گواه اثبات سهام: جایگزین کارآمد اثبات کار
گواه اثبات سهام یا Proof of Stake (PoS)، الگوریتمی نوین برای اجماع در بلاکچین است که در سال ۲۰۱۱ در انجمن BitcoinTalk معرفی شد. این الگوریتم، پاسخی به مشکلات اثبات کار (PoW) بود و با تمرکز بر بهرهوری انرژی، راهی پایدارتر برای اعتبارسنجی تراکنشها ارائه کرد. PoS، امروزه در شبکههای بزرگی مانند اتریوم کاربرد دارد و آینده بسیاری از بلاکچینها را شکل میدهد.
در PoS، برخلاف PoW که ماینرها با قدرت پردازشی رقابت میکنند، نودها بر اساس مقدار رمزارز استیکشده (سپردهگذاریشده) انتخاب میشوند. این روش، امنیت را حفظ میکند اما مصرف انرژی را به شدت کاهش میدهد.
تاریخچه و معرفی PoS
PoS در سال ۲۰۱۱ به عنوان راهحلی برای مصرف انرژی بالای PoW پیشنهاد شد. شبکههایی مانند Peercoin نخستین بار آن را پیاده کردند. مهاجرت اتریوم از PoW به PoS در ۲۰۲۲ (مرج)، نقطه عطفی بود که مصرف انرژی شبکه را بیش از ۹۹ درصد کاهش داد.
نحوه کار گواه اثبات سهام
در PoS، نودها (استیکرها) مقدار مشخصی رمزارز را استیک میکنند. شانس انتخاب برای ضرب بلوک بعدی، بر اساس عوامل زیر است:
مقدار استیک: هرچه بیشتر، شانس بالاتر.
سن توکن: مدت زمان استیک شدن (برای جلوگیری از تمرکز قدرت).
انتخاب تصادفی: ترکیب با فاکتورهای دیگر برای عدالت.
استیکر انتخابشده، تراکنشها را تأیید و بلوک را ضرب میکند. پاداش از کارمزد تراکنشها تأمین میشود، نه استخراج جدید. اگر نود رفتار مخرب داشته باشد، بخشی از استیک را از دست میدهد (اسلشینگ).
مزایای PoS نسبت به PoW
بهرهوری انرژی: مصرف برق ناچیز نسبت به ماینینگ.
دسترسی آسانتر: نیازی به سختافزار گران نیست؛ کافی است رمزارز استیک کنید.
امنیت بالا: حمله ۵۱ درصدی نیاز به کنترل بیش از نیمی از استیک دارد که هزینهاش میلیاردی است.
غیرمتمرکزتر: بدون استخرهای ماینینگ، قدرت توزیعشدهتر است.
کاهش عرضه: پاداش کمتر، تورم پایینتر.
امنیت در PoS
استیک، تضمین رفتار صادقانه است. رفتار مخرب منجر به از دست دادن استیک میشود. حمله ۵۱ درصدی در PoS گرانتر از PoW است، زیرا کنترل نیمی از شبکه نیاز به خرید حجم عظیمی رمزارز دارد که قیمت را بالا میبرد و حمله را غیراقتصادی میکند.
چالشهای PoS
تمرکز ثروت: افراد ثروتمند شانس بیشتری دارند (هرچند با فاکتورهای تصادفی تعدیل میشود).
ریسک استیکینگ: قفل شدن دارایی برای مدت مشخص.
اما مزایا، PoS را به گزینه برتر برای نسل جدید بلاکچینها تبدیل کرده است.
سوالات متداول
- گواه اثبات سهام چیست؟
- الگوریتمی که نودها بر اساس استیک رمزارز برای ضرب بلوک انتخاب میشوند.
- تفاوت PoS با PoW چیست؟
- PoS انرژی کمتری مصرف میکند و بر استیک متکی است، PoW بر قدرت پردازشی.
- استیکینگ چگونه کار میکند؟
- سپردهگذاری رمزارز برای شانس ضرب بلوک و دریافت پاداش.
- چرا PoS امن است؟
- رفتار مخرب منجر به از دست دادن استیک (اسلشینگ) میشود.
- کدام شبکهها از PoS استفاده میکنند؟
- اتریوم (پس از مرج)، کاردانو، سولانا و بسیاری دیگر.