سیستمهای بانکداری
بانکها از مهمترین نهادهای جامعه امروزی هستند؛ جوری که زندگی بدون آنها، محال به نظر میرسد. مفهوم بانک ریشه در مفهوم پول دارد که تو قسمت قبلی، در مورد آن صحبت کردیم. اگه فرض کنیم که بانک، قلب یه جامعه اسست، پس پول هم، خون در رگهای آن محسوب میشود.
چرخه بانکداری از دور خیلی ساده به نظر میرسد، یک سری از ثروتمندان، سرمایهشان را به هر شکلی که باشد در اختیار بانک میگذارند و در ازای آن، سود دریافت میکنند. یک سریهم از بانک وام میگیرند و در ازای آن بهره پرداخت میکنند.
بانکداری از سال 1609 میلادی، تو آمستردام به وجود آمد و سال 1266 شمسی به شکل غیررسمی، به ایران رسید. مدتی بعد، طی قراردادی که ناصرالدین شاه با بارون دورویتر امضا کرد، اولین بانک رسمی ایران، به اسم بانک شاهی راهاندازی شد. در سال 1304 و بعد از بانک شاهی، اولین بانک ایرانی شکل گرفت. با توجه به اینکه این بانک، از محل صندوق پسانداز نظامیان تاسیس شده بود، اسمش رو سپه گذاشتند.
بانکهای جدید را میشود بر حسب فعالیتشان، به هفت گروه مختلف تقسیم کرد: بانک تجاری، بانک پسانداز، شرکتهای سرمایهگذاری امانی، بانکهای سرمایهگذاری، بانکهای رهنی، بانک صنعتی و بانک مرکزی.
بانکداری را میشود به انواع دیگری هم تقسیم کرد:
مثلا: بانکداری خرد، شامل بانکهایی میشود که کارهای روزمرهی افتتاح حساب، سپردهگذاری، حواله و ... را انجام میدهند. بانکداری تجاری، بانکهایی هستن که از طریق جمعآوری سپرده، اعطای وام و خدمات، حول محور سپردههایشان، درآمد کسب میکنند. بانکداری سرمایهگذاری که بهشون شرکتهای تامین سرمایه هم میگویند، با سرمایه مشتریانشان، سرمایهگذاری میکنند.
همونطور که میدانید، بانکها روش سنتی ذخیرهسازی پول برای مردم هستند. البته موسسات بزرگتر و دولتها معمولا از شیوه ذخایر ارز و طلا استفاده میکنند. ذخیره ارزی هر کشوری به صورت مجموعهای از ارزهای کشور دیگر انجام میشود؛ اما هر سال برآیند آن را به دلار اعلام میکنند. تو سال 2022، ذخیره ارزی ایران 30 میلیارد دلار و عربستان 445 میلیارد دلار بوده. ذخیره طلا هم، بیشتر به عهده بانکهای مرکزی هستش و نشوندهنده عملکرد و اعتبار اون بانک مرکزی محسوب میشه.
شاید بپرسید اصلا چرا ذخیرهسازی ارز و طلا صورت میگیرد؟ دلیلش این است که خرید ارز کشورهای دیگر، به نوعی سرمایهگذاری در اقتصاد آن کشور هست. با توجه به اینکه میزان طلا هم محدود است، همیشه در طول تاریخ، تقاضاش کمتر از عرضه آن بوده است؛ به همین دلیل، تورم هیچ اثری رو این داراییها ندارد.در این دوره، درباره تورم خیلی صحبت میکنیم؛ ولی الان در همین حد بدانید که طلا یه دارایی ضد تورمی است.