سولانا ، قاتل اتریوم
وقتی حرف از بلاکچین سولانا می‌شود ، حتما حرفی از بزرگترین چالش این شبکه یعنی مقیاس پذیری به میان می‌آید.
این چالش باعث می‌شود تا با شلوغی شبکه‌ها، هزینه و تاخیر انجام تراکنش در آن‌ها به شدت افزایش پیدا کند. به گونه‌ای که می‌تواند باعث مختل شدن شبکه شود. همه تمرکز سولانا برای حل این مشکل بدون کاهش غیرمتمرکزسازی و امنیت شبکه است. این شبکه در سال 2017 توسط Anatoly Yakovenko و تیمش، Solana Labs ساخته شد. دفتر مرکزی این شبکه در شهر ژنو واقع شده. این شبکه از مکانیزم کمکی جدیدی به نام اثبات تاریخ یا Proof of History در کنار مکانیزم اثبات سهام استفاده می‌کند و توانایی انجام هزاران تراکنش در ثانیه را دارد. سولانا بلاک چینی مبتنی بر نسل سوم PoS بوده و با اضافه کردن PoH شیوه‌ای منحصر به فرد برای ساخت یک سیستم غیرمتمرکز امن ساخت. در شبکه‌ای مانند بیتکوین هر تراکنش یک برچسب زمانی ساده داشته که باید توسط نودهای شبکه به تایید برسد. این فرآیند باعث ایجاد تاخیر زیادی در تایید یک بلوک و انجام تراکنش می‌شود.
Proof of History چگونه فعالیت می‌کند؟
تراکنش‌های سولانا همگی توسط تابعی به نام SHA256 آدرس گذاری و بایگانی می‌شوند. این تابع باعث می‌شود که بعد از پردازش اطلاعات ورودی ، داده‌های خروجی منحصر به فرد و تقریبا غیرقابل پیش‌بینی باشند. حال سولانا این داده‌های خروجی را برای آدرس‌گذاری بعدی استفاده می‌کند. این پروسه آدرس‌گذاری زنجیره‌ای طولانی و غیرقابل شکست از تراکنش‌ها را به وجود می‌آورد که کاملا شفاف و قابل تشخیص و پیگیری توسط تاییدکننده‌ها به بلوک اضافه می‌شود. این شیوه اثبات از شیوه اثبات کار بیتکوین متفاوت است. در بیتکوین هر بلوک مجموعه‌ای بدون ترتیب از تراکنش‌هاست که توسط ماینرهای بیتکوین و توسط ساعت محلی ماینرها به بلاک چین اضافه می‌شود. این برچسب‌های زمانی می‌توانند در زمان واحد متفاوت یا حتی غلط باشند و تاییدکننده‌ها باید به ارزیابی این برچسب‌های زمانی بپردازند. اما در شبکه سولانا همه تراکنش‌ها واضح و شفاف و دارای برچسب زمانی دقیق به ترتیب هستند.
البته که اگر بخواهیم از تعاریف پیروی کینم مکانیزم PoH، مکانیزم اجماع محسوب نمی‌شود و تنها برای افزایش شفافیت و امنیت و سرعت شبکه است. زیرا در مکانیزم‌های اجماع در ازای فعالیت در شبکه به شیوه معرفی شده می‌توانید به کسب درآمد بپردازید اما در این مکانیزم راهی برای درآمدزایی وجود ندارد.
ویژگی‌های کلیدی سولانا
با توجه به بلاگ رسمی سولانا این شبکه 8 هسته تکنیکال داشته که باعث بهبود و انحصار شبکه می‌شوند. مهم ترین آن‌ها مکانیزم PoH بود و 7 مورد دیگر عبارتند از:
برج BFT – نسخهی کاربردی و بهبود یافته از فرمول تحمل خطای بیزانس مبتنی بر مکانیزم PoH
توربین – پروتکل انتشار و ثبت بلوک
جریان خلیج – پروتکل پیش‌بردی تراکنش
سطح دریا – اجرای همزمان قراردادهای هوشمند
خط لوله – واحد فعالیت و ارزیابی تراکنش‌ها
ابرشکن و آرشیو کنندگان- پایگاه داده‌ها و هسته مرکزی
تمامی موارد فوق باعث ایجاد بلوک‌های 400 میلی ثانیه‌ای و چندهزار تراکنش در ثانیه می‌شود که در مقایسه با بیت کوین و اتریوم بسیار زیاد است.
طی بروزرسانی‌های بعدی سولانا قادر می‌شود تا در یک شبکه استاندارد گیگابیتی، 710 هزار تراکنش در ثانیه و در یک شبکه 40 گیگابیتی 28.4 میلیون تراکنش در ثانیه انجام دهد. به این ترتیب سولانا اولین شبکه‌ای است که توانسته به سرعت انجام تراکنش سیستم های مالی متمرکز مانند ویزا با سرعت 24000 تراکنش در ثانیه با حفظخواص شبکه بلاک چین برسد.
توکن SOL
توکن SOL، توکن بومی شبکه سولانا است. و از آن برای پرداخت کارمزدهای این شبکه استفاده می‌شود. این توکن مانند ETH مبتنی بر ERC20 از استاندارد SPL پشتیبانی می‌کند. و از آن برای ساخت قراردادهای هوشمند و پرداخت کارمزهای شبکه استفاده می‌شود. این توکن در ژانویه 2021 آماده عرضه به بازار با قیمت 1.5 دلار شد. و توانست طی 9 ماه به قیمت 200 دلار صعود کند. و در زمان نگارش این مقاله رتبه 7 بازار رمزارزها را به نقل از کوین مارکت کپ به دست آورده.
برای استیک کردن این توکن و کسب درآمد از این شبکه شما به حداقل مقدار 0.01 واحد از این توکن احتیاج دارید. هزینه ثبت تراکنش در این شبکه به صورت میانگین 0.0002 دلار می‌باشد. از تعداد دقیق محدودیت عرضه این توکن به بازار اطلاعات دقیقی در اختیار نیست. بعضی از رسانه به محدودیت 480 میلیون واحدی این توکن در زمان رونمایی و عرضه اولیه اشاره کردند. اما به گفته وبسایت CoinMarketCap در حال حاضر بیش از 500 میلیون توکن در بازار معاملاتی این رمزارز وجود دارد. حجم معاملات روزانه این ارز بیش 2 میلیارد دلار در روز است.
این توکن در اکثر صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز بزرگ از جمله بایننس، کوکوین، یونی سواپ و … موجود و در حال معامله است.
محبوبیت سولانا
موسسات بزرگی در دنیا از پلتفرم سولانا استفاده می‌کنند.
صرافی FTX و موسسه تحقیقاتی ALAMEDA از پلتفرم سولانا برای سرعت فوق العاده آن استفاده می‌کنند. حدود 80 میلیون دلار از گردش روزانه این شبکه از طرف صرافی FTX است. استیبل کوین USDC هم از این شبکه به دلیل همه‌گیری و سرعت آن استفاده می‌کند. بازار این استیبل کوین روزانه بیش‌از 50 میلیون دلار چرخش مالی دارد. پلتفرم موسیقی Audius از سولانا برای رفع مشکل سرعت و مقیاس پذیری استفاده می‌کند. علاوه بر موارد فوق 384 پلتفرم دیگر در حال فعالیت با بهره‌گیری از شبکه سولانا هستند.
چرا سولانا نتوانست به پیشرفت خود ادامه دهد؟
پیشرفت سولانا از زمان عرضه سولانا به گونه‌ای سریع بود که بسیاری از مردم آن را جایگزینی برای اتریوم و بیت کوین می‌دیدند. اما شبکه سولانا در ماه سپتامبر 2021 به دلیل شلوغی بیش از حد شبکه به مشکل برخورد و تاییدکننده‌های شبکه تماما غیرفعال شدند. این امر برای پروژه‌ای که با هدف مقیاس پذیری و سرعت به این موفقیت رسیده بود فاجعه محسوب می‌شد. و باعث شد طی 2 هفته قیمت توکن این شبکه از 208 دلار به کمتر از 130 دلار نزول کند. خاموشی این شبکه 14 ساعت و راه‌اندازی کامل و دوباره 17 ساعت به طول انجامید. این خاموشی باعث ناامیدی بسیاری از کاربران این شبکه و مهاجرت دوباره آن‌ها به پلتفرم‌های دیگر شد.
کلام آخر
سولانا با وجود تمام مشکلات پیش آمده برای این شبکه توانست جایگاه خود را با استقاده از پلتفرم قوی و نوآوری‌های خود حفظ کند. آننتولی یوکاونکو مدیرعامل این شبکه پس از خاموشی گفت که هیچ شبکه‌ای بدون مشکل نیست و احتمال بروز مشکل در شبکه‌ای که تماما توسط مردم کنترل می‌شود و کتمل غیرمتمرکز است وجود دارد.
به نظر می‌رسد با بروزرسانی های آتی شبکه سولانا این غول و قاتل اتریوم بتواند دوباره به دوران اوج خود برگردد.
