لایه ۱، دارای یک ارز دیجیتال بومی هستند. این توکن‌ها برای اهداف مختلفی از جمله پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، مشارکت در فرآیند اجماع (مانند استیکینگ) و حتی رای‌گیری در مورد تغییرات آتی شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- وجود توکن‌های بومی، باعث افزایش کارایی و ارزش شبکه می‌شود و انگیزه‌ای برای مشارکت کاربران در اکوسیستم آن بلاکچین ایجاد می‌کند.
۵. پذیرش گسترده و قابلیت توسعه
- بلاکچین های لایه ۱، به عنوان زیربنای اصلی دنیای بلاکچین، از پذیرش گسترده با بهره‌مندی از طیف وسیعی از سیستم‌ها و سرویس‌ها برخوردار هستند. این امر، توسعه و پذیرش اپلیکیشن های غیر متمرکز (DApps) ساخته شده روی این بلاکچین‌ها را تسهیل می‌کند.
- بلاکچین های لایه ۱ به عنوان یک پلتفرم توسعه عمل می‌کنند و توسعه‌دهندگان می‌توانند با استفاده از ابزارها و زبان‌های برنامه‌نویسی اختصاصی، اپلیکیشن های غیر متمرکز نوآورانه‌ای را روی آن‌ها ایجاد کنند.
۶. ارزش و امنیت رو‌به‌رشد
- هر چه تعداد کاربران و توسعه‌دهندگانی که از یک بلاکچین لایه ۱ خاص استفاده می‌کنند، بیشتر باشد، ارزش و امنیت آن شبکه نیز افزایش می‌یابد.
- این ویژگی، باعث ایجاد یک حلقه بازخورد مثبت می‌شود و به جذب کاربران و توسعه‌دهندگان بیشتر به سمت آن بلاکچین خاص سوق پیدا می‌کند.
در نظر داشته باشید که هر بلاکچین لایه یک ممکن است بر برخی از این ویژگی‌ها تأکید بیشتری داشته باشد و ویژگی‌های منحصر به فرد خود را ارائه دهد. در بخش‌های بعدی مقاله، به بررسی تک تک این ۱۰ بلاکچین برتر لایه ۱ خواهیم پرداخت تا با ویژگی‌های هر کدام بیشتر آشنا شویم.
بررسی ۱۰ بلاکچین برتر لایه ۱ بر اساس ارزش بازار
- اتریوم (Ethereum):
اتریوم، پیشگام بلاکچین های هوشمند، بستری غیرمتمرکز را برای اجرای اپلیکیشن های غیر متمرکز (DApps) و قراردادهای هوشمند فراهم می‌کند. این بلاکچین از ماشین مجازی اتریوم (EVM) استفاده می‌کند که به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد با زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف مانند Solidity، اپلیکیشن های غیر متمرکز بسازند.
اتریوم همواره با چالش مقیاس‌پذیری روبرو بوده است، اما راه‌حل‌های لایه ۲ مانند Optimism و Polygon برای آن توسعه پیدا کرده‌اند تا تراکنش‌ها را سریع‌تر و ارزان‌تر کنند. ارز دیجیتال بومی اتریوم، اتر (ETH) نام دارد.
- زنجیره بایننس (BNB Chain):
بلاکچین لایه ۱ زنجیره بایننس (BNB Chain)، با هدف افزایش سرعت و کارایی تراکنش‌ها در مقایسه با اتریوم طراحی شده است. این بلاکچین توسط صرافی بایننس، بزرگترین صرافی ارز دیجیتال جهان، پایه‌گذاری شده است و دارای توکن کاربردی خود با نام بایننس کوین (BNB) است.
- سولانا (Solana):
سولانا، یک بلاکچین پرسرعت و مقیاس‌پذیر است که از معماری منحصر به فردی به نام “Proof of History” یا PoH برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کند. این بلاکچین ادعا می‌کند که می‌تواند به سرعت صدها هزار تراکنش در ثانیه را پردازش کند و به عنوان رقیبی برای اتریوم در فضای اپلیکیشن های غیر متمرکز مطرح است. ارز دیجیتال بومی سولانا، توکن SOL است.
- تون (The Open Network):
تون، یک پلتفرم بلاکچین عمومی با تمرکز بر مقیاس‌پذیری و کارایی است. این بلاکچین از الگوریتم اجماع خاص خود به نام “Proof of Elapsed Time” یا به طور اختصار PoET استفاده می‌کند که از نظر انرژی کارآمدتر از PoW است. این شبکه از توکن بومی خود با نام تون کوین (TON) بهره می‌برد که کاربردهای فراوانی در پیام‌رسان تلگرام دارد.
- کاردانو (Cardano):
بلاکچین لایه ۱ کاردانو، با هدف ایجاد یک پلتفرم امن، مقیاس‌پذیر و پایدار برای اپلیکیشن های غیر متمرکز و قراردادهای هوشمند طراحی شده است. این بلاکچین از دو بلاکچین موازی به نام‌های Cardano Settlement Layer و Cardano Computation Layer استفاده می‌کند. نام ارز دیجیتال بلاکچین کاردانو، ADA است.
- آوالانچ (Avalanche):
آوالانچ، یک بلاکچین چند زنجیره‌ای است که با هدف غلبه بر چالش‌های مقیاس‌پذیری بلاکچین های سنتی مانند اتریوم، طراحی شده است. این بلاکچین از سه بلاکچین مجزا به نام‌های X-Chain، P-Chain و C-Chain برای پردازش انواع مختلف تراکنش‌ها استفاده می‌کند.
- X-Chain: برای تراکنش‌های توکن به توکن، مانند مبادله ارزهای دیجیتال، استفاده می‌شود.
- P-Chain: برای پردازش تراکنش‌های استیبل‌کوین‌ها و قراردادهای هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- C-Chain: برای اجرای اپلیکیشن های غیر متمرکز استفاده می‌شود.
این معماری منحصر به فرد، به آوالانچ اجازه می‌دهد تا به سرعت هزاران تراکنش در ثانیه را پردازش کند و در عین حال، امنیت و غیرمتمرکز بودن را حفظ کند. ارز دیجیتال بومی آوالانچ، AVAX نام دارد.
- ترون (Tron):
ترون، یک بلاکچین عمومی است که بر روی مقیاس‌پذیری و کارایی تمرکز دارد. این بلاکچین از الگوریتم اجماع “Proof of Elapsed Time” استفاده می‌کند. ترون با استفاده از این الگوریتم اجماع (PoET) و سایر تکنیک‌های بهینه‌سازی، ادعا می‌کند که می‌تواند به سرعت ۲۰ هزار تراکنش در ثانیه را پردازش کند.
این بلاکچین برای توسعه‌دهندگانی که به دنبال ساخت اپلیکیشن های غیر متمرکز با کارمزد تراکنش کم و سرعت بالا هستند، جذاب است. ارز دیجیتال بومی ترون، TRX، یکی از محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال جهان برای انجام انتقال با هزینه پایین و سرعت بالا است.
- پولکادات (Polkadot):
پولکادات، به عنوان «متا بلاکچین» شناخته می‌شود، زیرا به بلاکچین های مختلف اجازه می‌دهد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و با هم تعامل داشته باشند. این بلاکچین از رله‌های پاراچین (parachain) برای اتصال بلاکچین های دیگر به شبکه اصلی پولکادات استفاده می‌کند.
پولکادات با ایجاد یک اکوسیستم بلاکچین متداخل، به دنبال حل مشکل «جزیره‌ای شدن بلاکچین‌ها» است. این مشکل به عدم وجود قابلیت همکاری بین بلاکچین های مختلف اشاره دارد که مانع از تعامل آسان کاربران و توسعه‌دهندگان بین این بلاکچین‌ها می‌شود. ارز دیجیتال بومی پولکادات، DOT، برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها، استیکینگ و مشارکت در حاکمیت شبکه استفاده می‌شود.
- بیت کوین کش (Bitcoin Cash):
بیت کوین کش، یک هارد فورک از بیت کوین است که در سال 2016 ایجاد شد. هدف اصلی بیت کوین کش، افزایش اندازه بلوک و افزایش ظرفیت تراکنش‌ها بود. این امر به منظور کاهش کارمزد تراکنش‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها انجام شد. بیت کوین کش از الگوریتم اجماع PoW استفاده می‌کند.
- نیر پروتکل (Near Protocol):
نیر پروتکل، یک بلاکچین مقیاس‌پذیر و کارآمد است که از الگوریتم اجماع “Sharded Proof-of-Stake” یا به طور اختصار SPoS برای تایید تراکنش‌ها استفاده می‌کند. SPoS نوعی از الگوریتم اجماع PoS است که شبکه را به بخش‌های کوچکتر (شاردها) تقسیم می‌کند.
این امر به نیر پروتکل اجازه می‌دهد تا تراکنش‌های بیشتری در ثانیه را پردازش کند. نیر پروتکل برای توسعه‌دهندگانی که به دنبال ساخت اپلیکیشن های غیر متمرکز با کارمزد تراکنش کم و سرعت بالا هستند، گزینه مناسبی است. ارز دیجیتال NEAR، توکن بومی نیر پروتکل است.
نتیجه‌گیری
دنیای بلاکچین ها به سرعت در حال تحول است و بلاکچین های لایه ۱ ستون فقرات این اکوسیستم را تشکیل می‌دهند. این شبکه‌ها با ارائه بستری امن، شفاف و غیرمتمرکز، امکان ساختن طیف وسیعی از برنامه‌ها و ارائه خدمات جدید را فراهم می‌کنند.
در این مقاله، به بررسی ۱۰ بلاکچین برتر لایه ۱ بر اساس ارزش بازار پرداختیم. هر کدام از این بلاکچین‌ها، ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فرد خود را ارائه می‌دهند و نقشی کلیدی در دنیای رو به رشد ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند. قبل از سرمایه گذاری در هر کدام از ارزهای دیجیتال این بلاکچین ها، باید تحقیقات جامع و دقیقی انجام داد.
